گروه سیاسی مشرق - رسانههای مکتوب همواره نقش عمدهای در هدایت افکار عمومی و جریانسازی رسانهای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامهها، جایگاه ویژهای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامههای متعلق به جریان اصلاحطلب میپردازد.
******
روزنامههای زنجیرهای اصلاحات روز چهارشنبه را با تمرکز خبری بر سخنان هاشمی رفسنجانی مبنی بر افشا توطئه از سوی فرمانده سابق ناجا و سخنان حسن روحانی در سفر استانی خود اختصاص دادند.
از سوی دیگر رسانههای اصلاح طلب نوک پیکان انتقادات خود را به سوی همگرایی سه ضلع جمعیت ایثارگران، موتلفه اسلامی و جبهه پایداری نشانه رفتند و رفتار وحدتگرایانه اعضای حزب موتلفه را انحراف از آموزههای مرحوم عسگراولادی میدانند و پیوند سیاسی میان موتلفه و جریان تحولخواه و جبهه پایداری را «مغلوبشدن سنتیترین حزب راست ایران از تندروهای اصولگرا» یاد کردهاند. گفتنی است پیش از این اصلاحطلبان سامانه وحدت را «تله» جریان تحولخواه- پایداری برای راست سنتی دانسته بودند.
ارگان رسمی حزب مردمسالاری چهارشنبه را با تیترهای «زکات مقام و منصب کمک به مردم است» و «آنچه فرمانده سابق ناجا افشا کرد بخشی از توطئهها بود» روانه پیشخوان مطبوعات کشور شده است.
· سخنان فرمانده ناجا توطئه بود
بار دیگر هاشمی رفسنجانی انتقاد به رفتار خود در فتنه 88 را «توطئه» تعبیر کرد و سخنان سردار احمدیمقدم را بخشی از توطئهها علیه خود دانست.
گروه سیاسی روزنامه مردم سالاری در انعکاس سخنان هاشمی نوشت: «رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام با يادآوري نقش روحانيت در همه اين مقاطع، به دسيسههاي دهه اخير براي کم کردن نقش روحانيت در ايران اشاره کرد و گفت: آنچه اين روزها فرمانده سابق نيروي انتظامي افشا کرد، بخشي از همان توطئه بود که قبلاً هم گوشههايي افشا شده بود. وي افزود: يک بار که نارضايتي علما از حضور زنان در ورزشگاهها در برخي رسانهها پخش شده بود، از نزديکان اين طيف ميگفتند بايد امام زمان (عج) بيايد تا گردن خيلي از اين علما را بزند. هاشمي رفسنجاني با يادآوري تلاش آن جريان براي القاي نارضايتي مردم از روحانيت و ذکر مصاديقي از آن شرايط، گفت: با همه آن القائات، مردم ايران در آخرين انتخابات ثابت کردند که روحانيت را براي نقش گذشته، امروز و آينده دوست دارند. رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام اوضاع اين روزهاي ليبي، مصر، تونس، بحرين، يمن، عراق و سوريه را براي مسلمانان عبرتآموز خواند و گفت: مسلمانان شاهدند که پردهداري خانه خدا و با لقب خادمالحرمين، مردم بيگناه يمن را چگونه ظالمانه به خاک و خون ميکشند! رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام درباره عراق و هشدارهاي دلسوزانه مرجعيت و بخصوص آيتالله سيستاني، گفت: برنامه شومي دارند که عراق را به سه کشور تجزيه کنند تا منابع آن را به آساني به يغما ببرند. وي با مقايسه امروز کشورهاي منطقه با ايران، گفت: البته در ايران عزيز مشکلاتي داريم که اميدواريم بتوانيم به تدريج و بخصوص پس از لغو تحريمها آنها را حل کنيم.»
روزنامه ابتکار چهارشنبه را به تیترهای «تایید صلحآمیز بودن برنامه هستهای» و «مثلث یزدی-کرمانی اصولگرایان» اختصاص داد.
· هراس از وحدت اصولگرایان
اصلاح طلبان دلواپس همگرایی در اردوگاه رقیب هستند؛ نظم تشکیلات در بدنه اصولگرایان سامان جدی یافته است و از مهرماه مقدمات چینش لیست مشترک فراهم خواهد شد. اصلاحطلبان پس از ناکامی از القای پروژه واگرایی در میان اردوگاه سیاسی اصولگرایان به دنبال تقلیل جایگاه نهادهای روحانیت اصولگرایان و بیان ارتقا سطح جبهه پایداری در مکانیزم وحدت با حضور آیتالله مصباح یزدی هستند.
گروه سیاسی روزنامه ابتکار مدعی است که جلسه مشترک آیتالله مصباح یزدی و آیتالله یزدی و آیتالله موحدی کرمانی گام مهم و اثرگذار در بدنه اصولگرایان دانست و در تحلیل چالشهای پیشروی ائتلاف فراگیر نوشت: «عدم تمایل برخی چهرههای شاخص اصولگرا با برخی جریانهای اصولگرایی به وضوح مشهود است. چهرههای اصولگرایی مثل علیاکبر ولایتی که از چهرههای محبوب و مورد وثوق جامعتین محسوب میشود، با مشی اعتدالی از این جمله است. محمدباقر قالیباف شهردار فعلی تهران نیز هرچند اصولگرا محسوب میشود، اما در پی طرح گفتمان جدیدی است که چندان با نگاه برخی جریانهای اصولگرایی همسو به نظر نمیآید و احتمالا دوستان و حامیان وی قصد دارند به صورت مستقل و با لیستی جداگانه در انتخابات شرکت کنند. محسن رضایی هم که خود به دلیل بازگشت به کسوت نظامیگری، از عمل مستقیم در صحنه سیاسی کشور قانونا دور شده است، اما حامیان و نزدیکان وی نیز همچون حامیان قالیباف چندان علاقهای به قرار گرفتن در کنار برخی جریانهای اصولگرایی حاضر در زیر چتر ائتلاف نشان نمیدهند.
علی مطهری به عنوان یک اصولگرای مستقل تا حد زیادی به اعتدالگرایان متمایل شده است و حتی برخی گروههای اصلاحطلب برای قرار گرفتن وی در لیست انتخاباتی اصلاحطلبان ابراز تمایل کردهاند. این در حالی است که بزرگترین معمای اصولگرایان، همراهی علی لاریجانی با ائتلاف فراگیر اصولگرایی است. تقابل و مخالفت جبهه پایداری با علی لاریجانی مدتهاست که عیان شده است و این موضوع در نطقها و واکنشهای نمایندگان منتسب به جبهه پایداری به رئیس مجلس به وضوح دیده میشود. لاریجانی و برخی چهرههای مانند وی که مشی معتدل اصولگرایی دارند، تمایلی ندارند زیر یک چتر با گروههای تندروی اصولگرا جمع شوند. همین موضوع میتواند به ایجاد لیستی مستقل از سوی اصولگرایان معتدل یا نزدیک شدن آنها به لیست گروههای اعتدالی و حتی اصلاحطلب منجر شود. کما این که برخی چهرههای جریان اصلاحطلب نیز نسبت به این موضوع تمایل خود را نشان دادهاند. چهرهای همچون لاریجانی وزنه مهمی در جریان اصولگرایی است و عدم همراهی او با ائتلاف اصولگرایان میتواند ضربه بزرگی محسوب شود.»
روزنامه اصلاحطلب اعتماد نیمتای بالای صفحه اول خود را به تیترهای «شورای ویژه تعیین صلاحیت» و «رونمایی از پروندههای جدید فساد نفتی» اختصاص داده است.
· عقبنشینی از توهین به رییسجمهور
در پایه خبر سایت ایلام بیدار رهامی،رئیس کمیته انتخابات اصلاح طلبان، در جلسه پرسش و پاسخ در سالن اجتماعات فرهنگیان شهر ایلام اظهار داشت: «یک شخص با رای احزاب، اشخاص و انجمنها بالا میآید و رئیسجمهور میشود، اینکه آن آقا (روحانی) بگوید من به هیچ حزبی وابسته نیستم نشان از .....(توهین به رئیسجمهور) اوست، از کجا آوردید؟ ما ده به ده و شهر به شهر گشتیم و آراء را به حساب جاری شما حواله کردیم، مگر ما مرض داشتیم که هزینه دادیم، اگر کمک نمیکردیم جلیلی به روی کار میآمد.» این سخنان توهینآمیز تعبیر به عصبانیت ناشی از ناکامی سهمخواهی اصلاح طلبان از دولت شد.
پس از گذشته یک هفته از این رخداد محسن رهامی در یادداشتی از توهین به رییسجمهور عقبنشینی کرد و در همین راستا نوشت: «بيتقوايي سياسي پيش آمده در جريان سخنراني هفته گذشته اينجانب در شهر ايلام با موضوع «تاثير عدم تحرك احزاب و نهادهاي مدني در نهضت مشروطه و كودتاي ٢٨ مرداد» است. در قسمت اصلي اين سخنراني به بيان وظايف نخبگان نسبت به مشاركت سياسي در جامعه وتاثيرات استفاده از خرد جمعي نخبگان پرداختم. سپس با بيان بي عملي نخبگان در جريان نهضت مشروطه و كودتاي ٢٨ مرداد، بسياري از آسيبهاي ناشي از عدم تحزب و گوشهنشيني سياسي كه آن را «تنبلي و بيعرضگي سياسي» ناميدم، برشمردم، سپس در بخش پاياني سخنراني خود به بيان نتيجه تلاش سياسي احزاب و مشاركت نخبگان و استفاده از خرد جمعي در انتخابات رياستجمهوري اخير پرداخته و اين انتخابات را تجلي مشاركت نخبگان در سرنوشت جامعه قلمداد كرده وبا بيان اينكه نيروهاي فعال سياسي با تبليغات شهر به شهر و روستا به روستا در جهت حمايت از اعتدال و تعقل پرداختهاند، تكرار اين امردر انتخابات مجلس آتي را ضروري دانستم ولي متاسفانه بعضي خبرگزاريهاي جريان تندرو كه از ائتلاف جريان اصلاحات و اعتدال در انتخابات رياستجمهوري سال ٩٢ ناخشنود و از تكرار اين ائتلاف در انتخابات مجلس شوراي اسلامي ٩٤ بيمناك هستند، با تحريف اين سخنان سعي كردهاند تا ميان اين دو جريان تفرقه افكنند.
اينجانب كه همواره به اقدام سياسي و نه قضايي درعرصه مطبوعاتي معتقد هستم، در عين حال كه پيگيري قضايي را حق قانوني خود ميدانم و با وجود اينكه جريان تندرو از هيچ اقدامي براي جلوگيري از پيروزي رييسجمهور محترم در انتخابات و سپس مقابله و تخريب چهره دولت فرو گذار نكرده، طي چند مصاحبه و اطلاعرساني نسبت به ضرورت تصحيح اين تحريف و قلب واقعيت اقدام كردهام كه در تعدادي از خبرگزاريها و مطبوعات معتدل و اصلاحطلب منعكس شده است.»
روزنامه اصلاحطلب شرق صفحه اول خود را به تیترهای«ائتلاف موتلفه با یاران مصباح» و«توطئه احمدینژادی» اختصاص داد.
· هجمه به موتلفه اسلامی
هجمه تمامعیار اصلاحطلبان به حزب موتلفه آغاز شده است ؛ آنان رفتار وحدتگرایانه اعضای این حزب را انحراف از آموزههای مرحوم عسگراولادی میدانند و پیوند سیاسی میان موتلفه و جریان تحولخواه و جبهه پایداری را «مغلوبشدن سنتیترین حزب راست ایران از تندروهای اصولگرا» یاد کردهاند.
گروه سیاسی روزنامه شرق با انتقاد از همگرایی اصولگرایان، پایداری را کلید گشایش بخت موتلفه در فضای سیاسی کشور دانست و در همین راستا نوشت: «سهگانه اصولگرایی، اما هدف دیگری هم دارد؛ تحمیل خود به کل جریان اصولگرایی. این مثلث، در صورت توفیقنیافتن اما چیزی از دست نداده است، راهش را جدا کرده و مسیر خود را میرود. مؤتلفه، اگرچه دیگر نه برش گذشته را دارد و نه تیم اثرگذاری را یدک میکشد، اما به واسطه ساختار حزبیاش قدرت سازماندهی دارد. اگر به این ساختار ایدههای نو اصولگرایی تزریق شود، شاید بخت مؤتلفه هم گشوده شود. این درست نقطهضعف سایر جریانهای اصولگراست که تیم دارند، اما فاقد سازمانی قوی و مؤثرند؛ تیمهای اصولگرایانی نظیر رضایی، لاریجانی، قالیباف و باهنر.»
روزنامه آرمانامروز صفحه اول خود را به تیترهای «هیچ نهادی بالاتر از قانون نداریم» و «آنچه افشا شد؛ بخشی از توطئهها بود» اختصاص داد.
· عملكرد روحاني شبيه هاشمي است
با نزدیک شدن به فصل انتخابات، فعالیت اعضای حزب منحله مشارکت و سازمان منحله مجاهدین افزایش یافته است. محمد سلامتی از فعالان فتنه 88 در گفتوگوی به وضعیت حاکم در دولت یازدهم و شرایط انتخابات پرداخته است.
محمد سلامتيدر پاسخ به این سوال که مشي آقاي روحاني بيشتر شبيه كدام يك از روساي جمهور گذشته است؛ اظهار داشت: « شيوه عملكرد آقاي روحاني بيشتر شبيه آقاي هاشمي است. آقاي روحاني به دليل اينكه از گذشته رابطه نزديكي با آيتا... هاشمي داشتهاند و با روحيات و ديدگاههاي يكديگر آشنا هستند در صحنه اجرايي نيز بسيار شبيه به هم رفتار ميكنند. با اين وجود هنگامي كه به برنامههاي آقاي روحاني نگاه ميكنيم متوجه ميشويم كه اين برنامهها بيشتر به برنامههاي اصلاحطلبان شباهت دارد.
شايد در گذشته كه بنده در كابينه حضور داشتم ديدگاهها و برنامههاي اين افراد تا به اين اندازه به هم شباهت نداشت اما شرايط اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي جامعه به شكلي پيش رفته كه ديدگاههاي جريانها و شخصيتهاي سياسي به هم نزديك شده است. بنابراين در شرايط كنوني ديدگاههاي آقاي روحاني به ديدگاههاي آقاي هاشمي شباهت دارد و مواضع آقاي هاشمي نيز با اصلاحطلبان در يك جبهه قرار ميگيرد. نكته مهم در اين زمينه ظهور و بروز شخصي مانند محمود احمدينژاد در ميان اين روساي جمهور بود. احمدينژاد با سكته مديريتي كه به كشور داد پازل مديريتي كشور را به هم ريخت و برخلاف چشمانداز بيست ساله دست به تغييرات گسترده و غيركارشناسي زد.»
این فعال فتنه 88 همچنین در تحلیل وضعیت سیاسی حاکم بر انتخابات مجلس شورای اسلامی از استفاده اصلاح طلبان از ظرفیت اصولگرایان معتدل روایت کرد و در همین راستا اظهار داشت: «آرايش سياسي انتخابات آينده داراي يك جنبه اصلي و يك جنبه فرعي است. در انتخابات آينده به صورت كلي جريان اصلاحطلبي و همچنين اعتدالگرايان در مقابل اصولگرايان قرار خواهند گرفت. با اين وجود صحنه انتخابات آينده به احتمال زياد شاهد حضور طيف منتسب به محمود احمدينژاد و همچنين تندروها نيز خواهد بود. در شرايط كنوني اصولگرايان به دليل ناكامي دولتهای نهم و دهم كه منتسب به اردوگاه اصولگرايي بود در يك حالت استيصال قرار دارند. نكته ديگر اينكه اصولگرايان دچار تشتت و عدم انسجام هستند و به نظر نميرسد در انتخابات آينده به وحدت لازم دست پيدا كنند. اصولگرايان به احتمال زياد با سه طيف كه شامل اصولگرايان سنتي مانند حزب موتلفه اسلامي، طيف اعتدالي كه مواضع نزديكي به دولت دارند مانند طيف منتسب به علي لاريجاني و همچنين تندروها و جبهه پايداري وارد عرصه انتخابات خواهند شد. اين در حالي است كه اصلاحطلبان و اعتداليون با اجماع كامل و هماهنگي وارد عرصه انتخابات خواهند شد. مزيت نزديكي اعتدالگرايان به جريان اصلاحطلبي در شرايط كنوني نزديك شدن چهرههاي متعادل مانند آقاي ناطق نوري و علي لاريجاني به جريان اصلاحطلبي است. در چنين شرايطي اصلاحطلبان ميتوانند از اصولگرايان معتدل كه مشي اعتدالي را برگزيدهاند در ليستهاي انتخاباتي خود استفاده كنند. اصولگرايان معتدل نيز ميتوانند از چهرههاي اصلاحطلب در ليستهاي خود استفاده كنند.»
روزنامه دولتی ایران، صفحه اول خود را به تیترهای «نباید به بهانه انتخابات در زندگی مردم مداخله کرد» و «هیچ کس نباید از توصیه عمل به قانون، دلخور شود» اختصاص داد.
· ذوقزدگی از آزادی یک فتنهگر
بعد از درج یادداشت فیلیپ هاموند، وزیر امور خارجه انگلستان، در روزنامه دولتی ایران ؛ این روزنامه دولتی در ستون «دیگه چه خبر؟» صفحه سیاسی خود به انعکاس خبر آزادی یکی از فتنه گران پرداخت و در همین راستا نوشت: «رئیس ستاد انتخابات میرحسین موسوی یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری دهم آزاد شد. به گزارش ایسنا، قربان بهزادیاننژاد که پس از حوادث انتخابات ریاست جمهوری دهم بر اساس حکم دادگاه به تحمل 5 سال حبس محکوم و 7 دی ماه 88 به زندان منتقل شده بود، دیروز آزاد شد.»