به گزارش مشرق، دولت اسلامی عراق و شام که اختصاراً داعش خوانده می شود، گروه تروریستی مسلحی است که به زعم خود اندیشه و شیوه سلفی جهادی انتخاب کرده است؛ اعضای آن تشکیل خلافت اسلامی و اجرای شریعت در عراق و سوریه را هدف نهایی‌شان انتخاب کرده‌اند.
تشکیل دولت اسلامی عراق در 15 اکتبر 2006 در پی نشست چندین گروه مسلح اعلام شد که در چارچوب معاهده موسوم به"حلف المطیبین"، ابوعمر البغدادی را به عنوان سرکرده این گروه جدید انتخاب کرد، این گروه تروریستی پس از اعلام موجودیت، چندین عملیات مسلحانه در داخل عراق انجام داد.
یکی از شالوده‌های اساسی گروهک داعش امنیت و اطلاعات ولایات، مجلس مشورتی، شورای نظامی و رسانه‌های آن شامل مرکز رسانه الفجر و موسسه فرقان، هیئت‌های شرعی و پست و بیت‌المال است. آنها در بحث رسانهای با برنامه‌ریزی و داشتن استراتژی خاص، رویکردی گسترده تر از گروه‌های تروریستی قبلی یعنی طالبان و القاعده در پیش گرفتند و این موضوع از انتشار انواع فیلم‌ها و تصاویر جنایات آنها در فضای مجازی کاملاً قابل تشخیص است چرا که با توجه به گسترش دسترسی به فضای مجازی در سراسر دنیا، مردم زیادی این تصاویر را مشاهده کرده و آنها از این طریق می‌توانند به اهداف رسانه ای خود برسند.
بسیاری از کارشناسان معتقدند انتشار تصاویر فجیع‌ترین جنایات توسط این گروهک در راستای ایجاد رعب و وحشت در میان مردم منطقه و حتی جهان برای گسترش تسلط بر مناطق بیشتر است که باز هم به زعم کارشناسان به واسطه استفاده از نیروهای حرفه ای تا حدود زیادی در این زمینه موفق شده اند.
هزینه 4میلیارد و 500میلیون دلاری داعش برای عملیات رسانهای طی 2 سال
مسعود بصیری، در خصوص فعالیت رسانهای داعش و نتایج آن، اظهار داشت: کارکرد رسانهای داعش دو بخش دارد: اول ایجاد رعب و وحشت با بزرگ‌نمایی تصاویر، فیلم‌ها و اخبار دروغ و بخش دوم با انتشار دستاوردهای کاذب داعش در تشکیل خلافت اسلامی به‌سمت جذب افرادی است که قدرتمند و استوار نیستند. بسیاری از افرادی که در حال حاضر با داعش همکاری می‌کنند برای مزد فعالیت نمی‌کنند بلکه فریب خورده‌اند و با نگاه تشکیل حکومت عادل و اسلامی به آنها پیوستند.
وی تصریح کرد: داعش ظرف دو سال گذشته نزدیک به 4/5 میلیارد دلار هزینه رسانهای کرده و تجهیزات رسانهای و ماهواره‌ای قوی در اختیار خبرنگاران خود قرار داده است تا ضمن اطلاع‌رسانی به رسانه‌ها فرماندهان داعش را در جریان آخرین اتفاقات قرار دهند و ظرف سال 2015، 500میلیون دلار تجهیزات رسانهای خریداری کردند برای اینکه بتوانند پوشش رسانهای داشته باشند. همچنین نشریه‌ای در تیراژ بالا و چندزبانه منتشر می‌کنند که در کوچکترین روستاها توزیع می‌شود و به‌شدت از مستندسازان حرفه‌ای استفاده می‌کنند تا برنامه‌های قوی بسازند.
بصیری افزود: داعش در بحث رسانه موفقیت داشته و توانسته با سیاست پیروزی به‌وسیله ایجاد رعب عملیات خود را پیش ببرد اما متأسفانه برخی رسانه‌های مخالف داعش نیز فریب خوردند چراکه تصور شد با انتشار عکس و تصاویر جنایات آنها نفرت عمومی نسبت به آنها ایجاد می‌شود در صورتی که در فضای روانی جوامع ترس بیشتر از نفرت اثرگذاری دارد.
رئیس بسیج رسانه کشور در خصوص راهکار رسانهای جهان اسلام در برخورد با عملیات رسانهای داعش، خاطرنشان کرد: بهترین راهکار رسانهای ما در این زمینه این است که نکات مذکور را به مخاطبان گوشزد کنیم، سواد رسانهای مخاطب را افزایش دهیم و در پازل آنها برای ایجاد رعب و وحشت بازی نکنیم. رسانه‌های ما باید قدرتمند باشند، ما می‌توانیم از شرایط ایجاد شده و ارتباط آنها با سران غربی استفاده کنیم اما چون ضعف رسانهای داریم نمی‌توانیم این حقایق را به گوش دنیا برسانیم. ما علاوه بر تحلیل‌های داخلی و گفت‌وگو به‌زبان فارسی باید بتوانیم با زبان‌های زنده دنیا با مردم جهان ارتباط بگیریم.
انتخاب شیوه‌های تصویری در عملیات داعش برای تاثیرگذاری بر مردم منطقه
جواد غلامزاده، کارشناس حوزه رسانه نیز در این خصوص گفت: منشاء اقدامات داعش مشخص می‌کند که فعالیت رسانهای با این شیوه در جهت تاثیر بر افکار عمومی منطقه و حتی جهان است، می‌توان فهمید این فعالیت رسانهای به کمک و پشتوانه چه کشورهایی انجام می‌شود و قطعا این نوع فعالیت در سایت‌ها و شبکههای اجتماعی نشان می‌دهد تیم فنی این کار را انجام می‌دهد.
وی ادامه داد: داعش در هیچ کشوری سلطه مخابراتی و تسلط بر دستگاه‌های رسانهای ندارد و در بستری آن را انجام می‌دهد که بیشترین فرض آن از بستر دو کشور ترکیه و عربستان است و قطعا آنها این امکان را در اختیار داعش قرار داده‌اند. آنها شیوه انتشار را از روش تصویری انتخاب کرده‌اند چراکه نوع مخاطب آنها مردم کشورهای در حال توسعه هستند که با متن ارتباط برقرار نمی‌کنند و تاثیر تصویر بر آنها بسیار بیشتر است، داعش از این طریق می‌خواهد خود را گروهی قدرتمند که دارای پشتوانه سیاسی، اطلاعاتی و امنیتی است نشان دهد و این پیام را بدهد که یک گروه تروریستی کوچک نیست و مردم منطقه باید آن را بپذیرند وگرنه تبعات اقدامات در انتظار آنها نیز هست.
غلامزاده در خصوص چگونگی فعالیت‌رسانه‌ای کشورهای منطقه و کشور ما در این زمینه گفت: رسانه‌های فرامرزی ما از جمله پرس‌تی‌وی می‌توانند با استفاده از ظرفیت رساندن پیام به مخاطب خارج از مرزهای کشور ریشه شکل‌گیری داعش و روش‌های افراطی آنها را به مردم بشناسانند و یادآوری کنند که گروه‌های اینچنینی می‌توانند پایه‌گذار منازعه در جهان اسلام شوند، کل منطقه را به عقب ببرند و کشورهای منطقه را درگیر کنند. رسانه‌های داخلی باید بخشی از خوی وحشی‌گری را به تصویر بکشند چراکه مردم باید واقعیت آنها را بشناسند اما نه تا جایی که مردم را دچار ترس و ناامیدی کنند.
بازنشر اخبار خام از فعالیت‌های داعش اقدام اشتباهی است
محمدتقی روغنی‌ها، در این خصوص، اظهار داشت: از فیلم‌ها و تصاویری که از این گروه، در فضای خبری، رسانهای و حتی شبکههای اجتماعی منتشر می‌شود، مشخص است که گروه‌های متعدد کاملاً حرفه‌ای در این زمینه در اختیار دارند.
مدیرمسئول روزنامه ایران ادامه داد: هدف این گروه‌ها تاثیرگذاری در بخشی از افرادی است که به آنها تمایل دارند تا آنها را جذب خود کنند، ایجاد فضای رعب و و حشت که به اهداف بعدی خود برسند چراکه آنها می‌خواهند بخش بزرگ‌تری از عراق، سوریه و کشورهای منطقه را اشغال کنند، از طرف دیگر متاسفانه مردمی در سراسر دنیا وجود دارند که متمایل به چنین رفتارهایی هستند و جذب این گروه‌ها می‌شوند.
وی در خصوص انتشار اخبار و تصاویر جنایات این گروه‌ها در رسانه‌های کشور، تصریح کرد: به عقیده بنده بازنشر اخبار و تصاویر خام از این گروه‌ها اقدام اشتباهی است و اصلاً به صلاح نیست و در واقع به اهداف آنها کمک می‌کند، رسانه‌های ما باید سبوعیت و وحشی‌گری آنها را به شکلی نشان دهند که افکار عمومی نسبت به اهداف آنها توجیه شده و ضدانسانی و ضد دینی بودن اقدامات آنها را درک کنند، در این شرایط اخبار باید همراه با تحلیل و تفسیر باشد و خبر صرف آنها را بازنشر ندهیم.
روغنی‌ها گفت: اقدامات داعش طبیعتاً در جوامع غیر اسلامی نگاه منفی ایجاد می‌کند و بر مردم غیرمسلمان تاثیر می‌گذارد رسانه‌های جهان اسلام باید جوامع اسلامی را از روش‌های آنها مبرا کنند تا هیچ نسبتی بین آنها و اسلام برقرار نشود، روش‌های آنها کاملاً غیر دینی است و رسانه‌ها باید تضاد بین رفتار آنها با رفتار دینی را به خوبی برای مردم آشکار کنند.
رسانه‌ها نباید جریان داعش را به یک افسانه وحشت غیرقابل مقابله تبدیل کنند
بیژن مقدم، مدیرمسئول سابق روزنامه جام‌جم نیز گفت: یکی از مسائلی که در مورد گروه داعش با پیگیری اخبار می‌توان به آن رسید این است که آنها از شبکه قوی رسانهای برخوردارند و از گروه‌های حرفه‌ای اروپایی در این زمینه برای مقاصد خود به خوبی استفاده می‌کنند.
وی ادامه داد: رسانه‌ها باید اهداف این گروه را به خوبی بشناسند و از تولید و تکثیر آن جلوگیری کنند این نکته غیر از این است که وحشی‌گری و ضد‌دین بودن اعمال آنها را بیان نکنیم بلکه باید نشان دهیم که جریانی با ادعای خلافت اسلامی چه روش‌های غیرانسانی و خشنی را در پیش گرفته است اما درعین حال باید مراقب بود که داعش به یک افسانه وحشت غیرقابل مقابله تبدیل نشود.
برای مواجهه با اقدامات داعش به استراتژی رسانهای نیاز داریم
عباس مقتدائی، در خصوص اقدامات رسانهای داعش و نتایج آن، اظهار داشت: یکی از پروژه‌هایی که غرب از اتحادیه اروپا و آمریکا گرفته تا برخی نهادها در این رابطه در سال‌های اخیر، دنبال کرده موضوع اسلام‌هراسی و در مقاطعی ایران‌هراسی است.
وی ادامه داد: آنها در جریان مذکور به دنبال نشان دادن چهره خشن از مسلمانان و ساختن دشمن فرضی برای غرب هستند و وجود گروهک‌هایی از جمله طالبان، القاعده و داعش در همین راستا است، رفتارهای غیرانسانی و خشونت‌‌آمیز که روح هر انسانی را متاثر می‌کند از جمله تلاش آن‌هاست که به نام اسلام آن را تمام می‌کنند.
عضو فراکسیون فرهنگ و رسانه همچنین گفت: آنچه امروز در سطح رسانه‌ها قابل مشاهده است نکته کلانی است که استراتژی رسانهای برای مواجهه با اقدامات داعش وجود ندارد البته رسانه‌ها در انعکاس اخبار و جنایات آنها فعال بوده‌اند اما سیاست خاص رسانهای برای مواجهه با لایه‌های مختلف در سیستم داعش که به اضلاعی مانند سیستم غربی، رسانه‌های حمایت‌کننده و اهداف قدرت‌های جهانی برمی‌گردد باید برنامه‌ریزی داشته باشد.
وی افزود: مجموعه اقداماتی که آنها برای تخریب چهره اسلام و ایجاد روندهای انحرافی انجام می‌دهند با برنامه‌ریزی قبلی صورت می‌گیرد و موضوعات مقطعی نیست، به همین جهت مقابله با آن باید دارای ابعاد مختلف باشد بر همین اساس رسانه‌ها باید در درون خود سیاستگذاری کنند که در میدان پدید‌آورندگان داعش بازی نکنند و هم اینکه مدیران رسانه‌ها برنامه‌ریزی برای حرکت هماهنگ داشته باشند. از طرفی وزارتخانه‌های امورخارجه، فرهنگ و ارشاد اسلامی و شورای امنیت ملی باید این روزها به کمک مطبوعات و خبرگزاری‌ها بیایند تا اسیر بازی غرب در جریان اقدامات داعش نشویم.