به گزارش مشرق، اگر به روایاتی که از اهل بیت(علیهم‌السلام) رسیده است، دقت کنیم خواهیم دید آن بزرگواران بیان کرده‌اند ارواح همه مومنین در یک مکان و ارواح همه کافران و معاندین نیز در یک مکان جمع خواهند شد؛ یعنی هر کجای عالم مومنی بمیرد، روح او به آن سرزمین منتقل می‌شود، و هر کجای عالم، کافر و دشمن اهل بیت(علیهم‌السلام) بمیرد، روحش به سرزمینی که مخصوص کفار و گناه‌کاران است برده می‌شود.
از این روایات ـ که تعداد آن‌ها کم هم نیست ـ استفاده می‌شود ارواح مؤمنان در «وادى السّلام» و ارواح کافران و معاندان در «بَرَهُوت» جمع خواهند شد؛ «وادی السلام» همان‌طور که علامه مجلسی(رحمه الله علیه) نیز بیان کرده است، مکانی است بین کوفه و نجف،[۱] که همه ارواح مومنین در هر کجا که باشند در آن مکان جمع می‌شوند؛ امام صادق(علیه‌السلام) در این باره فرمودند: «هیچ بنده مومنی در شرق عالم یا در غرب آن نیست که بمیرد، مگر این‌که خداوند متعال روح او را به «وادی السلام» می‌آورد».[۲]
در حدیث دیگری نقل شده شخصی به حضرت عرض کرد برادرم در بغداد است و می‌ترسم همان‌جا بمیرد، امام صادق(علیه‌السلام) فرمودند: ترسی نداشته باش؛ زیرا خداوند متعال ارواح مومنین را در «وادی السلام» جمع می‌کند و لو این‌که در شرق عالم یا در غرب آن باشند. راوی می‌گوید: پرسیدم «وادی السلام» کجاست؟ حضرت فرمودند: «پشت کوفه است».[۳]
«برهوت» نیز نام یک چاه عمیقى است در «حَضْرَموت» که کسى قدرت پایین رفتن از آن و رسیدن به قعر آن را ندارد. در حدیث از حضرت امیرالمؤمنین امام على (علیه‌السّلام) وارد شده است که فرمودند: «بدترین چاه در روی زمین، برهوت است».[۴] «برهوت» در سرزمین «حَضْرَمَوت» در جنوب یمن، قرار دارد؛ در آن چاه، مارهاى سیاه، عقرب‌ها، جغدها و حیوانات وحشى آن‌قدر فراوان‌اند که کسى قدرت عبور از آن‌را ندارد، هم‌چنین دارای گرماى سوزانی است که یک دقیقه از آن قابل تحمل نیست.[۵]
امام صادق(علیه‌السلام) در توصیف «برهوت» فرمودند: «در پشت یمن یک وادى است که به آن برهوت گفته می‌شود، و در آن‌جا سکونت ندارد مگر مارهاى سیاه و جغد؛ در آن‌جا چاهى است به نام «بَلَهوت» که هر صبح و شام ارواح مشرکین را به آن‌جا می‌برند تا از آبى که چون فلز گداخته گرم و چون چرک مخلوط شده با خون است، بیاشامند».[۶]
بنابراین؛ با توجه به این روایات، همه مومنان و شیعیان راستین ائمه اطهار(علیهم‌السلام) در هر کجای عالم و از هر نوعی که باشند عرب، فارس، آمریکایی، اروپایی و… زمانی‌که از دنیا بروند، روحشان در کنار هم جمع شده و در یک مکان خواهند بود. هم‌چنین است حال کفار و مشرکین و معاندین و طغیان‌گران؛ یعنی در هر کجای عالم که باشند، همه در یک مکان، جمع شده و در عذاب خدا خواهند بود.
منابع:
[۱]. بحارالأنوار، ج ۹۷، ص ۲۳۴٫
[۲]. همان.
[۳]. الکافی، ج ۳، ص ۲۴۴٫
[۴]. همان، ص۲۴۶٫
[۵]. معاد شناسى، ج۳، ص: ۲۷۱٫
[۶]. الکافی، ج۸، ۲۶۱٫