گروه بین‌الملل مشرق- یک تغییر مهم و برجسته به تازگی در منطقه شام، رخ داده است: ارتش روسیه در جنگ علیه تروریسم در سوریه، وارد عمل شده است. روسیه به‌رغم عدم حضور در صحنه بین‌المللی از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و هم‌چنین به‌رغم گام‌های محتاطانه‌ای که برمی‌دارد، به تازگی یک هیأت روسی-سوری تشکیل داده و اقدام به تأمین تسلیحات، تبادل اطلاعات و اعزام مشاور به سوریه کرده است.

"تیری میسان" پژوهشگر و منتقد فرانسوی، و بنیان‌گذار پایگاه تحلیلی "ولترنت"، در این پایگاه می‌نویسد: روسیه ابتدا به دنبال تشکیل یک اتحاد منطقه‌ای متشکل از عربستان سعودی، سوریه و ترکیه علیه داعش بود، اما بعد از تغییر جهت آنکارا، مجبور شد از استراتژی خود، صرف‌نظر کند. آنکارا تصمیم گرفت تا روابط خود را با مسکو قطع کند؛ بدون هیچ انگیزه واقعی و قابل قبول، قرارداد خط لوله گاز، موسوم به "ترکیش استریم" را منحل کرد و با همکاری اوکراین، یک گروه بین‌المللی اسلامی با هدف بی‌ثبات‌سازی کریمه تشکیل داد. هم‌چنین، آنکارا در مبارزه علیه کردهای حزب کارگر کردستان و یگان‌های مدافع خلق، به داعش کمک بسزایی کرده است.

مشابه آن‌چه برای کرملین رخ داد، بر سر واشنگتن هم آمد. کاخ سفید مجبور شد تا استراتژی خود را بعد از مانورهای ژنرال "جان آلن" تغییر دهد. ژنرال "جان آلن" (بازنشسته یگان ویژه نیروی دریایی آمریکا) توافق کرده بود تا به ‌منظور ایجاد یک "منطقه امنیتی" برای داعش در شمال سوریه، به "رجب طیب اردوغان" رئیس‌جمهور ترکیه، کمک کند. دست آخر، مسکو و واشنگتن به همکاری در زمینه، اولاً حذف موشک‌های پاتریوت مستقر در ترکیه، و دوماً ایجاد کمیسیون نظامی روسی-سوری، پرداختند.

پایان منطقه پرواز ممنوع

موشک‌های پاتریوت، از ژانویه سال 2013 توسط ناتو در ترکیه مستقر شدند تا مانع از پیش‌روی نیروهای هوایی سوریه به مناطق مرزی، شوند. در نتیجه، نیروهای جهادی جبهه النصره (القاعده) موفق شدند شمال سوریه را تصرف کنند و از تابستان سال 2014، این منطقه پرواز ممنوع، به تصرف داعش درآمد.

در طول جنگ کوبانی هم نیروی هوایی سوریه نتوانست مناطق تحت تصرف داعش را بمباران کند و ارتش این کشور مجبور شد تا برای نجات شهر کوبانی، اقدام به حمله زمینی کند. از آن جایی که سوریه نتوانست تا بیش از 30 کیلومتری شهر کوبانی پیش‌روی کند، برخی (از جمله "آتلانتیست پرس") نیروهای کرد یگان‌های مدافع خلق را مستقل از دمشق توصیف کردند، در حالی که دولت سوریه، تسلیحات این گروه را تأمین کرده بود و هزینه سربازانش را می‌داد.

ورود ارتش روسیه به جنگ در سوریه

روسیه به‌رغم این‌که از آغاز درگیری‌ها، از شرکت در عملیات نظامی خودداری کرده بود، اما در حال حاضر یک هیأت نظامی روسی-سوری تشکیل داده است. در عین حال، ناتو از پایگاه ترکیه در شهر ازمیر، تمام روی‌دادهای مربوطه را در به ‌اصطلاح "بهار عربی"، از جمله جنگ علیه سوریه سازمان‌دهی کرد و گروه‌های جهادی خارجی و همکاران لیبیایی و سوری‌شان، موسوم به "شورشیان" را، هماهنگ ساخت. پایگاه ترکیه در شهر ازمیر، در حال حاضر مقر فرماندهی نیروهای زمینی 28 کشور عضو ناتو است.

در عرض چند هفته، چندین مشاور نظامی وارد شهر دمشق شدند. 6 فروند جنگنده "میکویان-گورویچ" میگ-31، تحویل سوریه داده شد. این هواپیماها بهترین ره‌گیرها در جهان هستند و در سال 2007 توسط سوریه خریداری شدند، اما این قرارداد مسدود شده بود. مفاد تحریم‌های تسلیحاتی، شامل تحویل این جنگنده‌ها نمی‌شوند، چرا که امکان استفاده از آن‌ها در عملیات‌ مربوط به حفظ نظم و قانون وجود ندارد، بلکه صرفاً برای دفاع ملی قابل استفاده هستند، که در شرایط فعلی، دفاع ملی، دفع تهاجم‌های احتمالی اسرائیل یا ترکیه است. اسرائیل و ترکیه هر زمان که در طول جنگ دچار مشکل می‌شدند، به بهانه‌های مختلف از نیروهای جهادی حمایت می‌کردند.

30 ژانویه سال 2013، نیروهای دفاعی اسرائیل، مرکز تحقیقات نظامی را در منطقه "جمرایا" در سوریه به بهانه از بین بردن تسلیحات ارسالی به مقصد حزب‌الله، بمباران کردند. این در حالی بود که هدف از این حمله، از بین بردن یک کیف اطلاعاتی حاوی داده‌های ماهواره‌ای ناتو بود که به دست نیروی زمینی ارتش سوریه ضبط شده بود و می‌خواستند پیش از آن‌که دولت سوریه اطلاعات آن را رمزگشایی کند، کیف را از بین ببرند. عملیات فوق به فرماندهی نیروی هوایی اسرائیل با همکاری ارتش آزاد سوریه صورت گرفت و کل عملیات توسط مأموران "لژیون خارجی فرانسه" (ارتش نیروهای خارجی فرانسه) تحت نظارت فرماندهی زمینی ناتو، هدایت شد.

به طور هم‌زمان و برای نخستین بار، ارتش روسیه به تازگی تصاویر ماهواره‌ای را برای سوریه، فراهم کرده است. این تصمیم، که 5 سال بود انتظار می‌رفت گرفته شود، صحنه نظامی درگیری را تغییر خواهد داد. تاکنون نیروهای جهادی اغلب به کمک تصاویر ماهواره‌ای که فوراً توسط ناتو تأمین می‌شوند، از ارتش سوریه گریخته‌اند. هرچند، ظاهراً از شش ماه پیش تاکنون، ناتو دیگر اطلاعات خود را با داعش به اشتراک نمی‌گذارد و صرفاً این اطلاعات را در اختیار جبهه النصره (القاعده) قرار می‌دهد.

مشاوران ارتش روسیه، از یک منبع عظیم اطلاعاتی برخوردار هستند و از این اطلاعات به منظور بررسی امکان اعزام نیروهای بین‌المللی، تحت پرچم سازمان ملل متحد، استفاده می‌کنند. آن‌ها باید گزارشی به کرملین ارائه دهند که طی این گزارش، هم امکان اجرای یک عملیات روسی و هم اجرای یک عملیات مشترک توسط سازمان پیمان امنیت جمعی، بررسی می‌گردد. سازمان پیمان امنیت جمعی در 15 سپتامبر، در شهر دوشنبه در تاجیکستان، اجلاسی برگزار خواهد کرد. این سازمان، در ژوئن سال 2012، طی آماده‌سازی‌ها برای برگزاری "اجلاس ژنو 1"، مسئله اعزام نیرو را مدنظر قرار داد.

این اتحاد نظامی شامل سه کشور مسلمان قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان می‌شود که بیش از روسیه آماده مبارزه با تروریست‌هایی شده‌اند که ادعا می‌کنند اسلام‌گرا هستند. با این حال، در آن زمان، سازمان پیمان امنیت جمعی هیچ‌گونه توافقی مبنی بر اجرای عملیات صلح با سازمان ملل متحد، انجام نداده بود. این وضعیت در 28 سپتامبر سال 2012 حل ‌و فصل شد و می‌تواند در افغانستان و سوریه هم پیاده شود.

محدودیت‌های همکاری میان کرملین و کاخ سفید

در هر صورت، همکاری میان کرملین و کاخ سفید دارای محدودیت‌هایی است. روسیه می‌خواهد نیروهای جهادی را پیش از این‌که علیه روسیه به پا خیزند، از بین ببرد، در حالی که آمریکا امیدوار است برخی از این نیروهای جهادی مجدداً بتوانند در درگیری‌های دیگر، فعال شوند، همان‌طور که قبلاً در مورد افغانستان، بوسنی و هرزگوین، چچن و کوزوو چنین اتفاقی رخ داد.

در حال حاضر، برخی عناصر داعش وارد استان "خِرسون" (اوکراین) شده‌اند، جایی که یک (به اصطلاح) "دولت کریمه در تبعید" وجود دارد. واضح است که از دیدگاه آمریکا، خروج موشک‌های پاتریوت، یک دام است. واشنگتن از این‌که روسیه تعداد نیروهای جهادی را کاهش دهد، خوشحال خواهد بود، اما در عین حال، بدش هم نمی‌آید که در سوریه باقی بماند. به همین دلیل است که روس‌ها عاقلانه و محتاطانه در حال پیش‌روی در سوریه هستند.