ناشر فقط حلقه واسط نباشد
امینیان در این نشست به سابقه کار‌های پژوهشی خود اشاره کرد و گفت: دغدغه اصلی من موضوع کتاب و کتابخوانی و به طور کلی، انجام کار‌های فرهنگی بود. با حضور در مراکز فرهنگی مختلف، در عرصه دفاع مقدس هم فعالیت‌هایی را آغاز کردم. معتقدم که ناشر باید سهم خود را در حوزه تولید فکر معین کند و از واسط میانی نویسنده، مخاطب و موزع بیرون بیاید. تا این اتفاق نیفتد، نمی‌تواند نقش موثری داشته باشد. ناشران موفق ایران چون انتشارات امیرکبیر، چنین راهبردی داشته‌اند.
وی با بیان این‌که از سال 1380 گروه مطالعاتی اندیشه‌ورزان راه‌اندازی شد، افزود: از ابتدا قرار نبود که کار نشر کنیم و در پی تولید محتوا بودیم. کارگروه‌های تخصصی راه‌اندازی کردیم که کاری دشوار بود. در فکر ایجاد ساختاری خودگردان بودیم که با ورود به پروژه‌های تحقیقاتی، دچار سردرگمی نا امیدی نشود.
امینیان درباره نحوه تامین منابع مالی انتشارات و گروه مطالعاتی توضیح داد: برای برون رفت از مشکلات اقتصادی، بخش اقتصادی را راه‌اندازی کردیم که کار آن برپایی نمایشگاه‌های متعدد در حوزه‌های فرهنگی و اقتصادی است. البته این فعالیت اقتصادی رویه‌ای فرهنگی هم دارد و همیشه طی آن‌ها پیوستی با انقلاب و دفاع مقدس برقرار می‌کند تا تعلقات ذهنی ما در این باره هم پوشش داده شود. در کنار این‌ها، کارگروه سنجش‌های میدانی هم داریم که کار نظر سنجش را انجام می‌دهد. افزون بر این، گروهی هم برای ترجمه داریم که بخشی مبتنی بر پروژه‌های مختلف و بخش هم مبتنی بر نظام فکری گروه اندیشه‌ورزان آریا است. تقریبا همه آورده‌های ما در حوزه فرهنگ هزینه می‌شود.
مدیر گروه اندیشه‌ورزان آریا با اشاره به زمینه‌های نشر یک اثر در کشور‌های غربی گفت: در فضای بین‌المللی نشر مدل‌های «فضای اتاق فکر» «تولید محتوا» و «انتشارات (بازار محور)» را داریم که مبتنی بر نگرش‌های سیاسی، فکری- فرهنگی و اقتصادی است. وظیفه اتاق‌های فکر، سیاست‌گذاری و ورود به حیطه سیاسی است. در واقع، وظیفه بخش فرهنگی، تولید فرهنگ است و ناشر عهده‌دار انتشار این جریان‌هاست. به این ترتیب، ناشر از استحکام فکری برخوردار است. بر این اساس، گروه‌های تالیف و ترجمه را راه‌اندازی کردیم. تمرکز در حوزه تالیف بر ادبیات داستانی است. از ورود به حوزه‌های دیگر از جمله مستند‌نگاری امتناع کردیم. بنا بر دلایل کاملا مشخصی معتقدیم که آینده ادبیات داستانی دفاع مقدس، آینده‌ای جهانی خواهد بود.
ادبیات داستانی دفاع مقدس، کاری آتیه‌دار
امینیان تاکید کرد: تجربه‌های این دو دهه فعالیت گروه، نشان دهنده آماده بودن فضای بین‌الملل برای مطالعه ادبیات حوزه دفاع مقدس است. خصلت ادبیات دفاع مقدس و انقلاب اسلامی یک خصلت شناختی است تا احساسی که در طول زمان جایگاه خود را در خارج از کشور پیدا خواهد کرد. اگر آثار برتر ادبیات دنیا را نگاه کنید، نخ داستانی احساسی که حوادث را به هم پیوند می‌دهد، عنصر جنگ است. وجه ممیزی در ادبیات دفاع مقدس، همان ادبیات شناختی است. بنابراین حس می‌کنم ادبیات داستانی دفاع مقدس کاری آتیه‌دار است.
وی در بیان استدلال خود برای فعالیت در عرصه ادبیات دفاع مقدس گفت: استدلالی که وجود دارد این است که در سال‌های نخست پس از جنگ، در لایه‌های نخستین، موج احساسی و حتی آمیخته با شعار است. به این علت که در جریان جنگ، تهییج عمومی نقش داشت. پس از آن با مرور جریان‌های رخ داده، مستند‌نگاری و جریان خاطره‌نویسی، شکل می‌گیرد. پس از آن هست که جریان‌های ادبی قوی تشکیل می‌شوند. این روند امروزه در شعر دفاع مقدس رخ داده است و اکنون شاعران دفاع مقدس شعر‌هایی می‌سرایند که قصه دارند و به تدریج داستان‌کوتاه‌نویسان ما هم دارند بیشتر و بیشتر می‌شوند.
مدیر گروه اندیشه‌ورزان آریا در تشریح فعالیت‌های گروه اندیشه‌ورزان آریا گفت: ما کارگاه‌های داستان‌نویسی را از سال 1383 فعال کردیم. آخرین کارگاه ما حدود 30 نویسنده داشت. کارگاه‌ها مولد بودند و داستان‌ها نقد خوبی می‌شدند. اکنون از مجموعه حدود 50 نویسنده در حدود 10 سال گذشته ما، نویسندگان بسیاری صاحب موقعیت هستند و در جشنواره‌های متعدد داستانی، جوایز متعددی را دریافت کرده‌اند. حدود 40 عنوان از کار‌های این نویسندگان را خودمان منتشر کرده‌ایم. به تازگی هم چهار عنوان از این آثار با عنوان‌های «بوی بهارنارنج‌ها»، «باغ بارون»، «بهترین بابای دنیا» «پرنده ساعت 5 عصر» متشر شده‌اند.
وی ادامه داد: در بخش ترجمه از انگلیسی و عربی به فارسی و برعکس کارگروه بسیار قوی داریم. حدود 34 مترجم خوب داریم که در حوزه صهیونیسم و آمریکا کار کرده‌اند و جوایز متعددی را برده‌اند. ما در آغاز قرار نبود وارد بحث انتشارات شویم. اما دیدیم که روند انتشار آثارمان بسیار کند است. به این ترتیب، ترجیح دادیم که آثارمان را از رسال 1390 خودمان منتشر کنیم. 40 عنوان در بخش «کافه رمان»، «پاتوق دیگران (ادبیات مقاومت دیگر کشور‌ها)»، «از یاد نرفتگان ( داستان‌های کوتاه دفاع مقدس)» و «ادبیات کهن (کهن‌نویسی به سبک امروز)» منتشر کردیم.
داعیه‌داران آزادی بیان مانع حضور در فرانکفورت شدند
امینیان با تاکید بر این‌که علاقه داشتیم در حوزه صهیونیسم کار کنیم، ادامه داد: این فعالیت در مجموعه «سپهر اندیشه» گنجید. بیش از 10 کارشناس خبره در این زمینه بیش از دو هزار اثر در این باره مطالعه و سپس سیر مطالعاتی استخراج شد. در حدود 5 سال این آثار را ترجمه کردیم که ناشری قرار بود آن‌ها را ترجمه کند اما بعد، استنکاف کرد. با وزارت ارشاد صحبت کردیم اما مردد بودند. اکنون در تلاش هستیم که این 40 عنوان اثر را تا نمایشگاه کتاب تهران آماده کنیم.
وی به سابقه حضورش در نمایشگاه کتاب فرانکفورت از سال 1999 اشاره کرد و گفت: پیش از این، به دلیل فتوای حضرت امام خمینی(ره) درباره سلمان رشدی، نمایشگاه کتاب فرانکفورت ما را تحریم کرده بود! این درحالی بود که آن‌ها ادعای آزادی بیان داشتند. پس از آن هم بسیار بدوی با ما برخورد می‌شد. در دیدار‌هایی که از نمایشگاه‌ها داشتم، احساس کردم که ظرفیت بسیاری برای حضور در نمایشگاه داریم. نشان چندانی از آثار روزِ چاپ شده نمی‌دیدیم. عمده کتاب‌ها آثاری چون حافظ، سعدی و دیگر شاعران کهن بود. رفته رفته با کتابخانه‌ها و مراکز ارتباط گرفتیم و امروزه با ارتباطی که گرفته‌ایم توانسته‌ایم تمام کتابخانه‌های مرکز اسلامی نزدیک به جمهوری اسلامی ایران را به کتاب‌های دفاع مقدس تجهیز کنیم. همچنین با ناشران فعال در حوزه ادبیات جنگ، ارتباط گرفتیم.
امینیان با اشاره به اهمیت بحث «فرم» و «فرهنگ خاص» در ترجمه آثار دفاع مقدس گفت: ما چهار مترجم تخصصی زبان انگلیسی و عربی آثار دفاع مقدس داریم. کارهایی که برای ترجمه انتخاب می‌کنیم، فقط متعلق به انتشارات خودمان نیستند و می‌کوشیم کتاب‌هایی را انتخاب کنیم که مورد تایید «سازمان ادبیات و انتشارات» است. ترجمه عربی و انگلیسی کتاب «یکشنبه آخر» و کتاب «نیاز» قاسمعلی فراست در نمایشگاه کتاب فرانکفورت رونمایی شدند.
مدیر گروه اندیشه‌ورزان آریا گفت: امسال قرار است از ترجمه انگلیسی و عربی کتاب «راز نگین سرخ» نوشته حمید حسام رونمایی کنیم. ما تولید انبوه نمی‌کنیم و معتقدیم کتاب را باید ناشر خارجی منتشر کند. همچنین ترجمه انگلیسی کتاب‌های «راز گم شده مجنون» از نصرت‌‌الله محمود‌زاده «دو پنجره دو کبوتر یک پرواز» سیدمهدی شجاعی هم آماده شده است و در صورت حضور در فرانکفورت، رونمایی خواهند شد. در هدف‌گذاری‌های خود قرار است از سال 1395 تمرکز بر بخش بین‌الملل باشد و به صورت محدود در بخش فارسی کار کنیم.
وی نمایشگاه کتاب فرانکفورت را فرصت فرهنگی، اقتصادی و سیاسی دانست و تصریح کرد: به دلیل حضور سلمان رشدی ممکن است امسال در نمایشگاه حضور نداشته باشیم.
امینیان با اشاره به گزارشی که یک مرکز مطالعاتی صهیونیستی علیه حضور آثار دفاع مقدس در نمایشگاه کتاب فرانکفورت تهیه کرده بود، گفت: آن‌ها در تلاش بودند که بر تصمیمات مسئولان نمایشگاه کتاب فرانکفورت تاثیر بگذارند اما نتوانستند. اکنون در پی این هستند که خودشان مانع از حضور ما در فرانکفورت شوند. به هر ترتیبی که بتوانند.
حضور سلمان‌رشدی، آزمونی برای حضور یا حضور نیافتن ایران
وی با تاکید بر این‌که موضوع حضور سلمان رشدی، یک تست برای حضور یا حضور نیافتن ما در این رویداد بود، افزود: اگر نه چه دلیلی برای حضور رشدی وجود داشت؟ حضور ما در صحن بین‌الملل تاثیرات خود را گذاشته است. گزارش‌هایی از «دویچه‌وله» و «صدای آمریکا» هم داریم که درباره اثرگذاری کتاب‌های انقلاب اسلامی ودفاع مقدس صحبت کرده‌اند. این جریان‌ها نشان می‌دهند که ما باید وارد فضا شویم چون مخاطبانی وجود دارند.
امینیان ادامه داد: در بحث بین‌المللی، انتشارات اندیشه‌ورزان، مستقل از مجمع ناشران دفاع مقدس، در حوزه ترجمه، نمایشگاه، توزیع، خبررسانی و اطلاع‌رسانی از آثار ایرانی تلاش کرد در ابتدا کنسرسیومی از چهار مجموعه انجام داد و بعد ناشرانی که در حوزه ادبیات جنگ و سلطه کار می‌کنند را در کشور‌های مختلف رصد و طبقه‌بندی کردیم. در ابتدا قصد داریم خبرنامه‌ای را از آثاری که در داخل منتشر می‌شوند تهیه کنیم. سنجش این کار انجام شده است که بازتاب خوبی داشت. مخاطب ما باید اول بداند که چه کتابی در ایران منتشر می‌شود.
وی یادآور شد: فرصت محدودی در نمایشگاه کتاب فرانکفورت داریم که باید از آن حداکثر بهره را ببریم. بنابراین باید با برنامه‌ریزی عمل کنیم. مدارس فارسی‌زبان خارج از کشور هنوز دسترسی چندانی به کتاب‌های فارسی روز ما ندارند. سال گذشته حتی محفل ادبی که در سی کیلومتری فرانکفورت بود، نمی‌دانست که ما 15 سال است در فرانکفورت حضور داریم.
امینیان تاکید کرد: دولت باید تصمیم جدی درباره حضور یا حضور نیافتن ما در فرانکفورت بگیرد. باید در حضور ما جنبه معترضانه‌ای وجود داشته باشد. معتقدم که تصمیم‌گیری در این باره بزرگتر از حیطه تصمیم‌گیری موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی است. این مساله ملی است و دولت باید درباره حضور یا حضور نیافتن ما تصمیم بگیرد باتوجه به نظر کارشناسان و مردم تا تصمیم درستی گرفته شود.
وی افزود: جعفر شیرعلی‌نیا، حسن گلچین، مریم برادران و محبوبه معراجی‌پور و بهناز ضرابی‌زاده را تصمیم داشتیم با خود در نمایشگاه فرانکفورت همراه کنیم. قرار است نشست‌های هم‌اندیشی با نویسندگان دیگر حوزه جنگ داشته باشیم تا تکنیک‌ها تقویت شوند. فقط با هدف فروش رایت به فرانکفورت نمی‌رویم.