سهل انگاری بین‌المللی و ناتوانی اعراب برای حل مشکل لیبی
تولید نفت لیبی تقریبا متوقف شده و زمان کشتار و بریدن سرها در این کشور فرا رسیده است و لیبی به کانون تروریستی بزرگی تبدیل شده که عناصر تروریستی از همه جای دنیا را جذب خود می‌کند، از سوی دیگر لیبی به تهدیدی برای مصر، تونس، الجزائر و مغرب تبدیل شده است. همه این اتفاقات در سایه سهل انگاری بین المللی و ناتوانی کشورهای عربی برای حل مشکل لیبی صورت گرفته است.
چالشهای روز افزون در لیبی
هم اینک تلاشهای دیپلماتیک برای حل بحران لیبی در حال انجام است که از گروههای لیبی می‌خواهد دولت وفاق ملی را تشکیل بدهند و از تلاشهای «برناردیو لیون» فرستاده ویژه سازمان ملل به لیبی حمایت کنند. لیون تاکید کرده است که فرصت در حال اتمام است و لیبی در نتیجه درگیری، تبدیل شدن القاعده به عنوان بازیگر اصلی در این کشور، گسترش خطر تروریسم داعشی و خطر فروپاشی اقتصادی، با چالشهای روزافزونی از جمله ادامه درد و رنج مردم مواجه است.
اختلاف بین گروههای سیاسی لیبی
با نگاهی به مذاکرات بین گروههای سیاسی لیبی که در الصخیرات واقع در نزدیکی پایتخت مغرب در حال انجام است می‌توان دریافت که هم اینک سه گروه سیاسی در نقشه سیاسی لیبی وجود دارند که عبارتند از دولت و پارلمان شرعی در طبرق، احزاب و شوراهای شهر، و دولت طرابلس یا همان کنگره ملی که دوره آن به پایان رسیده است. دو طرف اول به توافق بر سر حل بحران نزدیک شده و پیش‌نویس سند لیون را امضا کرده‌اند و این در حالی است که دولت طرابلس این سند را امضا نکرده است.
نگرانی‌ها درباره سرنوشت حل بحران لیبی
شک و تردیدها درباره میزان جدی بودن کنگره ملی برای مشارکت در روند سیاسی بویژه بعد از استعفای رئیس هیئت کنگره در مذاکرات و نیز استعفای یک عضو دیگر این هیئت و تأکید برخی از اعضای کنگره مبنی بر عدم مشارکت کنگره در مذاکرات، نگرانی‌ها درباره سرنوشت حل بحران لیبی را بیشتر کرده است.
همه این امور در سایه پیشروی گسترده داعش در لیبی، در حال انجام است. شهر سرت به مثابه پایتختی برای داعش در کل آفریقا تبدیل شده است. این امر موجب شده که ارتش ملی لیبی عملیات خود را علیه داعش گسترده تر کنند و برخی منابع نظامی بر پیشروی نیروهای ارتش از محور بنغازی تأکید کرده‌اند. از سوی دیگر نیروی هوایی لیبی نیز هم اکنون در حال بمباران پایگاههای داعش در درنه شرق لیبی و سرت مرکز این کشور هستند.
تروریسمی که در لیبی ایجاد هرج و مرج می‌کند
داعش که از دل گروه تروریستی القاعده شکل گرفته است، از تونس که به منبع اول تروریستهای داعشی تبدیل شده و از کشورهای آفریقا که دارای مرزهای طولانی با لیبی هستند وارد این کشور شده است. داعش از مزایای حضور گسترده خود در سواحل لیبی به طول به طول 1700 کیلومتر بهره می‌برد. این حضور به داعش این امکان را می‌دهد که خلافت وحشی خود را در لیبی تشکیل دهد. از سوی دیگر لیبی دروازه‌ای برای حمله داعش به اروپا به شمار می‌رود، زیرا بین لیبی و کشورهای واقع در جنوب سواحل اروپا فاصله چندانی نیست با ساده ترین قایق هم می‌توان این فاصله را طی کرد. داعش امیدوار است که در سایه غفلت بین المللی و تردید عربی در دخالت نظامی، نفوذ خود را در مصر، تونس، الجزایر توسعه دهد. اروپا از استقرار تروریستهای داعش در نزدیکی مرزهایش، تبدیل شدن لیبی به عنوان منبع اول و خطرناک مهاجرت غیر قانونی، ضعف نظارت از مرزها نگران است. مقامات امنیتی در طرابلس بر آورد کرده‌اند که روزانه حدود 500 مهاجر بدون مدارک قانونی از سواحل لیبی عازم اروپا می‌شوند. لیبی به عنوان یک کشور تولید کننده نفت هم اینک محل عبور اصلی مهاجران فراری از درگیری و فقر شده است.
ایجاد زمینه برای تقسیم لیبی
نگرانی‌‌های مذکور و فقدان امنیت و آرامش در لیبی، زمینه را برای گزینه‌های تقسیم این کشور فراهم کرده است. اولین سناریویی که درباره لیبی مطرح می‌شود، سناریوی تقسیم این کشور به دولتها و فدرالهای کوچک است که شبه نظامیان و نیروهای درگیر بر آن کنترل داشته باشند که این امر مطلوب شرکتهای غربی است، زیرا به آنها فرصت می‌دهد که ثروت نفتی لیبی را به غارت ببرند.
موضع حقیرانه اتحادیه عرب در قبال بحران لیبی
اما ظاهرا عمق فاجعه لیبی، بسیار بزرگ به نظر می‌رسد که این را از کلام محمد الدایری وزیر خارجه دولت طبرق می‌توان دریافت. وی در جلسه اخیر اتحادیه عرب خواستار دخالت عربی نظامی بسیار سریع در لیبی برای مقابله با انتشار طاعون تروریسم شده است. اما مانند همیشه موضع اتحادیه عرب در قبال موضوع لیبی همانند موضع گیری آن در قبال سایر مسائل جهان عرب حقیرانه بوده است. زیرا اتحادیه عرب صرفا به تأیید مذاکرات جاری برای تشکیل دولت وحدت ملی در لیبی و درخواست تسلیح ارتش لیبی و سامان دادن تشکیل نیروی عربی مشترک بسنده کرده است.
دشواری اجرای توافقات گروههای سیاسی در لیبی
اوضاع لیبی حقیقتا دردناک است. مذاکرات ژنو برای حل بحران سیاسی لیبی با وعده و وعیدهایی مبنی بر حل بحران این کشور پایان یافت، ولی حتی اگر گروههای سیاسی به توافقاتی در این زمینه دست یابند، تا زمانی که داعش و القاعده و انصارالشریعه و سایر گروههای مسلح در لیبی باشند و بازدارنده‌ای حقیقی برای آنها وجود نداشته باشد، روند اجرای عملی آن تقریبا غیرممکن است.