ادعای بالا اگرچه در نگاه اول بزرگنمایی به نظر می‌رسد اما با توجه به کلیت متن در داده و ستانده، مشخص می‌شود کشورهای 1+5 در هنگام تنظیم سند با توجه به ظلمی که علیه مردم ایران کرده‌اند، عملاً از ترس اینکه آمریکا یا قدرت دیگری این الگو را علیه کشور دیگری به کار ببرد، رسماً اعلام کرده‌اند این سند، این متن، این‌گونه روش برخورد، این نظام تحریم، این نحوه نظارت و ... خاص ایران است و در نظام بین‌الملل به‌عنوان الگوی جدید به‌حساب نمی‌آید.

البته رهبر انقلاب در تذکری خطاب به تیم هسته‌ای درباره نظام غیرمتعارف نظارت، فرمودند: تذکّر بعدی این است که هیچ شیوه نظارتی غیرمتعارف که جمهوری اسلامی را به یک کشور اختصاصی ازلحاظ نظارت تبدیل می‌کند، به‌هیچ‌وجه موردقبول نیست، همین نظارت‌های متعارفی که در همه دنیا معمول است، اینجا هم همان نظارت‌ها [باشد] و نه بیشتر.[1]

در مقدمه متن برجام درباره مستثنی شدن ایران در مذاکرات وین آمده است:

All provisions and measures contained in this JCPOA are only for the purpose of its implementation between E3/EU+ 3 and Iran and should not be considered as setting precedents for any other state or for fundamental principles of international law and the rights and obligations under the NPT and other relevant instruments, as well as for internationally recognised principles and practices.

ترجمه وزارت خارجه:

کلیه مفاد و اقدامات مندرج در این برجام صرفاً برای اجرای آن بین گروه 1+5 و ایران است و نمی‌بایست به‌منزله ایجاد رویه برای هیچ دولت دیگری، یا برای اصول بنیادین حقوق بین‌الملل و حقوق و تعهدات وفق معاهده عدم اشاعه هسته‌ای و سایر اسناد مربوطه و همچنین اصول و رویه‌های شناخته‌شده بین‌المللی تلقی گردد.

حال‌آنکه از ابتدای پرونده هسته‌ای، همه چهار تیم مذاکره‌کننده به دنبال اثبات این واقعیت بودند که ایران بر اساس معاهده (ان. پی. تی) هیچ تفاوتی با دیگر اعضای جامعه بین‌الملل ندارد اما در متن فوق، به نظر می‌رسد این استثنا پذیرفته‌شده است.

آمریکا هیچ تعهدی در قبال لغو تحریم‌ها ندارد

از دیگر موضوعاتی که می‌توان در برجام شناسی به آن اشاره کرد، عدم تعهد جدی آمریکا در جهت لغو تحریم‌ها است به‌گونه‌ای که این کشور تمام موضوعات را به حقوق داخلی خود منوط کرده است، بسته به اینکه کنگره متن مذاکرات وین را تأیید کند یا تأیید نکند، شرایطی به وجود می‌آید که راه برگشت‌پذیری برای ایران ندارد و تنها تعهدی که آمریکا به ایران می دهد، حسن نیت در کنار نهایت تلاش است!

در متن انگلیسی و در ماده 26 برجام آمده است:

The United States will make best efforts in good faith to sustain this JCPOA and to prevent interference with the realisation of the full benefit by Iran of the sanctions lifting specified in Annex II. The U.S Administration, acting consistent with the respective roles of the President and the Congress, will refrain from re-introducing or re-imposing the sanctions specified in Annex II that it has ceased applying under this JCPOA, without prejudice to the dispute resolution process provided for under this JCPOA. The U.S. Administration, acting consistent with the respective roles of the President and the Congress, will refrain from imposing new nuclear-related sanctions. Iran has stated that it will treat such a re-introduction or re-imposition of the sanctions specified in Annex II, or such an imposition of new nuclear-related sanctions, as grounds to cease performing its commitments under this JCPOA in whole or in part.

ترجمه وزارت خارجه:

ایالات‌متحده، با حسن نیت، نهایت تلاش خود را برای دوام این برجام و پیشگیری از ایجاد تداخل در تحقق متمتع شدن ایران از لغو تحریم‌های مشخص‌شده در پیوست دو به عمل خواهد آورد. دولت ایالات‌متحده، در چارچوب اختیارات قانونی رئیس‌جمهور و کنگره، از بازگرداندن یا تحمیل مجدد تحریم‌های مشخص‌شده در پیوست 2 که اعمال آن‌ها را وفق این برجام متوقف کرده است، خودداری می‌نماید، فارغ از فرآیند حل‌وفصل اختلافات پیش‌بینی‌شده در این برجام. دولت ایالات‌متحده، در چارچوب اختیارات قانونی رئیس‌جمهور و کنگره، از اعمال تحریم‌های جدید مرتبط با هسته‌ای خودداری خواهد کرد. ایران اعلام کرده است که تحمیل چنین تحریم‌های جدید مرتبط با هسته‌ای را به‌منزله مبنایی برای توقف کلی یا جزئی اجرای تعهدات خود وفق این برجام، تلقی خواهد نمود.

آمریکا همچنین درباره قوانین ایالتی نیز هیچ تعهدی به ایران نداده است و ممکن است اجرای برجام بر اساس قوانین ایالتی در آمریکا، دچار مشکل شود و تنها قولی که آمریکا به ملت ایران می‌دهد، تشویق ایالت‌های مختلف در راستای اجرای برجام است.

در ماده 25 برجام آمده است:

If a law at the state or local level in the United States is preventing the implementation of the sanctions lifting as specified in this JCPOA, the United States will take appropriate steps, taking into account all available authorities,with a view to achieving such implementation. The United States will actively encourage officials at the state or local level to take into account the changes in the U.S. policy reflected in the lifting of sanctions under this JCPOA and to refrain from actions inconsistent with this change in policy.

ترجمه وزارت خارجه:

چنانچه قانونی در سطح ایالتی یا محلی در ایالات‌متحده مانع از اجرای لغو تحریم‏‌های مشخص‌شده در این برجام شود، ایالات‌متحده، با در نظر گرفتن تمامی اختیارات موجود، گام‌های مقتضی را به‌منظور تحقق اجرای مزبور اتخاذ خواهد نمود. ایالات‌متحده به‌طور فعال، مقامات در سطح ایالتی یا محلی را تشویق خواهد کرد که تغییرات در سیاست ایالات‌متحده منعکس‌شده در لغو تحریم‏های وفق این برجام را در نظر داشته و از اقداماتی که با این تغییر در سیاست همخوانی ندارد خودداری نمایند.

حال باید به این سؤال پاسخ دهیم که چگونه باید واشنگتن و ایالات وابسته به حکومت آمریکا را متعهد به اجرای برجام کنیم و اگر تشویق‌های اوباما یا رییس‌جمهور بعدی برای اجرای برجام برای ایالات آمریکا کفایت نکرد، چه اقدامی باید انجام شود و چه کسی جوابگوی عقب‌ماندگی ایران از تحقیق و توسعه خواهد شد؟