در خصوص راه های نفوذ اقتصادی آمریکا در ایران و روش‌های بستن این منافذ با یحیی آل اسحاق اقتصاددان و رئیس سابق اتاق بازرگانی تهران گفتگو کرده ایم. وی با اشاره به اینکه برای بررسی راه‌های نفوذ آمریکا در اقتصاد کشور نخست باید به تعریف مفهوم نفوذ بپردازیم، اظهار داشت: "نفوذ" به معنای تلسط یک کشور بر کشور دیگر است به گونه ای که این تسلط منجر به تهدیدهایی در حوزه‌های مختلف برای کشورها شود.
این اقتصاددان با بیان اینکه نباید نوع همکاری و تعامل ایران با کشورهای دیگر کیان و اصل انقلاب اسلامی را با خدشه روبه رو سازد، افزود: در روند همکاری‌های بین‌المللی باید نقاط آسیب پذیر کشور را شناسایی و سپس به مقابله منطقی با آنها بپردازیم.
آل اسحاق با تاکید براینکه باید حیطه و نوع نفوذ و جهت‌گیری‌های کشورهای مختلف از جمله آمریکا در همکاری با ایران شناسایی و مورد ارزیابی قرار گیرد، تصریح کرد: اقتصاد کشور در وضعیت کنونی نباید در تأمین کالاهای اساسی، فناوری و تکنولوژی و حتی ابزارهای اقتصادی تحت نفوذ کشور دیگری قرار گیرد چرا که در این صورت منجر به افزایش وابستگی و با قطع همکاری‌ها آسیب های جدی به کشور وارد می‌آید.
*هیچ امتیاز انحصاری نباید به شریک خارجی داد
این کارشناس اقتصادی با تاکید براینکه نباید هیچ‌گونه امتیاز انحصاری در قراردادها و همکاری‌های بین‌المللی دراختیار یک کشور قرار گیرد، گفت: کالاهای اساسی، قطعات یدکی، فناوری و تکنولوژی جزو کالاهای حساس در هر کشور محسوب می‌شوند که نباید آنها را منحصراً در اختیار کشورهای سلطه‌گر از جمله آمریکا قرار داد. چرا که تجربه ثابت کرده این کشور با قطع یک طرفه قرارداد و عدم ایفای تعهدات خود کشور مقابل را با آسیب های جدی روبه رو ساخته است.
وی با اشاره به اینکه در تعاملات بین‌المللی نباید اجازه ورود کالاهایی که اثرات فرهنگی دارند به کشور داد، تصریح کرد: به عنوان نمونه برند مک دونالد نماد فرهنگی کشور آمریکا است که نبادی وارد کشور شود.
*نقاط نفوذ پذیر کشور را باید شناسایی کنیم
آل اسحاق با اشاره به اینکه مفهوم نفوذ یعنی نوعی تعامل که منجر به سلطه دشمن بر کشور ما شود، افزود: در شرایط فعلی باید ببینیم کشور در کدامیک از رشته‌ها و کالاها دچار ضعف بوده و با اصلاح آنها مانع نفوذ کشورهای سلطه‌گر شویم. به عنوان نمونه در حوزه نفت و گاز باید قراردادها به‌گونه‌ای تنظیم شود که انحصار و نفوذ و سلطه برای آمریکا بوجود نیاید.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه نباید هیچ رابطه اقتصادی که بار منفی دارد با شرکای غربی و به ویژه امریکا منعقد شود، گفت: کالاهایی که متناسب با آرمان‌های کشور و نظام جمهوری اسلامی نیستند نباید به کشور وارد شوند.
آل اسحاق با تاکید بر اینکه باید از تقویت افراد و نهادها و تشکل‌هایی که با نظام مشکل داشته و خواستار نفوذ آمریکا در کشور هستند جلوگیری کرد، گفت: یکی از فرصت‌هایی که در پساتحریم در مشارکت واحدهای اقتصادی با یکدیگر بوجود می‌آید امکان سلطه و تهدید آمریکا در بخش‌های مختلف است. در این میان دولت و بخش خصوصی باید مفهوم نفوذ را درک کرده و مانع نفوذ آمریکا در کشور شوند.
وی با اشاره به اینکه نباید امکان ادامه همکاری درازمدت برای کشورهای سلطه‌گر در کشور بوجود آید، خاطرنشان کرد: باید اهداف کشورها در همکاری‌ها مورد ارزیابی قرار گیرد تا احتمال نفوذ و تهدید بوجود نیاید. دولت باید عوامل نفوذ را رسماً شناسایی کند و مانع ورود آنها شود. در کنار این موضوع بخش خصوصی نیز نباید در شرایط پساتحریم هیجان زده شده و اقدام به امضای قراردادهای غیرکارشناسانه با کشورها از جمله امریکا کند.
آل اسحاق با تاکید بر اینکه باید احتمال تبدیل هر فرصتی به تهدید را داد، گفت: البته در همکاری های بین المللی نباید فقط دیدگاه منفی داشت بلکه باید به صورت واقع بینانه با مسائل برخورد کرد.
*بخش خصوصی درپسا تحریم ناخواسته هیجان زده نشود
این کارشناس اقتصادی در ادامه با اشاره به اینکه ایران از امکانات عظیمی برخوردار است و بسیاری از کشورها خواستار همکاری با ما هستند، اظهار داشت: ما با کشورهای مختلف به ویژه اروپا مشکل نداریم اما باید در انعقاد قراردادها هدف های اصلی شرکاء را مورد ارزیابی و سپس به تنظیم قراردادها بپردازیم. در کنار این موضوع بخش خصوصی به ویژه اتاق‌های بازرگانی، نهادها و تشکل های اقتصادی باید در پسا تحریم ناخواسته هیجان زده نشده و ابعاد مختلف نفوذ را درک نمایند.
آل اسحاق به ارائه توضیحاتی در مورد وضعیت کشورهای تحت نفوذ آمریکا پرداخت و افزود: ایران قبل از انقلاب اسلامی تحت نفوذ آمریکا بود به نحوی که بسیاری از منابع کشور به آسانی در اختیار آنها قرار می گرفت، حتی در بخش صادرات و واردات هم کشور به صورت کامل در تسلط آنها بود اما به مجرد پیروزی انقلاب اسلامی بدون ایفای تعهدات خود کشور ما را ترک کرد.
این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: تجربه کشورهای لیبی و مصر نیز نشان از تجربه های منفی همکاری با آمریکا را دارد اما نکته اینجاست که ما امروز در جنگ اقتصادی قرار داریم و امریکا می خواهد در این جنگ پیروز میدان باشد.
وی با اشاره به اینکه آمریکا می خواست با اعمال تحریم های بین المللی ایران را به زانو در بیاورد، اظهار داشت: حال که تحریم ها نتیجه نداده است آمریکا می خواهد از طریق تعامل به اهداف خود دست پیدا کند.
آل اسحاق به صحبت های اخیر مقام معظم رهبری اشاره کرد وگفت: ایشان در این بیانات با اعلام اتمام حجت، تأکید کردند که اجازه هیچ گونه نفوذی را به آمریکا در کشور نخواهند داد.