به گزارش مشرق، هنوز یک هفته از قرائت بیانیه مشترک ظریف و مرگرینی در آستریا سنتر وین مبنی بر دستیابی به برنامه جامع اقدام مشترک جهت حل و فصل پرونده هسته ای ایران، نگذشته بود که معاون صدراعظم آلمان که همزمان وزیر اقتصاد این کشور است، در راس هیئتی عازم تهران شد.
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم امروز از عربستان راهی تهران شد و فردا هم لوران فابیوس وزیر خارجه پرحاشیه فرانسه میهمان همتای ایرانی خود خواهد بود. در همین حال اخبار از سفر وزرای خارجه و اقتصاد ایتالیا در هفته آینده و رئیس جمهور و وزیرخارجه اتریش در شهریور ماه به کشورمان حکایت دارد.
تردیدی در اهمیت رفت و آمدهای دیپلماتیک و اثرگذاری آن بر جایگاه بین المللی و منطقه ای یک کشور وجود ندارد. اما نباید از آمدن هیچ هیاتی ذوق‌زده شویم، موضوعی که سخنگوی دولت هم امروز در نشست خبری با خبرنگاران به آن اشاره کرد.
اهمیت اینگونه سفرها وقتی دوچندان و قابل توجه می شود که ثمرات آن در کوتاه مدت و یا بلند مدت در مسیر پیشرفت و توسعه کشور نمایان گردد و تنها به یک مانور دیپلماتیک و رژه رفتن در مقابل دوربین های پرشمار رسانه ها ختم نشود.
علاوه بر آنکه در نظرگرفتن عزت و مصلحت کشور و برخورد از موضع اقتدار از اصول غیرقابل انکار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است.
در این میان بیشترین واکنش و موضع گیری ها نسبت به سفر وزیر خارجه فرانسه به کشورمان صورت گرفته است و در یک هفته گذشته حجم زیادی از گزارش، گفتگو و تحلیل درخصوص سفر فابیوس صورت گرفته و حتی پای این گونه واکنش ها به فضای مجازی هم کشیده شده است.
در خصوص سفر فابیوس ۶۹ ساله و یهودی زاده به کشورمان، نکات زیر قابل طرح است:
۱. فرانسه در همه سال های پیش از انقلاب تلاش کرده است تا سهم قابل توجهی در بازار ایران داشته باشد که البته تقریبا هم تلاش های قرین موفقیت بوده است. اما در کنار آن و در برهه های مختلف عملکردی مسئله دار در تعامل با ایرانیان داشته است از پرونده خون های آلوده تا حمایت تسلیحاتی از صدام در جنگ تحمیلی هشت ساله و پس از آن بدعهدی شرکت های نفتی فرانسوی در اجرای پروژه های مشترک. در دوران تحریم هم آنها از هیچ اقدامی برای تنگ تر کردن حلقه محاصره اقتصادی کشورمان دریغ نکردند و با نقص تعهداتشان خصوصا در زمینه خودروسازی، علاوه بر مشکلات اقتصادی با سلامت و امنیت جانی هموطنانمان نیز بازی کردند. در همین دوران فرانسه با دامن زدن به رقابت تسلیحاتی در غرب آسیا خصوصا خلیج فارس، منافع اقتصادی کلانی را راهی کارخانه های اسلحه سازی خود کرد و از سوی دیگر بر آتش تفرقه در میان دول منطقه، نفت ریخت. سیاهه اقدامات سوء دولت متبوع فابیوس علیه منافع کشورمان موارد بسیار دیگری هم دارد که کارشکنی و دودوزه بازی در جریان مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ از برجسته ترین آنهاست.
۲. فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه روز گذشته و در آستانه سفر وزیر خارجه اش به ایران در اظهاراتی عجیب و تحریک آمیز از زیر نظر داشتن نحوه میزبانی ایرانی ها از فابیوس و اهمیت تایین کننده آن خبر داد.
وی که در ضیافت سالانه خبرنگاران کاخ الیزه سخن می گفت، اظهار داشت: ما برای سنجیدن رفتار ایران، نحوه میزبانی آنها را زیر نظر خواهیم گرفت. انتظار دارم که حسن روحانی رئیس جمهور ایران آمادگی کشورش برای همکاری را نشان بدهد. اولاند گفت: ایران کشوری است که باید درباره سوریه، یمن و بحرین راه حل هایی ارائه بدهد.
در واقع رئیس جمهور فرانسه تلاش کرده تا توپ را در زمین ایران بیاندازد و به جای اینکه پاسخگوی اقدامات منفی کشورش در قبال ایرانیان باشد، در مقام مدعی از تاثیر نحوه مهمان نوازی کشورمان بر ادامه همکاری های دو کشور سخن می گوید. به نظر می رسد که اینگونه سخنان نباید بدون پاسخی در شان و متناسب با آن رها شود.
۳. متاسفانه در چند روز گذشته رسانه های اصلاح طلب و دولتی با ذوق زدگی زایدالوصفی به سفرهای قریب الوقوع موگرینی و فابیوس پرداخته و آنرا در حد فتح الفتوح بالا برده اند. گو اینکه با حضور چند مقام اروپایی در کشورمان، کلید هم قفل ها پیدا شده و مشکلات بسیاری خاتمه می یابند. به عنوان نمونه امروز اکثر روزنامه های این طیف تیتر و عکس اصلی صفحه اول خود را با آب و تاب به این موضوع اختصاص دادند، روزنامه دولتی ایران در این میان گوی سبقت را از بقیه ربود و سرمقاله خود را در اختیار وزیرخارجه فرانسه قرار داد تا فابیوس از روابط مبتنی بر احترام و صراحت کشورش با ایران در تمامی دوره ها بگوید و مدعی شود «توافق هسته‌ای مهم ۱۴ ژوئیه یک چرخش است. برای آنکه این چرخش موفق باشد ضروری است هر یک از طرف‌ها تعهداتی را که پذیرفته طبق تقویم مورد توافق اجرا کند» و اصلا هم اشاره ای به همه جفاهای فرانسه در قبال ایرانیانی که او معتقد است «هم وطنانش همیشه مجذوب آنها و بویژه میراث این فرهنگ کهن و سهم این کشور(ایران) در تاریخ علم و اندیشه بوده‌اند»، نکند. فابیوس در ابتدای این یادداشت ضمن ابراز خوشحالی از سفر به ایران تاکید کرده که این سفر به دعوت محمد جواد ظریف صورت می گیرد.
۴. در خصوص این سفر بازخوانی اتفاقات پس از ماجرای میکونوس هم قابل توجه است. در پی حادثه ای که در آلمان رخ داده و برخی چهره های اپوزیسیون توسط افرادی ناشناس ترور و کشته شدند، دولت وقت آلمان بدون هیچ مستند و ادله ای انگشت اتهام را به سمت مقامات کشورمان اشاره رفته و بعد هم در اقدامی هماهنگ شده سفرای چندین کشور اروپایی را وادار به ترک ایران کرد. تنها چند ماه زمان نیاز بود تا اروپایی ها پی به اشتباه خود برده و تصمیم به بازگشت به ایران بگیرند، در آن هنگام رهبر معظم انقلاب تاکید کردند که سفیر آلمان باید آخرین مقامی باشد که پس از همه اجازه ورود به ایران می یابد و همین گونه هم شد؛« همه اروپا با هم همدست شدند تا سرِ قضیه دادگاه میکونوس که بنده گفته بودم «چون در این قضیه، آلمان این گونه رفتار کرده است و سفرا رفتند، اگر سفرای دیگر میخواهند بیایند، بیایند؛ ولی سفیر آلمان، باید بعداً بیاید. حق ندارد با آنها برگردد» این حرف را از بین ببرند، که سفیر آلمان، اگر شده با یک نفر دیگر با هم بیایند. دولت و ملت ایران ایستادند. از هر راهی که میتوانستند فشار بیاورند و اقدام کنند، اقدام کردند. هر کاری میتوانستند بکنند، کردند... کسی به آنها جواب نداد و بالاخره در نهایتِ کار، مجبور شدند همان را که ما گفته بودیم قبول کنند! درست همان گونه که گفته شده بود، عمل کردند.» رهبر معظم انقلاب علاوه بر این بار دیگر هم به این موضوع اشاره کرده و در مرداد ۱۳۹۰ در جمع کارگزاران نظام فرمودند: «یک روزی یکی از دولتهای اروپائی نسبت به جمهوری اسلامی اظهار علاقه و ارتباط و اینها می کرد؛ همان دولت سر قضیه‌ی قهوه‌خانه‌ی میکونوس دادگاه تشکیل داد، مسئولین درجه‌ی یک کشور را در آن دادگاه متهم کرد! دولتهای اروپائی با آنها همدست شدند، همه‌شان سفرای خود را از تهران فراخوانی کردند؛ اینها که یادمان نرفته. خواستند سیلی بزنند، البته سیلی سخت‌تری خوردند. از همین حسینیه آنچنان سیلیای خوردند که بعد تا مدتها دنبال علاجش بودند! هر وقت توانستند، آنها درصدد سیلی زدن برآمدند. هر وقت ما کوتاه آمدیم، یک خرده‌ای سست برخورد کردیم، آنها پرروتر شدند. نخیر؛ ایستادگی جمهوری اسلامی، تصریح به شعارهای انقلاب، تصریح به مبانی انقلاب، عزت ما را در دنیا بیشتر کرده است.» به نظر می رسد این تجربه که مشابهات های زیادی با شرایط فعلی بین ایران و اروپا دارد، در زمینه تعامل با فرانسه قابل تکرار بود و شایسته بود وزیر خارجه فرانسه اگر بعنوان آخرین وزیر غربی چمدان هایش برای سفر به ایران را نمی بندد حداقل نفر اول صف هم نباشد.
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم امروز از عربستان راهی تهران شد و فردا هم لوران فابیوس وزیر خارجه پرحاشیه فرانسه میهمان همتای ایرانی خود خواهد بود. در همین حال اخبار از سفر وزرای خارجه و اقتصاد ایتالیا در هفته آینده و رئیس جمهور و وزیرخارجه اتریش در شهریور ماه به کشورمان حکایت دارد.
تردیدی در اهمیت رفت و آمدهای دیپلماتیک و اثرگذاری آن بر جایگاه بین المللی و منطقه ای یک کشور وجود ندارد. اما نباید از آمدن هیچ هیاتی ذوق‌زده شویم، موضوعی که سخنگوی دولت هم امروز در نشست خبری با خبرنگاران به آن اشاره کرد.
اهمیت اینگونه سفرها وقتی دوچندان و قابل توجه می شود که ثمرات آن در کوتاه مدت و یا بلند مدت در مسیر پیشرفت و توسعه کشور نمایان گردد و تنها به یک مانور دیپلماتیک و رژه رفتن در مقابل دوربین های پرشمار رسانه ها ختم نشود.
علاوه بر آنکه در نظرگرفتن عزت و مصلحت کشور و برخورد از موضع اقتدار از اصول غیرقابل انکار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است.
در این میان بیشترین واکنش و موضع گیری ها نسبت به سفر وزیر خارجه فرانسه به کشورمان صورت گرفته است و در یک هفته گذشته حجم زیادی از گزارش، گفتگو و تحلیل درخصوص سفر فابیوس صورت گرفته و حتی پای این گونه واکنش ها به فضای مجازی هم کشیده شده است.
در خصوص سفر فابیوس ۶۹ ساله و یهودی زاده به کشورمان، نکات زیر قابل طرح است:
۱. فرانسه در همه سال های پیش از انقلاب تلاش کرده است تا سهم قابل توجهی در بازار ایران داشته باشد که البته تقریبا هم تلاش های قرین موفقیت بوده است. اما در کنار آن و در برهه های مختلف عملکردی مسئله دار در تعامل با ایرانیان داشته است از پرونده خون های آلوده تا حمایت تسلیحاتی از صدام در جنگ تحمیلی هشت ساله و پس از آن بدعهدی شرکت های نفتی فرانسوی در اجرای پروژه های مشترک. در دوران تحریم هم آنها از هیچ اقدامی برای تنگ تر کردن حلقه محاصره اقتصادی کشورمان دریغ نکردند و با نقص تعهداتشان خصوصا در زمینه خودروسازی، علاوه بر مشکلات اقتصادی با سلامت و امنیت جانی هموطنانمان نیز بازی کردند. در همین دوران فرانسه با دامن زدن به رقابت تسلیحاتی در غرب آسیا خصوصا خلیج فارس، منافع اقتصادی کلانی را راهی کارخانه های اسلحه سازی خود کرد و از سوی دیگر بر آتش تفرقه در میان دول منطقه، نفت ریخت. سیاهه اقدامات سوء دولت متبوع فابیوس علیه منافع کشورمان موارد بسیار دیگری هم دارد که کارشکنی و دودوزه بازی در جریان مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ از برجسته ترین آنهاست.
۲. فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه روز گذشته و در آستانه سفر وزیر خارجه اش به ایران در اظهاراتی عجیب و تحریک آمیز از زیر نظر داشتن نحوه میزبانی ایرانی ها از فابیوس و اهمیت تایین کننده آن خبر داد.
وی که در ضیافت سالانه خبرنگاران کاخ الیزه سخن می گفت، اظهار داشت: ما برای سنجیدن رفتار ایران، نحوه میزبانی آنها را زیر نظر خواهیم گرفت. انتظار دارم که حسن روحانی رئیس جمهور ایران آمادگی کشورش برای همکاری را نشان بدهد. اولاند گفت: ایران کشوری است که باید درباره سوریه، یمن و بحرین راه حل هایی ارائه بدهد.
در واقع رئیس جمهور فرانسه تلاش کرده تا توپ را در زمین ایران بیاندازد و به جای اینکه پاسخگوی اقدامات منفی کشورش در قبال ایرانیان باشد، در مقام مدعی از تاثیر نحوه مهمان نوازی کشورمان بر ادامه همکاری های دو کشور سخن می گوید. به نظر می رسد که اینگونه سخنان نباید بدون پاسخی در شان و متناسب با آن رها شود.
۳. متاسفانه در چند روز گذشته رسانه های اصلاح طلب و دولتی با ذوق زدگی زایدالوصفی به سفرهای قریب الوقوع موگرینی و فابیوس پرداخته و آنرا در حد فتح الفتوح بالا برده اند. گو اینکه با حضور چند مقام اروپایی در کشورمان، کلید هم قفل ها پیدا شده و مشکلات بسیاری خاتمه می یابند. به عنوان نمونه امروز اکثر روزنامه های این طیف تیتر و عکس اصلی صفحه اول خود را با آب و تاب به این موضوع اختصاص دادند، روزنامه دولتی ایران در این میان گوی سبقت را از بقیه ربود و سرمقاله خود را در اختیار وزیرخارجه فرانسه قرار داد تا فابیوس از روابط مبتنی بر احترام و صراحت کشورش با ایران در تمامی دوره ها بگوید و مدعی شود «توافق هسته‌ای مهم ۱۴ ژوئیه یک چرخش است. برای آنکه این چرخش موفق باشد ضروری است هر یک از طرف‌ها تعهداتی را که پذیرفته طبق تقویم مورد توافق اجرا کند» و اصلا هم اشاره ای به همه جفاهای فرانسه در قبال ایرانیانی که او معتقد است «هم وطنانش همیشه مجذوب آنها و بویژه میراث این فرهنگ کهن و سهم این کشور(ایران) در تاریخ علم و اندیشه بوده‌اند»، نکند. فابیوس در ابتدای این یادداشت ضمن ابراز خوشحالی از سفر به ایران تاکید کرده که این سفر به دعوت محمد جواد ظریف صورت می گیرد.
۴. در خصوص این سفر بازخوانی اتفاقات پس از ماجرای میکونوس هم قابل توجه است. در پی حادثه ای که در آلمان رخ داده و برخی چهره های اپوزیسیون توسط افرادی ناشناس ترور و کشته شدند، دولت وقت آلمان بدون هیچ مستند و ادله ای انگشت اتهام را به سمت مقامات کشورمان اشاره رفته و بعد هم در اقدامی هماهنگ شده سفرای چندین کشور اروپایی را وادار به ترک ایران کرد. تنها چند ماه زمان نیاز بود تا اروپایی ها پی به اشتباه خود برده و تصمیم به بازگشت به ایران بگیرند، در آن هنگام رهبر معظم انقلاب تاکید کردند که سفیر آلمان باید آخرین مقامی باشد که پس از همه اجازه ورود به ایران می یابد و همین گونه هم شد؛« همه اروپا با هم همدست شدند تا سرِ قضیه دادگاه میکونوس که بنده گفته بودم «چون در این قضیه، آلمان این گونه رفتار کرده است و سفرا رفتند، اگر سفرای دیگر میخواهند بیایند، بیایند؛ ولی سفیر آلمان، باید بعداً بیاید. حق ندارد با آنها برگردد» این حرف را از بین ببرند، که سفیر آلمان، اگر شده با یک نفر دیگر با هم بیایند. دولت و ملت ایران ایستادند. از هر راهی که میتوانستند فشار بیاورند و اقدام کنند، اقدام کردند. هر کاری میتوانستند بکنند، کردند... کسی به آنها جواب نداد و بالاخره در نهایتِ کار، مجبور شدند همان را که ما گفته بودیم قبول کنند! درست همان گونه که گفته شده بود، عمل کردند.» رهبر معظم انقلاب علاوه بر این بار دیگر هم به این موضوع اشاره کرده و در مرداد ۱۳۹۰ در جمع کارگزاران نظام فرمودند: «یک روزی یکی از دولتهای اروپائی نسبت به جمهوری اسلامی اظهار علاقه و ارتباط و اینها می کرد؛ همان دولت سر قضیه‌ی قهوه‌خانه‌ی میکونوس دادگاه تشکیل داد، مسئولین درجه‌ی یک کشور را در آن دادگاه متهم کرد! دولتهای اروپائی با آنها همدست شدند، همه‌شان سفرای خود را از تهران فراخوانی کردند؛ اینها که یادمان نرفته. خواستند سیلی بزنند، البته سیلی سخت‌تری خوردند. از همین حسینیه آنچنان سیلیای خوردند که بعد تا مدتها دنبال علاجش بودند! هر وقت توانستند، آنها درصدد سیلی زدن برآمدند. هر وقت ما کوتاه آمدیم، یک خرده‌ای سست برخورد کردیم، آنها پرروتر شدند. نخیر؛ ایستادگی جمهوری اسلامی، تصریح به شعارهای انقلاب، تصریح به مبانی انقلاب، عزت ما را در دنیا بیشتر کرده است.» به نظر می رسد این تجربه که مشابهات های زیادی با شرایط فعلی بین ایران و اروپا دارد، در زمینه تعامل با فرانسه قابل تکرار بود و شایسته بود وزیر خارجه فرانسه اگر بعنوان آخرین وزیر غربی چمدان هایش برای سفر به ایران را نمی بندد حداقل نفر اول صف هم نباشد.