گروه اول این دانشجویان مارس گذشته راه سوریه را پیش گرفتند و 9 دانشجو را شامل می شدند که دارای گذرنامه های انگلیسی بودند. اما گروه دوم 12 دانشجو را شامل می شدند که در میان آنها دختر «علی الصادق»، سخنگوی رسمی وزارت خارجه سودان نیز مشاهده می شد که اواخر ژوئیه گذشته از طریق ترکیه وارد خاک سوریه شدند و همگی دانشجوی رشته پزشکی و داروسازی به شمار می آمدند و قرار بود، پس از پیوستن به داعش در بیمارستان های مناطق تحت تصرف داعش مشغول به کار شوند.
دختر سخنگوی وزارت خارجه سودان بدون دریافت ویزا که یکی از ملزومات سفر به خارج از کشور تلقی می شود، فرودگاه خارطوم را به قصد آنکارا ترک کرده بود و پدرش در مصاحبه ای مطبوعاتی تصریح کرد که دخترش هیچ یک از اقدامات قانونی برای خروج از کشور را انجام نداده بود.
علی الصادق از طریق بازبینی فیلم های گرفته شده توسط دوربین های مدار بسته فرودگاه خارطوم دختر خود را شناسایی کرده بود، چون نام وی در فهرست مسافران خارج از کشور یا دوستانش که به سوریه سفر کرده بودند، مشاهده نمی شد.
ریشه های تاریخی داعش در سودان
بررسی تحولات و رخ دادهای جاری در کشور سودان نشان می دهد که فعالیت داعش در این کشور ریشه در دهه نود قرن گذشته دارد و باید آن را به حوادث تروریستی ارتباط داد که در این کشور رخ داد و مردم این کشور را مبهوت و متحیر و در عین حال وحشت زده کرد.
مرور حوادث سال 1994 میلادی که جهان عرب بعدها از کُنه و واقعیت آن آگاه شدند، به حوادث مسجد «الثورة الحارة الأولى» در شهر «أمدرمان» معروف شد و طی آن «محمد عبد الرحمن الخليفي»، شهروند لیبیایی الاصل به همراه سه شهروند سودانی وارد مسجد الثوره شدند که از آن جماعت «أنصار السنة المحمدية»، یکی از شاخه های اهل تسنن در سودان بود و نمازگزاران این مسجد را به گلوله بستند تا در نتیجه آن 27 نمازگزار به قتل برسند.
«عباس عبد الباقر»، مجری دیگر عملیات تروریستی مسجد شهر امدرمان از افراد جدا شده از جماعت انصار السنه وابسته به جماعت «تکفیر و هجرت» در این عملیات تروریستی 20 نفر را به قتل رساند و 33 نفر را زخمی کرد.
در سال 2012 میلادی 30 جوان سودانی درحالی بازداشت شدند که در پایگاهی نظامی درحال آموزش بودند تا پس از آن راهی کشور مالی شده و با نظامیان فرانسوی در این کشور مبارزه کنند.
در آن برهه زمانی این جوانان به گروه «الدندر» معروف شدند که منتسب به شهر «الدندر» در جنوب سودان واقع شده بود و در آنجا آموزش نظامی می دیدند.
کارشناسان و صاحب‌نظران بر این باورند که شرایط سیاسی و اجتماعی سودان به گونه ای بود که زمینه را برای رشد و نمو جنبش های اسلامی افراط گرا فراهم کرد.
به اعتقاد «عبد الله رزق»، تحلیلگر امور سیاسی سودانی برخی از مقامات مسئول سودانی و فعال در دستگاه های حکومتی این کشور به داشتن گرایش های تندرو اسلام گرایانه معروف هستند و دور از انتظار نیست که با جنبش ها و گروه های تندرو در ارتباط باشند، به ویژه آنکه حمایت هایی از سوی آنها از گروه تروریستی همچون القاعده و رهبر سابق آن اسامه بن لادن مشاهده شده است.
این تحلیلگر سیاسی سودانی ادامه می دهد: شعارهایی که گروه های تروریستی تکفیری سر می دهند، شباهت بسیاری با شعارهای جنبش اسلام گرای سودان دارد که گفته شده، دارای روابطی با گروه های تروریستی تکفیری از جمله القاعده است.
وی به این نکته اشاره می کند که «کنگره مردمی عربی» که «حسن ترابی» در سال 1991 میلادی آن را تاسیس کرد، با دعوت از گروه های تروریستی تکفیری فعال در افغانستان و پاکستان، نقش مهمی را در ورود گروه های تروریستی تکفیری افراط گرا به سودان ایفا کرد و موجب شد که سودان به عنوان یکی از کشورهای حامی تروریسم از سوی کشورهای غربی و در راس آنها آمریکا مطرح شود.
برخی منابع تصریح می کنند که اولین تعامل حکومت سودان با گروه های تکفیری افراط گرا از جمله القاعده و داعش در عملیات ترور «جان گران ویل»، دیپلمات آمریکایی در خارطوم در سال 2008 میلادی مشاهده شد، اگرچه عاملان ترور بازداشت شده و پس از فرار از زندان «کوبر» حکم اعدام آنها صادر شد، موضوعی که موجب شد، برخی طرف ها خارطوم را به حمایت و ارائه کمک به مجریان عملیات متهم کنند.
آنچه این اتهامات را تشدید کرد، وجود پسر جماعت تروریستی تکفیری انصار السنه، در میان مجریان عملیات بود که به دلیل بیم خارطوم از خشم و غضب این جماعت، تاکنون حکم اعدام درباره وی را اجرا نکرده است.
رزق بر این باور است که داعش در سودان از چنان توانمندی برخوردار است که می تواند، به راحتی اعضای خود را از این کشور به لیبی و عراق و سوریه اعزام کند. این تحلیلگر سودانی اعتقاد دارد که داعش در حال تکمیل شکل گیری خود در سودان و بنای ساختارهای اصلی و اساسی خود در این کشور است تا این کشور را به پایگاه لجستیکی خود جهت دریافت کمک ها و حمایت های لجستیکی تبدیل کند.
آنچه اظهارات رزق را مورد تایید قرار می دهد، اظهارات علی الصادق، سخنگوی رسمی وزارت خارجه سودان است که برخی طرف ها را به تسهیل خروج از کشور و راهی شدن به سوریه و پیوستن به داعش از طریق ترکیه متهم و خاطر نشان کرد که ممکن نیست، این اقدام بدون اطلاع دولت یا دست کم چشم پوشی برخی طرف های حکومتی به دلیل نزدیکی ایدئولوژیکی با داعش صورت گرفته باشد.
اما «غازي صلاح الدين العتباني»، از رهبران معارض و مشاور سابق رئیس جمهوری سودان در سخنانی که در همایش افراط گرایی در خارطوم برگزار شد، گفت: ظهور داعش در کشور نتیجه و رهاورد نبود ارزش هایی همچون دموکراسی و عدالت و مساوات در سودان است که اجرای طرح های جامعه مدنی دولت را با شکست مواجه می کند.
«حسن مکی»، از رهبران اسلام گرای سودان نیز یکی از دلایل ظهور داعش در این کشور را وجود استبداد سیاسی، احتکار قدرت سیاسی و اجتماعی، خطاهای نظام، مصادره حقوق اساسی و نبود مفاهیمی همچون عدالت و مساوات در جامعه سودان دانست.
این درحالی است که بسیاری از کارشناسان امور سیاسی و گروه های تروریستی تکفیری تاکید می کنند که موضوع ظهور و رشد و نمو گروه تروریستی تکفیری داعش در سودان را بدون توجه به اوضاع اجتماعی و اقتصادی و سیاسی حاکم بر این کشور نمی توان بررسی کرد.