گروه بین‌الملل مشرق - انفجاری که اخیرا در آنکارا روی داد، به عنوان بزرگ ترین حادثه تروریستی در تاریخ جمهوری ترکیه موجب کشته و زخمی شدن بیش از 300 تن شد که به دنبال آن تظاهرات اعتراضی مبنی بر استعفای رئیس جمهور ترکیه برگزار شد. همه احزاب مخالف حزب عدالت و توسعه نیز به این حادثه تلخ واکنش نشان دادند.

«صلاح الدین دمیرتاش» رئیس مشترک حزب دموکراتیک خلق ها در واکنشی تند، حزب عدالت و توسعه را متهم درجه اول این حادثه خوانده است. چنین وضعیت بحرانی در این کشور در دو ماه گذشته تبدیل به یک حالت عادی شده است.

اما ترکیه تا کی باید تاوان اشتباهات اردوغان و حزب متبوعش را بدهد؟ تمام نظرسنجی ها و پیش بینی ها حاکی از این است که اردوغان به نتیجه دلخواه خود نرسیده است و شکست برنامه های وی مشهود است. پروژه های اردوغان از هفتم ژوئن شروع شد؛ از همان موقع که شکست حزب متبوعش قطعی شد. عدم رضایت از نتیجه انتخابات هفتم ژوئن از سوی اردوغان و حزب عدالت و توسعه موجب شد که دولت ائتلافی در این کشور به شکست کشانده شود. بر همگان پرواضح بود که مسبب اصلی عدم تشکیل دولت ائتلافی حزب عدالت و توسعه بوده است؛ به طوری که در فرصت 45 روزه تشکیل دولت ائتلافی با اتلاف وقت حزب عدالت و توسعه 43 روز از این مهلت به پایان رسید و در نهایت شکست تشکیل دولت ائتلافی از سوی داووداوغلو اعلام شد.

بر طبق قانون ترکیه بایستی دومین حزب بزرگ وظیفه تشکیل دولت ائتلافی را به عهده می گرفت اما برنامه چینی اردوغان و یاران وی طوری بود که حزب دوم زمان کافی برای تشکیل دولت ائتلافی نداشته باشد؛ بدین ترتیب تشکیل دولت ائتلافی ممکن نشد.
بعد از اتمام فرصت 45 روزه تشکیل دولت ائتلافی، ترکیه برای اولین بار در تاریخ جمهوری ترکیه وارد مرحله جدیدی شد؛ مرحله ای که نتیجه خودخواهی ها و قدرت طلبی های اردوغان است و حکومت موقت تشکیل شد. حال جای سوال است که اردوغان در بازه 90 روزه تا انتخابات زودهنگام یکم نوامبر به دنبال چیست؟ چرا اردوغان تشکیل دولت ائتلافی را با شکست مواجه کرد؟

اردوغان بازه 90 روزه را به چشم یک فرصت برای جبران شکست خویش در انتخابات پارلمانی هفتم ژوئن می دید؛ رویایی که تعبیر نشد. برای روشن شدن برنامه های اردوغان در این بازه بایستی به عامل اصلی شکست وی در انتخابات هفتم ژوئن توجه داشت. چه عاملی باعث شد که اردوغان و حزب متبوع وی اکثریت پارلمان را از دست دهد؟
 

بی تردید عامل اصلی شکست اردوغان در این انتخابات کردها بودند. توجه به میزان آرای کردها و مقایسه آن با انتخابات 2011 موید این ادعا است که بین ریزش آرای حزب عدالت و توسعه و افزایش آرای حزب دموکراتیک خلق ها رابطه ای مستقیم برقرار است. حال پاسخ به این سوال به سادگی ممکن خواهد بود که اردوغان در بازه 90 روزه چه افکاری به سر دارد؟
 

 
اردوغان در این مهلت سه ماهه به دنبال افزایش سبد رای حزب عدالت و توسعه است. همان طور که اشاره شد کردها عامل اصلی شکست این حزب در انتخابات اخیر بودند؛ حال بایستی برای جبران این شکست، آرای حزب دموکراتیک خلق ها کاهش یابد؛ پروژه های اردوغان نیز در همین راستا بوده است. درگیری هایی که علیه حزب کارگران کردستان ترکیه شروع شد، اقدام عملی چنین برنامه ای بود.
حال در دو سناریو می توان اهداف این درگیری ها را تشریح کرد؛ نخست این که حزب دموکراتیک خلق ها به سمت انحلال پیش رود؛ لذا اردوغان در یک بازی هوشمندانه به دنبال انحلال حزب قانونی دموکراتیک خلق ها بود. وی می خواست با مرتبط کردن حزب دموکراتیک خلق ها به حزب کارگران کردستان ترکیه، اعتبار قانونی حزب دموکراتیک خلق ها را زیر سوال ببرد؛ چرا که حزب کارگران کردستان ترکیه از سوی حزب حاکم عدالت و توسعه به عنوان یک گروه تروریستی شناخته شده است و مرتبط کردن حزب دموکراتیک خلق ها با این گروه منجر به انحلال آن می شد. اما این سناریو با شکست مواجه شد؛ چرا که دمیرتاش با شروع درگیری ها هدف از این اقدامات را افشا کرد.

صلاح الدین دمیرتاش، رئیس مشترک حزب دموکراتیک خلق ها عنوان کرد که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه بهتر از هر کس دیگری می داند که حزب دموکراتیک خلق ها هیچ رابطه ای با پ.ک.ک ندارد ولی وی در تلاش است تا با مطرح کردن رابطه این حزب با پ.ک.ک یک ذهنیت منفی در داخل ترکیه علیه حزب دموکراتیک خلق ها به وجود آورد. رئیس جمهور ترکیه سعی دارد تا با معرفی حزب دموکراتیک خلق ها به عنوان حزبی که از خشونت و ترور طرفدارای می کند؛ ۱۳ درصد آرایی که با رای مستقیم مردم توسط این حزب کسب شده است را تحت تاثیر قرار داده و آن را کاهش دهد. (1)

سناریوی دیگری که از سوی حزب عدالت و توسعه و شخص اردوغان پیگیری می شد، افت محبوبیت حزب دموکراتیک خلق ها در بین کردها بود. این سناریو نیز به دنبال درگیری ها با حزب کارگران کردستان ترکیه پیگیری شده بود اما این سناریو نیز با شکست مواجه شده است؛ چرا که مردم ترکیه و به ویژه کردهای این سرزمین به نیت های پشت صحنه این اقدامات پی برده اند.

بر این اساس سناریوهای اردوغان برای افزایش آرای حزب عدالت و توسعه با شکست مواجه شده است و طبق نظرسنجی هایی که اخیرا انجام گرفته است، آرای حزب عدالت و توسعه نسبت به هفتم ژوئن نیز افت داشته است.

بر اساس نتایج نظرسنجی موسسه تحقیقات «گزیجی»، میزان محبوبیت حزب توسعه و عدالت از 40.9 درصد در ماه ژوئن به 39.3 درصد کاهش یافته است. حزب حاکم ترکیه در حالی با کاهش حمایت عمومی مواجه شده است که نتایج نظرسنجی از بهبودی محبوبیت احزاب دیگر حکایت دارد. حزب جمهوری ‌خواه خلق، از احزاب مخالف دولت، با 28.1 درصد محبوبیت، نسبت به 25 درصد در ماه ژوئن، بیشترین پیشرفت را در کسب حمایت عمومی داشته است. محبوبیت حزب حامی کردهای ترکیه موسوم به حزب دموکراتیک خلق ها، با اندکی افزایش از 13.1 درصد به 13.5 درصد رسیده و حزب جنبش ملی نیز از 16.3 درصد در ماه ژوئن، به 16.8 ارتقا یافته است. (2)

اکنون اردوغان با شکست های پی در پی داخلی و منطقه ای مواجه شده است و این شکست ها حاکی از خودخواهی های وی در این حوزه ها است. انتخابات زودهنگام ترکیه که در یکم نوامبر برگزار خواهد شد، ضربه نهایی را به اردوغان و حزب متبوع وی وارد خواهد کرد. این بار حزب عدالت و توسعه ناگزیر از تن دادن به ائتلاف با احزاب دیگر ترکیه است و اقتدار 13 ساله این حزب درهم خواهد شکست. یکی از شعارهای همیشگی اردوغان حل مساله کردهای ترکیه بود اما امروز هر ناظر بیرونی به این واقعیت پی برده است که نه تنها مساله کردها در دوران حکومت حزب عدالت و توسعه حل نشده باقی  مانده است، بلکه گسست بین حزب حاکم و کردها به شکافی عمیق مبدل شده است.

حدود 5 ماه است که اردوغان ترکیه را در وضعیت بحرانی قرار داده است و قدرت طلبی وی باعث شده است که خون بیش از 2000 نفر ریخته شود. حال بر همگان آشکار شده است که اردوغان نه به فکر کردهای ترکیه و نه به فکر مردم این سرزمین است. مردم ترکیه از فریب های وی به تنگ آمده اند و چشمان مادران ترکیه همچنان گریان است و آشوب و ناامنی ترکیه را فراگرفته است.

منابع:
http://www.kurdpress.com/Fa/NSite/FullStory/News/?Id=88858 (1)
http://wwwkhabar.com/4094301 (2)