به گزارش مشرق، برنامه این هفته ثریا با موضوع جمعیت و با حضور دکتر مریم اردبیلی دارای مدرک پزشکی عمومی، دانشجوی دکترای آینده پژوهی و مادر 5 فرزند، بر روی آنتن شبکه اول سیما رفت.
در ابتدای برنامه اسلایدهایی نمایش داده شد که نشانگر سیر بسیار بد ایران در خصوص روند جمعیتی بود. این اسلایدها بیانگر این بود که ایران در صورتی ک همین روند نرخ باروری را ادامه دهد در سال 1430 در زمره پیرترین کشورها محسوب میشود و همچنین در این برنامه اشاره شد که ایران شدیدترین روند کاهش نرخ باروری در جهان را داشته است. در زیر برخی از اسلایدهای ارائه شده در برنامه آورده شده است؛
در اسلاید فوق روند رو به کاهش و سقوط نرخ باروری در ایران نمایش داده شده است؛ شاخص نرخ باروری متوسط تعداد تولد فرزند به ازای یک زن در سن باروری است. در ایران این شاخص به طور باور نکردنی از رقم 6.7 در اوایل دهه 60 به 1.67 در سال 90 رسیده است که زنگ هشدار بسیار مهمی برای آینده جمعیتی ایران محسوب می شود. گفته می شود این روند سقوط نرخ باروری در یک بازه 30 ساله در تاریخ بی سابقه بوده است.
نمیتوان به تلاش مسئولان در رشد جمعیت امتیاز خوبی داد
دکتر مریم اردبیلی در برنامه ثریا و در پاسخ به این سوال که آیا مسئولان اهمیت موضوع جمعیتی را درک کرده‌اند یا خیر گفت: این سوال ابعاد مختلفی دارد. یکی از لوازم رسیدن به آینده مطلوب درک صحیح این موضوع، آینده محتمل و آینده مطلوب و در نهایت روش صحیح دست یافتن به این موضوع است. با اینکه نمیتوان منکر تلاش‌های مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی در این موضوع بود اما امتیاز خوبی به آن‌ها نمیتوان داد.
ورود مدرنیته و فرهنگ لیبرال غربی به ایران، سبک زندگی جدیدی ایجاد کرد که با فرزندآوری در تناقض است
خانم اردبیلی با بیان اینکه شرایط اجتماعی و فرهنگی تغییر کرده است و افراد در تلاش هستند تا بهترین امکانات را برای فرزندان خود فراهم کنند بنابراین با موضوع فرزندآوری به مشکل می‌خوریم. اما اصل موضوع این است که طرز نگاه کردن به زندگی و به ویژه به این مسئله بسیار تغییر کرده است.
او تصریح کرد: از سوی دیگر بسیاری از مادران را می‌بینیم که حوصله تربیت چند بچه را ندارند این در حالی است که مادران قدیم با تعداد زیادی از فرزندان سروکار داشته و روحیه و صبر و حوصله بیشتری را از خود نشان می‌دادند علت این امر تغییر در نگاه ما به زندگی است. در واقع، ورود مدرنیته و فرهنگ لیبرال غربی به ایران بود که سبکی را در زندگی جوانان وارد کرد که با فرزندآوری در تناقض بود.
در بسیاری از فضاهای کاری نقش پدرها و مادرها تعریف نشده است
دکتر اردبیلی با بیان اینکه نمیتوان منکر مشکلات و مسائل اقتصادی در جامعه بود ادامه داد: شغل‌ها و محل کار افراد هم تاثیر به سزایی در این امر دارند به عنوان مثال در محل کار به اندازه‌ای انعطاف باشد که پدر و مادر وقت بیشتری برای فرزندان خود بگذارند. چون در بسیاری از مشاغل، وظیفه مادری و پدری تعریف نشده است. به گفته او باید هشیار باشیم تا زمانی به سیاست کامل نرسیم که اجرای آن سودی برای جامعه نداشته و جمعیت جوانی که فرزندآوری کند وجود نداشته باشد.
برخی خانواده ها نسبت به مقوله فرزندآوری دیدگاهی خرافی و شرک آلود دارند
این دانشجوی دکتری رشته آینده پژوهی تصریح کرد: نباید با دید خرافه به مسئله فرزندآوری نگاه کنیم. به عنوان مثال برخی معتقدند که نان بچه متولد شده را چه کسی می‌دهد؟ به نظر من این موضوع شرک است چون خدا به وضوح و نه در تفسیرها بیان کرده است که روزی انسان‌ها دست خداست. از سوی دیگر برخی معتقدند جدا از بحت تامین و هزینه فرزند، موضوع تربیت آن‌ها هم مشکل است این در حالی است که رزق تربیتی فرزندان با خودشان همراه آورده میشود و نباید این حرف را زد. به گفته او، اگر تعداد بیشتر فرزندان صبر، سعه صدر، خلاقیت، نشاط و امید را برای مادران همراه دارد.
وی با اشاره به اینکه در دورانی که یک فرزند داشتم دانشجوی پزشکی بودم و روزهایی که در خانه نبودم او احساس ناراحتی می‌کرد، گفت: اما این حس با بیشتر شدن فرزندان از بین رفت به طوریکه زمانی که من به خانه می‌آمدم آن‌ها را شاد و خندان و در حال بازی می‌دیدم؛ به گونه‌ای که می‌توان گفت خلاقیت آن‌ها ستودنی بود؛ بنابراین با افزایش تعداد فرزندان تربیت آن‌ها سخت نمی‌شود.
وی در ادامه پیشنهاد داد که فرزندآوری به صورت زوج زوج باشد یعنی دوفرزند را در یک بازه زمانی به دنیا آورده و پرورش دهیم و دو فرزند دیگر را با هم به دنیا آورده و آن‌ها را بزرگ کنیم.
این کارشناس ادامه داد: به عبارتی می‌توان گفت در یک سیستم مدیریتی و با یک گزینه و آپشن نمیتوان انتظار خلاقیت داشت اما با 5 گزینه بهتر می‌توان خلاقیت داشت و استعدادها را شناخت.
تک فرزندی بدترین نوع تربیت را به همراه خواهد داشت و عامل بسیاری از طلاقها است
اردبیلی با اشاره به اینکه فرزندان مانند بذر گل هستند افزود: ما به این بذرها شکل نمی‌دهیم بلکه از آن‌ها حمایت و حفاظت می‌کنیم و به عنوان مثال یک گل سفید میشود و یک گل صورتی. این در حالی است که برخی خانواده‌ها با شیوه تک‌فرزندی یا دوفرزندی می‌خواهند تمام کمبودها و آرزوهای خود در دوران کودکی را برای فرزند خود جبران کنند اما این شیوه فقط بچه‌ها را آسیب‌پذیر می‌کند چراکه آن‌ها از دوران کودکی همه چیز داشته‌اند و کمبودی را احساس نکرده‌اند.
به گفته او این خود عامل بسیاری از طلاقها میشود چون افراد دارای امکانات بوده‌اند و توانایی سازش با افراد جامعه و حل مشکلات خود را ندارند بنابراین در برخورد با اولین مشکل، زندگی آن‌ها به سمت طلاق رفته و آسیب بیشتری می‌بینند. بنابراین نباید همه چیز را برای بچه فراهم کرد.
تحصیل به هیچ عنوان مانع ازدواج نخواهد بود
خرافه دیگری که این مادر موفق به آن اشاره کرد جدا بودن موضوع ازدواج از تحصیل بود. به اعتقاد او ازدواج بخشی از مسیر زندگی و سیر طبیعی است و افراد در هر مقطعی که آرامش روحی آن‌ها را تامین کند می‌توانند ازدواج کنند و این ادعا صحیح نیست که درس فرد تمام شود و بعد ازدواج کند.
این کارشناس جمعیت با اشاره به خرافه دیگری افزود: نباید فکر کرد که میان فرزند اول با سایر فرزندان فاصله سنی زیاد باشد و از سوی دیگر هم نباید فکر کرد که چند سال بعد از ازدواج بچه‌دار شد تا زوج همدیگر را بشناسند این در حالی است که بچه مانند یک پروژه میان والدین است که به شناخت بیشتر آن‌ها از یکدیگر کمک می‌کند چراکه این پروژه زنده است. از سوی دیگر باید توجه داشت که مادر هنگام فرزندآوری و تربیت فرزندان باید حمایت عاطفی شود تا کیفیت تربیت فرزندان افزایش یابد.
زنان ایرانی امروزه در سرنوشت ایران سهیم هستند
اردبیلی به نکته‌ای خطاب به والدین اشاره کرد و افزود: تعداد فرزندان را بیشتر کنید تا در آینده آن‌ها تنها نباشند و هنگام برخورد با مشکلات حلقه‌های عاطفی درون خانواده مثل خواهر و برادری برای حمایت داشته باشند. از سوی دیگر، سن باروری در خانم‌ها و آقایان افزایش یافته است این در حالی است که از سن 18 تا 35 سالگی سن ایده‌آل برای باروری است اما بسیاری افراد را می‌بینیم که تا سن 35 سالگی 2 فرزند دارند و دلیل آن باروری در سن بالاست این در حالی است که اگر توان بدنی داشته باشند در هر سنی می‌توان فرزندآوری کرد. این امر در انجمنی در امریکا هم آمده است که هیچ پزشکی نمی‌تواند کسی را از باردار شدن منع کند.
وی در پایان خاطر نشان کرد: در یک مقاله علمی هم ثابت شده است که تعداد فرزندآوری رابطه معناداری در پیشگیری مادران از بیماری ام اس دارد. از سوی دیگر، زنان جامعه امروز در یک تصمیم مهم و سرنوشت‌ساز سهیم هستند تا آینده ایران را روشن و مستحکم کنند یا اینکه درهای آن را ببندند و کسی توانایی باز کردن این درها را نداشته باشد.
در ابتدای برنامه اسلایدهایی نمایش داده شد که نشانگر سیر بسیار بد ایران در خصوص روند جمعیتی بود. این اسلایدها بیانگر این بود که ایران در صورتی ک همین روند نرخ باروری را ادامه دهد در سال 1430 در زمره پیرترین کشورها محسوب میشود و همچنین در این برنامه اشاره شد که ایران شدیدترین روند کاهش نرخ باروری در جهان را داشته است. در زیر برخی از اسلایدهای ارائه شده در برنامه آورده شده است؛
در اسلاید فوق روند رو به کاهش و سقوط نرخ باروری در ایران نمایش داده شده است؛ شاخص نرخ باروری متوسط تعداد تولد فرزند به ازای یک زن در سن باروری است. در ایران این شاخص به طور باور نکردنی از رقم 6.7 در اوایل دهه 60 به 1.67 در سال 90 رسیده است که زنگ هشدار بسیار مهمی برای آینده جمعیتی ایران محسوب می شود. گفته می شود این روند سقوط نرخ باروری در یک بازه 30 ساله در تاریخ بی سابقه بوده است.
نمیتوان به تلاش مسئولان در رشد جمعیت امتیاز خوبی داد
دکتر مریم اردبیلی در برنامه ثریا و در پاسخ به این سوال که آیا مسئولان اهمیت موضوع جمعیتی را درک کرده‌اند یا خیر گفت: این سوال ابعاد مختلفی دارد. یکی از لوازم رسیدن به آینده مطلوب درک صحیح این موضوع، آینده محتمل و آینده مطلوب و در نهایت روش صحیح دست یافتن به این موضوع است. با اینکه نمیتوان منکر تلاش‌های مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی در این موضوع بود اما امتیاز خوبی به آن‌ها نمیتوان داد.
ورود مدرنیته و فرهنگ لیبرال غربی به ایران، سبک زندگی جدیدی ایجاد کرد که با فرزندآوری در تناقض است
خانم اردبیلی با بیان اینکه شرایط اجتماعی و فرهنگی تغییر کرده است و افراد در تلاش هستند تا بهترین امکانات را برای فرزندان خود فراهم کنند بنابراین با موضوع فرزندآوری به مشکل می‌خوریم. اما اصل موضوع این است که طرز نگاه کردن به زندگی و به ویژه به این مسئله بسیار تغییر کرده است.
او تصریح کرد: از سوی دیگر بسیاری از مادران را می‌بینیم که حوصله تربیت چند بچه را ندارند این در حالی است که مادران قدیم با تعداد زیادی از فرزندان سروکار داشته و روحیه و صبر و حوصله بیشتری را از خود نشان می‌دادند علت این امر تغییر در نگاه ما به زندگی است. در واقع، ورود مدرنیته و فرهنگ لیبرال غربی به ایران بود که سبکی را در زندگی جوانان وارد کرد که با فرزندآوری در تناقض بود.
دکتر اردبیلی با بیان اینکه نمیتوان منکر مشکلات و مسائل اقتصادی در جامعه بود ادامه داد: شغل‌ها و محل کار افراد هم تاثیر به سزایی در این امر دارند به عنوان مثال در محل کار به اندازه‌ای انعطاف باشد که پدر و مادر وقت بیشتری برای فرزندان خود بگذارند. چون در بسیاری از مشاغل، وظیفه مادری و پدری تعریف نشده است. به گفته او باید هشیار باشیم تا زمانی به سیاست کامل نرسیم که اجرای آن سودی برای جامعه نداشته و جمعیت جوانی که فرزندآوری کند وجود نداشته باشد.
برخی خانواده ها نسبت به مقوله فرزندآوری دیدگاهی خرافی و شرک آلود دارند
این دانشجوی دکتری رشته آینده پژوهی تصریح کرد: نباید با دید خرافه به مسئله فرزندآوری نگاه کنیم. به عنوان مثال برخی معتقدند که نان بچه متولد شده را چه کسی می‌دهد؟ به نظر من این موضوع شرک است چون خدا به وضوح و نه در تفسیرها بیان کرده است که روزی انسان‌ها دست خداست. از سوی دیگر برخی معتقدند جدا از بحت تامین و هزینه فرزند، موضوع تربیت آن‌ها هم مشکل است این در حالی است که رزق تربیتی فرزندان با خودشان همراه آورده میشود و نباید این حرف را زد. به گفته او، اگر تعداد بیشتر فرزندان صبر، سعه صدر، خلاقیت، نشاط و امید را برای مادران همراه دارد.
وی با اشاره به اینکه در دورانی که یک فرزند داشتم دانشجوی پزشکی بودم و روزهایی که در خانه نبودم او احساس ناراحتی می‌کرد، گفت: اما این حس با بیشتر شدن فرزندان از بین رفت به طوریکه زمانی که من به خانه می‌آمدم آن‌ها را شاد و خندان و در حال بازی می‌دیدم؛ به گونه‌ای که می‌توان گفت خلاقیت آن‌ها ستودنی بود؛ بنابراین با افزایش تعداد فرزندان تربیت آن‌ها سخت نمی‌شود.
وی در ادامه پیشنهاد داد که فرزندآوری به صورت زوج زوج باشد یعنی دوفرزند را در یک بازه زمانی به دنیا آورده و پرورش دهیم و دو فرزند دیگر را با هم به دنیا آورده و آن‌ها را بزرگ کنیم.
این کارشناس ادامه داد: به عبارتی می‌توان گفت در یک سیستم مدیریتی و با یک گزینه و آپشن نمیتوان انتظار خلاقیت داشت اما با 5 گزینه بهتر می‌توان خلاقیت داشت و استعدادها را شناخت.
تک فرزندی بدترین نوع تربیت را به همراه خواهد داشت و عامل بسیاری از طلاقها است
اردبیلی با اشاره به اینکه فرزندان مانند بذر گل هستند افزود: ما به این بذرها شکل نمی‌دهیم بلکه از آن‌ها حمایت و حفاظت می‌کنیم و به عنوان مثال یک گل سفید میشود و یک گل صورتی. این در حالی است که برخی خانواده‌ها با شیوه تک‌فرزندی یا دوفرزندی می‌خواهند تمام کمبودها و آرزوهای خود در دوران کودکی را برای فرزند خود جبران کنند اما این شیوه فقط بچه‌ها را آسیب‌پذیر می‌کند چراکه آن‌ها از دوران کودکی همه چیز داشته‌اند و کمبودی را احساس نکرده‌اند.
به گفته او این خود عامل بسیاری از طلاقها میشود چون افراد دارای امکانات بوده‌اند و توانایی سازش با افراد جامعه و حل مشکلات خود را ندارند بنابراین در برخورد با اولین مشکل، زندگی آن‌ها به سمت طلاق رفته و آسیب بیشتری می‌بینند. بنابراین نباید همه چیز را برای بچه فراهم کرد.
تحصیل به هیچ عنوان مانع ازدواج نخواهد بود
خرافه دیگری که این مادر موفق به آن اشاره کرد جدا بودن موضوع ازدواج از تحصیل بود. به اعتقاد او ازدواج بخشی از مسیر زندگی و سیر طبیعی است و افراد در هر مقطعی که آرامش روحی آن‌ها را تامین کند می‌توانند ازدواج کنند و این ادعا صحیح نیست که درس فرد تمام شود و بعد ازدواج کند.
این کارشناس جمعیت با اشاره به خرافه دیگری افزود: نباید فکر کرد که میان فرزند اول با سایر فرزندان فاصله سنی زیاد باشد و از سوی دیگر هم نباید فکر کرد که چند سال بعد از ازدواج بچه‌دار شد تا زوج همدیگر را بشناسند این در حالی است که بچه مانند یک پروژه میان والدین است که به شناخت بیشتر آن‌ها از یکدیگر کمک می‌کند چراکه این پروژه زنده است. از سوی دیگر باید توجه داشت که مادر هنگام فرزندآوری و تربیت فرزندان باید حمایت عاطفی شود تا کیفیت تربیت فرزندان افزایش یابد.
زنان ایرانی امروزه در سرنوشت ایران سهیم هستند
اردبیلی به نکته‌ای خطاب به والدین اشاره کرد و افزود: تعداد فرزندان را بیشتر کنید تا در آینده آن‌ها تنها نباشند و هنگام برخورد با مشکلات حلقه‌های عاطفی درون خانواده مثل خواهر و برادری برای حمایت داشته باشند. از سوی دیگر، سن باروری در خانم‌ها و آقایان افزایش یافته است این در حالی است که از سن 18 تا 35 سالگی سن ایده‌آل برای باروری است اما بسیاری افراد را می‌بینیم که تا سن 35 سالگی 2 فرزند دارند و دلیل آن باروری در سن بالاست این در حالی است که اگر توان بدنی داشته باشند در هر سنی می‌توان فرزندآوری کرد. این امر در انجمنی در امریکا هم آمده است که هیچ پزشکی نمی‌تواند کسی را از باردار شدن منع کند.
وی در پایان خاطر نشان کرد: در یک مقاله علمی هم ثابت شده است که تعداد فرزندآوری رابطه معناداری در پیشگیری مادران از بیماری ام اس دارد. از سوی دیگر، زنان جامعه امروز در یک تصمیم مهم و سرنوشت‌ساز سهیم هستند تا آینده ایران را روشن و مستحکم کنند یا اینکه درهای آن را ببندند و کسی توانایی باز کردن این درها را نداشته باشد.