به گزارش مشرق، توسعه مشاغل خرد و کوچک و گسترش بخش خدمات یکی از پایه‌های ایجاد اشتغال و مبارزه با بیکاری در اقتصاد است، اما در سال‌های گذشته با واردات بی‌رویه و هجوم کالا از ترکیه و چین فرصت‌هایی که با زحمت به دست آمده بود، به یکباره کاهش معناداری پیدا کرده است.
کفش‌های دست‌دوز چرم ایرانی که هم‌اکنون به‌عنوان یکی از برندهای خوشنام در دنیا شناخته می‌شدند، این روزها به دلیل وضعیت نا به سامان بازار که عمده آن ناشی از واردات افسار گسیخته است، رو به تعطیلی می‌رود.
واحدهای تولیدی که زمانی تعداد زیادی کارگر از آن برای خانواده خود روزی می‌بردند، با افزایش هزینه تولید و در سایه عدم توجه مردم و مسئولان با کاهش نیروی کار مواجه هستند و با کاهش نقدینگی امکان افزایش تولید یا فروش ندارند.
* خرید کفش خارجی مساوی بیکار شدن کارگر ایران
شاید در ذهن مخاطبان این سوال مطرح شود که «چرا در سایه عدم توجه مردم» صنعت کفش رو به تعطیلی می‌رود؟ دقیقا نکته اینجاست، خرید کفش با برندهای خارجی یعنی افزایش اشتغال خارجی و بیکار شدن یک کارگر ایرانی!
در شرایطی که صنعتگران و هنرمندان ایران یکی از بهترین تولیدکنندگان کفش در دنیا به شمار می‌روند، معلوم نیست، با چه منطقی اجاره ورود حجم زیادی از لوازم تولید کفش از کفه گرفته تا بند آن داده شده است و با وجود اعتراض فراوان، چرا تاکنون جلوی این اقدام توسط دولت گرفته نشده است.
در سخنان اخیر مقام معظم رهبری که در جمع کارگزاران نظام داشتند، هم بر لزوم مبارزه جدی با پدیده قاچاق و واردات بی‌رویه تأکید و از طرفی توسعه بنگاه‌های خرد و کوچک بسیار مهم‌تر و حائز اهمیت اعلام شد.
با بررسی شرایط موجود صنعت کفش به عنوان بنگاه‌های زودبازه و با ظرفیت ایجاد اشتغال گسترده در جامعه دریافتیم که کمبود مواد اولیه و مشکلات گمرکی و امور مالیاتی مواردی است که تولیدکنندگان از آن ناراضی بوده و از سوی دیگر نیز ورود کفش‌های چینی و ترکیه‌ای وضعیت این بازار را با آشفتگی‌هایی مواجه کرده است.
نتیجه یک تحقیق در بازار صنعت کفش نشان می‌دهد که عامل پیشرفت این کشورها درصنعت چرم و کفش در کشورهایی نظیر ترکیه، مالزی، حمایت قاطعانه دولت‌ها از صنعت داخل بوده است.
نقش دولت‌ها در تنظیم بازار و حمایت از تولید داخل بی‌شک تعیین کننده و تا حد زیادی راهگشار خواهد بود، چرا که ابزارهای مورد نیاز تنها در دست مسئولان اجرایی کشور است که به عنوان مثال ایجاد تسهیلات و مشوق تولیدی برای جذب سرمایه‌گذاران بیشتر به این صنعت تنها از طریق یک بخشنامه یا دستورالعمل دولتی امکان پذیر خواهد بود؛ در این باره دولت برای حمایت از بخش تولید ابتدا با کاهش هزینه تمام شده سپس با استفاده از ابزار معافیت‌ها یا صدور مجوزهای لازم مسیر را برای تولید ملی هموار کند.
به قول پروین اعتصامی در گفت‌وگوی مور با سلیمان نبی در دعوت از مورچه به قصر و خودداری مور و تاکید بر کار و تلاش و اندوختن غذا برای زمستان، حرفهای جالبی مبنی بر تلاش و قناعت به نتیجه کار نهفته است.
« نیفتد با کسی ما را سرو کار /که خود هم توشه داریم و هم انبار
چو ما خود خادم خویشیم و مخدوم/به حکم خودکس نمی‌گردیم محکوم
مرا امید راحت هاست زین رنج/ من این پای ملخ ندهم به صد گنج»
اگر مردم به تولید داخلی قناعت کنند ، دیگر دلالان و قاچاقچیان فرصت پیدا نمی‌کنند که سال گذشته ۵۱ میلیارد دلار واردات رسمی کالا به کشور باشد و حدود ۳۰ میلیارد دلار هم کالای قاچاق وارد کشور کنند و به راحتی مصرف شود. لطفا کمی به تولید داخلی قناعت داشته باشیم و کار و تولید ایرانی اهمیت دهیم.
دست‌های پینه بسته کارگر و کفشی که با زحمت تولید می‌شود
در این گزارش میدانی خبرنگار ما با حضور در میان تولیدکنندگان و کارگران صنعت کفش در خیابان انقلاب اسلامی تهران گوشه‌ای از مشکلات و موانع رشد این بخش را برای مخاطبان و مسئولان منتشر می‌کند.
در زیر زمین پاساژ راسته فروشنده‌های کفش خیابان فردوسی 3 کارگر در حال کار هستند؛ فضای این کارگاه پر از بوی چسب و چرم شده است، تا حدی که نفس کشیدن کمی سخت می‌شود؛ یکی از کارگران کفشی را روی پای خود گذاشته با انبر دستی رویه چرم کفش را به زیر می‌کشد و با سرعت تعدادی میخ بر آن می‌کوبد تا در قالب جا بگیرد.
کارگر میانسال بعدی که هدفون موبایل در گوش خود گذاشته هم بخش زیرین کفشها را با سمباده مخصوص صیقل می‌دهد تا برای جاسازی پاشنه آماده شود.
پای صحبت یکی از این کارگران می‌نشینیم، تا درباره نحوه کار خود توضیحاتی دهد؛ این کارگر 65 ساله خود را عباس محبی معرفی کرده و می‌گوید: از 20 سالگی در این صنف مشغول به کار هستم و بیش از 40 سال کفش تولید می‌کنم.
وی درحالی با چکش تعدادی میخ بر زیره کفش می‌کوبد، درباره نحوه تعطیلی کارگاه تولیدی کفش خود، اینطور توضیح می‌دهد: تا 5 سال پیش کارگاه کفش داشتم، اما چون با افزایش هزینه دیگر صرفه اقتصادی نداشت، کارگاه را جمع کردم و اکنون برای فرد دیگر کار می‌کنم.
این کارگر می‌گوید: تعطیلی کارگاهم در سال 89 با موعد بازنشستگی‌ام همزمان شد و الان تمام تجهیزات را فروختم؛ اگر ادامه کار برایم توجیه داشت، هیچ موقع کارگاه را جمع نمی‌کردم.
خبرنگار ما می‌پرسد، اگر دولت حمایت کند و تسهیلاتی در نظر بگیرد، حاضر به تأسیس کارگاه هستید یاخیر، این طور پاسخ می‌دهد: اگر من از دولت با دریافت وام کارگاه تولیدی راه اندازی می‌کنم، اما از آن طرف نباید بازار از کالای چینی و ترکیه‌ای پر شود.
محبی می‌گوید: تمام فنون مربوط به تولید کفش را می‌دانم و حاضرم مجددا کارگاه بزنم، اما بازار را تاجرها و سرمایه‌دارها، واردکنندگان رسمی و قاچاقی خراب کرده‌اند و کفش‌های ایرانی کمتر در فروشگاه‌ها فروخته می‌شود.
امروز کفش فروش به جای این که به فروش کفش داخلی افتخار کند، کفش چینی، تایوانی، ترکیه‌ای و اخیرا ویتنامی به فروش می‌رساند.
کارگر دیگر این کارگاه که خود را بهمن علی محمدی معرفی می‌کند، درباره کیفیت کفش‌های وارداتی می‌گوید: کفش‌های چینی و ترکیه‌ای چندماهی بیشتر مهمان خریدار نیستند و پس از مدتی کوتاه استحکام خود را از دست می‌دهند.
پای حرف تولیدکنندگان
محمد صفری، کارفرمای این کارگاه می‌گوید: تولیدکنندگان علاقه دارند، محصولی را که به بازار عرضه می‌کنند، مورد رضایت مشتری باشد و از تولیدشان استقبال شود؛ برای تولید یک کالای مرغوب باید مواد اولیه مرغوب در دسترس باشد و برای تهیه این مواد گاهی ما هم فریب می‌خوریم و مواد قلابی به ما فروخته می‌شود.
وی درباره دلیل امکان افزایش کیفیت تولیدات این طور شرح می‌دهد که کمتر تولیدکننده‌ای وجود دارد که خواستار این باشد که از مرغوبیت تولیدش کاسته شود، اما گاهی اوقات شرایط بازار و هزینه‌های اضافی سبب می‌شود که تولیدکنندگان ناچار به استفاده از مواد اولیه نامرغوب شوند و نهایت اینکه محصولی کم کیفیت روانه بازار کنند.
این تولیدکننده می‌گوید: با ورود کفش‌های چینی و ترکی بازار از دست تولیدکنندگان خارج شده و عملاً بازار در دست دلالها و واسطه‌های کفش‌های خارجی است و مردم هم به دلیل ارزان بودن، از این نوع کفشها استقبال می‌کنند.
با وجود چنین وضعیتی نمی‌توان برای بازار کفش آینده روشنی متصور بود و در صورت ادامه روند ورود کفش‌های بنجل چینی و ترکیه‌ای بازار مملو از کالاهای غیر ایرانی شده و آمارهای اشتغال خارجی‌ها روز به روز بهبود خواهد یافت.
این وضعیت بی‌شک تعطیلی و کاهش ظرفیت تولیدی اکثر کارگاه‌های تولیدی را به دنبال داشته و آمار بیکاری در جامعه به همین سبب روندی صعودی خواهد داشت؛ در این زمینه لازم است مسئولان و متولیان توجه ویژه ای نسبت به بازار کفش کشور داشته باشند و برای رفع موانع و مشکلات تولیدکنندگان اقدام موثری از جمله جلوگیری از واردات انجام دهند، تا مانع از تعطیلی کارگاه‌های تولیدی کفش شوند.
پاپوش چینی‌ها برای صنعت کفش ایرانی
در این پاساژ تولیدکننده دیگری به نام جعفر نوروزی با بیان اینکه واردات کفش هنوز معضلی برای صنعت کفش کشور محسوب می‌شود، می‌گوید: واردات کفش چینی با آنکه به علت افزایش قیمت ارز کمتر شده است، اما هنوز توانایی به خطر انداختن صنعت کفش ما را دارد.
وی می‌گوید: کمبود نیروی انسانی ماهر و متخصص در صنعت کفش، به روز نبودن تجهیزات تولید کفش و نداشتن سرمایه کافی از عواملی به شمار می رود که دست به دست هم داده و کیفیت محصولات داخلی را تحت تاثیر قرار داده است.
باید بخش خصوصی با همکاری دولت وارد عمل شوند و با برطرف کردن این معضلات کیفیت صنعت کفش را افزایش دهند.
این تولید کننده کفش می‌گوید: اگر کیفیت محصولات داخلی افزایش پیدا کند، مردم دیگر به سمت کفش های وارداتی نخواهند رفت و صنعت کفش ما رونق گذشته خود را باز می یابد؛ تعداد کمی از تولیدکنندگان ما هستند که کفش با کیفیت فوق‌العاده تولید می‌کنند، اما به دلیل ناشناخته بودن، مردم آگاهی کامل از تولید آنها ندارند.
حمایت از تولید و سرمایه ایرانی اولویت اصلی برنامه های سال جاری دولت را باید تشکیل دهد و با عنایت به این مهم که صنعت چرم و کفش کشور جزء مزیت‌های ملی کشور ما محسوب می‌شود، ضروری است در جهت تولید تمام عیار کفش ایرانی قدم برداریم.