گروه فرهنگی مشرق –  حالا دیگر آنقدری زمان از برگزاری نمایشگاه قرآن امسال گذشته‌است که نقد ما را به حساب دشمنی یا غرض نگذارند. نقد نمایشگاه قرآنی که آمدنش برکت و نعمت بود و حالا بعد از چند دوره برگزاری به‌جای قوی شدن ، آرام آرام به سوی ضعیف شدن و گم کردن هدف و مقصود وجودی‌ اش در حرکت است. نمایشگاهی که هرساله از چند روز پیش از ماه مبارک رمضان( برای استفاده غیرتهرانی‌ها و دلایل دیگر) برگزار می‌شد اما امسال چند روز بعد از آغاز ماه مبارک رمضان کلید خورد. نمایشگاهی که امسال بیست و سومین دوره‌اش در سکوت و آرامشی تلخ برگزار شد. نمایشگاهی که امسال برخلاف سال‌های قبل توسط وزارت ارشاد برگزار نشد و  برگزاریش به اداره ارشاد استان تهران واگذار گردید. نمایشگاهی که امسال جان و طروات همیشگی را نداشت.


نمایشگاهی که باید در سال هجمه و قداره‌کشی تکفیری‌ها بیش از پیش ظهور و بروز می‌داشت امسال بی صدا و ساکت بود.
نمایشگاهی که به‌واسطه کارکرد تبلیغی و ایجابی‌اش باید استفاده صددرصدی از ابزار رسانه می‌داشت و تمام ظرفیت رسانه‌های مکتوب، دیداری و شنیداری را به‌عهده می‌گرفت امسال کمترین ظهور و بروز را در رسانه‌ ها را داشت.
اتفاقاتی که شاید هیچ دلیلی برای توجیهش کفایت نکند. اتفاقات تلخی که باید به تنبیه خاطیان و اصلاح مسیر این رویداد مهم منجر شود. اتفاق ناگواری که البته روی دادنش دلایلی هم داشته و ما تلاش کرده‌ایم تا بخشی از آنها را بیابیم.

تغییر زمان و مکان برگزاری نمایشگاه قرآن

نمایشگاه قرآن همیشه از چندروز پیش از آغاز ماه مبارک رمضان روشن می‌شد. آنها که ساکن تهران نبودند و در ایام ماه رمضان به‌دلیل بعد مسافت امکان حضور در نمایشگاه را نداشتند می‌توانستند در همان چند روز پیش از نمایشگاه از برکات حضور در این نمایشگاه بهره‌مند شوند. اما امسال این اتفاق نیفتاد و آغاز این نمایشگاه به چند روز بعد از ماه مبارک رمضان موکول شد.  از سوی دیگر استقبال مردم به دلیل تغییر محل برگزاری نمایشگاه قرآن کریم امسال هم به اندازه گذشته نبود. مردم به حضور در مصلی تهران برای بازدید از این نمایشگاه عادت کرده بودند. امسال ولی به صورت کاملا ناگهانی مکان برگزاری نمایشگاه از مصلی به باغ موزه دفاع مقدس انتقال یافت.



امکان استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی در محل نمایشگاه بسیار محدود بود و علاقه‌مندان در ساعت‌های پایانی شب با مشکلات فراوانی روبه‌رو می‌شدند. همچنین این تغییرات به فروش غرفه‌داران آسیب شدیدی وارد کرد. فروش برخی از آنها در نمایشگاه امسال به یک پنجم و شاید بیشتر کاهش یافت که این از کم شدن بازدید از این نمایشگاه خبر می‌هد.

اصغر محمدی، مدیرعامل مصلا امام خمینی(ره) تهران در نشست خبری خود قبل از ماه رمضان درباره تغییر مکان نمایشگاه قران امسال گفت: از سال گذشته بنا بود نمایشگاه قرآن در مصلا برگزار شود اما به دلیل این که نماز جمعه در تابستان و زمستان باید در مصلا برگزار شود و همزمانی نمایشگاه با اوقات نماز، تصمیم بر این شد که نمایشگاه قرآن به باغ موزه دفاع مقدس انتقال یابد.

دلیلی که مدیرعامل مصلای امام خمینی(ره) تهران برای تغییر مکان این نمایشگاه آورده است، بی‌شک خالی از انتقاد نیست زیرا همیشه و در سال‌های قبل هم همزمانی نمایشگاه با حداقل چهار نماز جمعه را داشتیم، پس برگزار نشدن نمایشگاه بیست و سوم قرآن کریم در مصلی تهران دلایل دیگری دارد.

نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم که هر سال در طول ماه مبارک رمضان در محل مصلی تهران برگزار می‌شد، امسال و با تصمیم نامعلوم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به باغ موزه دفاع مقدس منتقل شد و حتی زمان آن نیز کوتاه‌تر شد. علت این اقدام، همراهی بازدیدکنندگان نمایشگاه قرآن با فضای معنوی حاکم بر جبهه‌های جنگ در طول هشت سال دفاع مقدس عنوان شد اما چیزی که در واقعیت روی داده است، بی‌نظمی در برگزاری این رویداد مهم فرهنگی است؛ مساله‌ای که سبب شده تا نارضایتی شدیدی در میان بازدیدکنندگان ایجاد شود.

به دلیل عرض کم و ظرفیت تحمل پایین بزرگراه حقانی و همچنین ترافیک سنگین منتهی به میدان ونک و خیابان ولی‌عصر(عج)، برگزارکنندگان نمایشگاه تصمیم گرفتند تا فضای در حال احداث کتابخانه ملی و مرکز اسناد کشور را در اختیار بازدیدگنندگان قرار دهند تا از آن به عنوان پارکینگ استفاده شود. فضای خاکی و پر از گرد و خاک و نبود نور کافی به منظور تامین نیاز مردم، سبب شده تا بازدیدگنندگان که اکثر آنها را خانواده‌ها تشکیل می‌داد، پس از طی یک مسیر طولانی که ترافیک شدیدی هم دارد، خودروی خود را پارک کنند و سپس یک مسیر طولانی را در یک راه خاکی طی کنند تا به ایستگاه «خودروهای ون» برسند که باید مجددا این مسیر را بازگردد و مردم را به ورودی باغ موزه دفاع مقدس ببرد.

بروز ناهماهنگی‌های فراوان و ایجاد صف‌های بسیار طولانی برای سوار بر تاکسی شدن، صدای اعتراض همه مردم را درآورد؛ تا جایی که در بعضی اوقات مردم باید حدود نیم ساعت در صف سوار شدن به تاکسی و نیم ساعت نیز در صف بازگشت معطل شدند تا بتوانند به محل اولیه پارک ماشین خود برسند.

از سوی دیگر، غرفه‌های نمایشگاه قرآن که در فضای باز برپا شده و در مسیر رفت و آمد مردم قرار دارد، بدون نظم و درنظر گرفتن بخش‌های فروشگاهی و نمایشگاهی مستقر شدند که سبب گیج شدن بازدیدکنندگان شوند. همچنین پراکنده بودن این غرفه‌ها سبب شد تا اگر فردی یا خانواده‌ای بخواهد به تمامی بخش‌های نمایشگاه سر بزند و از آنها بازدید کند، باید مسیری طولانی را در ارتفاعات بالا و پایین طی کند و با خستگی فراوان به همه غرفه‌ها برسد.

هنوز که هنوز است هیچ کس دقیقا نمی‌داند دلیل این تغییر مکان چه بود؛ چرا که مسئولان حتی به نامه اعضای کمسیون فرهنگی که از چرایی این تغییر مکان پرسیده بودند هم پاسخ ندادند. البته معاون قران و عترت وزیر ارشاد یکبار دلیل این تغییر مکان را برگزاری نماز جمعه در مصلی اعلام کرده است و بار دیگر اینکه مصلی اصلاً جای مناسبی برای برگزاری نمایشگاه نیست.

وضع آشفته غرفه‌ها، نبود امکانات مناسب، عدم رسیدگی صحیح به بازدیدکنندگان، طولانی شدن صف‌های تاکسی نمایشگاه و پراکنده بودن بخش‌های نمایشگاه و عدم اطلاع‌رسانی مناسب درباره  موقعیت مکانی آنها، از جمله ایرادات آشکار نمایشگاه قرآن امسال بود که با حضور چند دقیقه‌ای در میان بازدیدکنندگان و شنیدن سخنان آنان در این باره، براحتی می‌شدآنها را دریافت.

همکاری نکردن صداو سیما

برزین ضرغامی، مدیرکل اداره ارشاد استان تهران که مجری نمایشگاه بود تنها کسی است که پاسخگوی سوالات ما بود. او باید چند دلیل را برای ما روشن می‌کرد. اول اینکه به چه دلیل وزارت ارشاد برگزاری نمایشگاه قرآن را به اداره کل استان تهران داده است؟ دوم اینکه به چه دلیل نمایشگاه از مصلی به باغ موزه دفاع مقدس رفت؟ و سوم اینکه چرا تبلیغات این نمایشگاه در رمضان امسال کم بود تا جایی که حتی دیده نشد؟


ضرغامی در گفتگو با خبرنگار مشرق گفت: وزارت ارشاد از روز اول هم نباید این نمایشگاه را خود راسا برگزار می‌کرد زیرا وظیفه یک وزارتخانه سیاست‌گذاری، راهبری و امور راهبردی است. به همین خاطر این وزارتخانه امور اجرایی را به ادرات کل خود واگذار کرده تا آنها برنامه‌های اجرایی را به پیش ببرند. از این پس بیشتر فعالیت‌های اجرایی به ادارت کل استان‌ها واگذار خواهد شد.

وی افزود: وزارت ارشاد از این پس فارغ از امور اجرایی به نظارت، رصدکردن امور و راهبردی فضای فرهنگی خواهد پرداخت.

مدیر کل اداره ارشاد تهران دلیل اصلی انتقال نمایشگاه از مصلی به باغ موزه دفاع مقدس را نماز جمعه دانست و بیان کرد: آنطور که مدیران مصلی به ما گفتند، نماز جمعه در ماه مبارک رمضان بسیار شلوغ‌تر از حالت عادی است و به همین خاطر ما مجبور شدیم که نمایشگاه را به حقانی ببریم.

وی ادامه داد: شبستان مصلی تهران که سازهای مسقف است در روزهای جمعه به نماز جمعه اختصاص دارد و فقط همین فضا بود که ما می‌توانستیم برای غرفه‌ها در نظر بگیریم.

ضرغامی خاطرنشان کرد: متاسفانه برخلاف چیزی که همه فکر می‌کنند، تهران در داشتن فضاهای فرهنگی بسیار فقیر است. ما آنچنان که باید و شاید دستمان برای برگزاری نمایشگاه باز نبود و بعد از بررسی‌های زیاد از میان نمایشگاه بین‌المللی، سالن کانون پرورش فکری، سالن حجاب، باغ موزه دفاع مقدس و پارک گفتگو به این نتیجه رسیدیم که باغ موزه دفاع مقدس برای نمایشگاه قران مناسب‌تر است.

وی درباره چرایی تبلیغات کم این نمایشگاه توضیح داد: ما در رسانه‌های مکتوب مطالب زیاید داشتیم که در مورد نمایشگاه قران امسال به چاپ رسید ولی متاسفانه صدا و سیما هیچ همکاری با ما نکرد. متاسفانه حتی تیزر نمایشگاه را که ما چند هفته قبل از نمایشگاه به آنها داده بودیم را هم تنها در چند نوبت سوخته و در روزهای آخر این ماه مبارک پخش کردند.