محسن رضایی می‌گوید: من اصلا باورم نمی‌شد که نیروها بتوانند جلو بروند. تیربارهای دشمن کار می‌کردند و منورها سی تا سی تا روی سر نیروهای خودی روشن می‌شدند و هنوز چیزی از ما شلیک نشده بود.

به گزارش گروه جهاد و مقاومت مشرق، لشکر 27 محمد رسول الله(ص) با 7 گردان پیاده، یک گردان زرهی و یک گردان ادوات، لشکر 17 علی بن ابی‌طالب(ع) با 3 گردان پیاده، یک گردان ادوات و یک گروهان زرهی مامور از لشکر 27، لشکر 41 ثارالله با 6 گردان پیاده و 1 گردان ادوات، لشکر 25 کربلا با 4 گردان پیاده، یک گردان زرهی و یک گردان ادوات، لشکر 10 سیدالشهدا(ع) با 3 گردان پیاده، 1 گروهان زرهی و 1 گردان ادوات، لشکر 5 نصر با 3 گردان پیاده و 1 گردان ادوات، تیپ 21 امام رضا(ع) با 4 گردان پیاده و یک گردان ادوات، تیپ 15 امام حسن(ع) با 2 گردان پیاده و یک گردان ادوات و تیپ 662 بیت المقدس با 2 گردان پیاده و 1 گردان ادوات و یک گروهان زرهی از گردان مستقل 38 زرهی مامور به اجرای عملیات بودند.

همچنین از سپاه گروه 63 توپخانه خاتم و گردان ادوات نجف و تیپ 45 مهندسی جوادالائمه(ع)، لشکر 43 مهندسی امام علی(ع) و جهاد ستاد نجف(که جهاد تهران، فارس و... را تحت امر داشت) برای عملیات آماده شدند. (امکانات ارتش بعدا آورده می‌شود.)

افزون بر اینها تیپ 114 امیرالمومنین(ع) نیز با دو گروهان نیرو به صورت ادغام با تیپ 4 زرهی لشکر 21 حمزه در خط باغ کشاورزی به صورت پدافند با ماموریت تظاهر به تک در شب عملیات، مستقر بودند.

پس از ارائه طرح پیشنهادی مانور، نکته‌ای که به منزله ضعف طرح مطرح می‌شد این بود که جناح راست عملیات، محوری برای حرکت نیروهای زرهی و مکانیزه دشمن بود و خطر دور زدن نیروهای خودی در عمق وجود داشت. برطرف کردن ضعف‌ مزبور مستلزم وارد کردن چند یگان دیگر بود. این امر خود به خود باعث از دست دادن زمان می‌شد و با توجه به آمادگی دشمن در محورهای قصرشیرین و سومار و... همین نیرو برای متوقف کردن تهاجم دشمن از دست می‌رفت. در این صورت، خود به خود در موضع انفعال قرار می‌گرفتیم.

مراحل عملیات

این عملیات دارای سه مرحله بود.

- مرحله نخست تامین ارتفاعات قلعه آویزان ایران تا روستای امامزاده سیدحسن.

- مرحله دوم تامین ارتفاعات جبل حمرین تا شیار میگ سوخته و در امتداد آن تامین روستاهای بهین بهروزان و هرمزآباد.

- مرحله سوم تصرف خاکریز والفجر 3 که از روستای فرخ آباد تا زیر ارتفاعات 223 قلعه آویزان امتداد داشت و خود به خود، در این مرحله مهران نیز تامین می‌شد.

اجرای عملیات چندبار به تعویق افتاد

نخست زمان اجرای عملیات 4 تیر 65 تعیین شد ولی به دلیل عدم آمادگی یگان‌ها به تاریخ 7 تیر موکول شد. سپس به دلیل عدم آمادگی بعضی از یگان‌ها 24 ساعت به تعویق افتاد و در نهایت، فرماندهی کل سپاه برای آماده شدن لشکر 27 حضرت رسول(ص) زمان عملیات را ساعت 10:15 شب 9 تیر تعیین کرد.


نیروهای لشکر 27 محمد رسول الله(ص) در منطقه عملیاتی کربلای 1

یگان‌ها خود را آماده عملیات کردند. در این میان، آمادگی لشکر 17 علی بن ابی طالب(ع) ویژگی خاصی داشت. این لشکر بر اساس مانور عملیاتی خود باید ارتفاعات قلعه آویزان را دور می‌زد و از پشت با دشمن درگیر می‌شد. از این رو، 24 ساعت قبل از آغاز عملیات دو گردان نیروی خود را از مسیرهای شناسایی شده حرکت دادند و خود را به عقبه دشمن در ارتفاعات قلعه آویزان رساندند و منتظر آغاز عملیات ماندند.

وقتی طوفان به یاری رزمندگان آمد

همچنین همزمان با حرکت این نیروها، طوفان نسبتا شدیدی همراه با گرد و غبار سطح منطقه عملیات و عقبه‌های خودی را پوشاند و دقیقا، این وضعیت در زمانی رخ داد که یگان‌های خودی مشغول انتقال نیرو و امکانات خود به منطقه عملیات بودند.

سورتی‌های نیروی هوایی در عملیات کربلای 1

براساس طرح، از ارتش جمهوری اسلامی ایران نیروی هوایی با تعهد روزی ده سورتی پرواز برای بمباران مواضع دشمن و هوانیروز نیز تعهد انجام عملیات را با دو تیم آتش و تخلیه مجروح و توپخانه نیروی زمینی با سه گردان از انواع توپخانه در عملیات شرکت داشته است. همچنین تیپ 4 لشکر 21 حمزه در خط باغ کشاورزی پدافند داشت و موظف بود در عملیات با اجرای آتش تیر مستقیم از خط تظاهر به تک کند.

در جلسه‌ای پیش از آغاز عملیات برادر شمخانی مطرح کرد: نزاجا برای کمک در این عملیات یا نیروی عملیاتی وارد کنند یا بعضی یگان های سپاه را از خط پدافندی آزاد نمایند.

از طرف نزاجا پاسخ داده شد: ما نیروی آزاد در دست نداریم که اینجا بیاوریم و اگر یگان‌های سپاه را از خطوط پدافندی رها کنیم آن مناطق ضعیف می‌شود.

حساسیت کاذب دشمن دلیل گمان فرماندهان بر لو رفتن عملیات

اداره و هدایت عملیات به عهده رحیم صفوی قائم مقام نیروی زمینی و سپس برادران ایزدی و شوشتری قرار داشت.

غروب روز دوشنبه 9 تیر 65، نیروها از خط خودی به طرف دشمن حرکت کردند و حدود یک ساعت مانده به زمان آغاز درگیری، دشمن به دلیل تردد روزانه ما حساس شد و به طور گسترده‌ای به پرتاب منور و شلیک سراسری تیربار اقدام کرد در این لحظه که نیروهای خودی در حال نزدیک شدن به دشمن و گاه در حال باز کردن معابر بودند همه فکر کردند عملیات لو رفته و دشمن هوشیار شده است. در نتیجه، در یک لحظه قرارگاه نجف در سکوت فرو رفت و همه از اتاق بی سیم خارج شدند. شوشتری از سنگر خارج شد و از بالای ارتفاعات منطقه را نگاه کرد و این وضعیت همچنان ادامه یافت.

محسن رضایی نیز می‌گوید: من اصلا باورم نمی‌شد که اینها بتوانند جلو بروند، آن‌چنان این تیربارها کار می‌کردند و منورها سی تا سی تا روی سر نیروهای خودی روشن می‌شدند و هنوز چیزی از ما شلیک نشده بود.

بالاخره، آتش دشمن لحظاتی پیش از آغاز عملیات خودی قطع و مشخص شد که آتش دشمن تنها یک حساسیت کاذب بوده و دشمن نیروهای خودی را مشاهده نکرده است.


نقشه عملیات کربلای 1

دستور مرتضی قربانی مبنی بر حرکت ماشین‌ها با چراغ روشن در شب عملیات

با آغاز عملیات نیروهای خودی به دشمن حمله کردند و در بیشتر محورها بدون هیچ مشکل اساسی خطوط شکسته شد و در داخل مواضع دشمن نفوذ کردند. تنها در محور لشکر کربلا در ارتفاعات قلعه آویزان به دلیل وجود جاده‌ای در ارتفاعات، دشمن از استحکامات و موانع زیادی برخوردار بود که کندی کار این یگان را باعث شد. بالاخره، پس از یک ساعت درگیری، فرمانده گردان خط شکن لشکر کربلا اعلام کرد امکان پیشروی در این محور وجود ندارد و باید در این باره اندیشید. در این لحظه به دستور برادر مرتضی قربانی فرمانده لشکر 25 کربلا کلیه خودروهای موجود در منطقه اعم از تویوتا، وسایل مهندسی، ادوات و زرهی با چراغ روشن و با سرعت به طرف خط حرکت کردند. با حرکت این ستون و وارد شدن در میدان نبرد نیروهای دشمن متزلزل شدند و بدون مقاومت در خور توجهی، عقب نشینی کردند و سپس نیروهای پیاده عملیات را ادامه دادند.

تا قبل از روشنایی صبح، یگان‌ها اهداف مرحله نخست عملیات را کاملا تصرف کردند و با روشن شدن هوا تا محدوده مرحله دوم عملیات را نیز تامین کردند.

منبع: دفاع پرس