گروه اقتصادی مشرق- برخی مسئولان دولتی و حامیان دولت در هفته‌های اخیر آمار و ارقامی درباره منفعت اجرای برجام و لغو تحریم‌ها بیان کرده‌اند.
به عنوان مثال سیروس ناصری از نزدیکان حسن روحانی و عضو تیم اسبق مذاکرات هسته‌ای در هفته‌های اخیر چند بار اعلام کرد: روزی ١٠٠ تا ١٥٠ میلیون دلار هزینه تاخیر در اجرای برجام است.
وی اظهار داشت: ما حدود 6 تا هفت میلیارد دلار فقط برای پول های انباشته شده هزینه می دهیم. در طول سالهای 86 تا 92 حدود 800 میلیارد دلار ورودی و به همین میزان خروجی داشتیم. با اعمال هزینه پول و هزینه
از سوی دیگر محمد شریعتمداری معاون اجرایی رئیس جمهور نیز در هفته‌های اخیر به جمع افرادی پیوست که از زیان هنگفت کشور در صورت عدم اجرای برجام سخن گفته‌اند: بر هیچ کس پوشیده نیست هر ثانیه که اجرای برجام به تاخیر بیفتد هزینه‌هایی به کشور تحمیل می‌شود که تاثیرات مختلفی حتی در سطح رفاه عمومی نیز دارد.
اکبر ترکان، مشاور رئیس‌جمهور نیز چندی قبل گفته بود: کسانی که سعی می‌کنند در اجرای برجام مانع تراشی کنند، توجه کنند که روزی 100 میلیون دلار خسارت تاخیر در اجرای برجام برای ایران است! البته آقای طیب‌نیا، وزیر اقتصاد به من گفتند که شما کم گفتید و خسارت تاخیر در اجرای برجام برای ایران، روزانه 150 میلیون دلار است.
* اجرای برجام و لغو واقعی تحریم‌ها
این ابراز نگرانی از تاخیر در اجرای برجام ادامه داشت تا این که نهایتا از 26 مهرماه برجام اجرایی شد و از این تاریخ به بعد آمریکا و اروپا تمامی تحریم‌ها علیه ایران را لغو کرده‌اند و به گفته علی لاریجانی لغو تحریم‌ها به هیچ وجه روی کاغذ نبوده بلکه واقعی است.
لاریجانی روز دوشنبه در واکنش به انتقادات از برجام گفت: برخی از خوشحالی مردم ناراحتند؛ حالا اگر دولت های دیگر مطابق برجام قبول کردند که تحریم ها را لغو کنند و آن را اجرا کردند، نمی دانم چرا برخی می گویند این طرحی روی زمین و کاغذ است و مسایل را جور دیگری جلوه می دهند؟
رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان این که برخی می گویند طرح هسته ای و برداشته شدن تحریم ها روی کاغذ است، گفت: اصل این موضوع را وارونه جلوه می دهند و می خواهند در جامعه اضطراب ایجاد کنند.
وی در عین حال گفت: تاسف می‌خورم که برخی انگار از خوشحالی مردم ناراحت هستند؛ حال این که اتحادیه اروپا قبول کرده که لغو تحریم‌های این اتحادیه انجام شود و دولت آمریکا نیز چنین موضوعی را بیان کرده است؛ حال چرا طور دیگری به مردم اطلاع رسانی می‌کنند و می‌گویند که آنها روی کاغذ قدم برداشته و ما روی زمین کار می‌کنیم. چرا موضوع را طور دیگر جلوه می‌دهیم؟
وی در ادامه گفت: ابتدا آنها گام اول را برداشته‌اند؛ پس این صحبت‌ها که ما روی زمین کار می‌کنیم و آنها روی کاغذ چه معنایی دارد؟ پس باید روشن شود که گام اول از نظر تصمیم گیری برای لغو تحریم طرف مقابل برداشته است و ما باید در عمل اقداماتمان را انجام دهیم؛ بیان این صحبت‌ها و ایجاد اضطراب در جامعه کار درستی نیست. اگر کار درستی انجام شد باید آن را به درستی منعکس کرد.
بنابراین با استناد به سخنان مقامات دولتی و رئیس مجلس درباره قطعی بودن لغو تحریم‌ها از یک سو و پذیرش آمار و ارقام مسئولان دولتی و افراد نزدیک به دولت درباره خسارت عدم اجرای برجام از سوی دیگر، اینک که از یکشنبه 26 مهر اجرای برجام و لغو تحریم‌ها آغاز شده، طبیعتا خسارات ناشی از تحریم‌ها نیز از سر اقتصاد کشور باز می‌شود.
بر این اساس، از این به بعد دولت دیگر مجبور نیست روزانه 100 تا 150 میلیون دلار بابت تحریم‌ها هزینه کند، بلکه این پول به خزانه کشور می‌رود تا صرف مخارج جاری و عمرانی کشور شود.
اگر رقم حداقلی اعلام‌شده از سوی دولتی‌ها یعنی روزانه 100 میلیون دلار را بابت منفعت لغو تحریم‌ها در نظر بگیریم، سود ماهانه‌ای که از اجرای برجام نصیب دولت می‌شود 3 میلیارد دلار خواهد بود که معادل حدودا 10 هزار میلیارد تومان است.
طبیعی است از این پس دولت با در اختیار داشتن چنین اعتبار عظیمی، دیگر کسری بودجه نخواهد داشت و کسری‌های گذشته خود را هم جبران خواهد کرد.
نکته مهم آن است که با در اختیار داشتن چنین اعتباری، دولت از این به بعد برای پرداخت یارانه نقدی هیچ کسری نخواهد داشت.
طبق قانون بودجه 1394، امسال دولت موظف است سرجمع 39 هزار میلیارد تومان صرف پرداخت یارانه نقدی کند که ماهانه رقم 3250 میلیارد تومان می‌شود.
از آنجا که از این پس با اجرای برجام و لغو تحریم‌ها ماهانه حداقل 10 هزار میلیارد تومان از هزینه‌های تحمیلی به دولت کم می‌شود، دولت می‌تواند با این اعتبار عظیم کارهای بزرگی انجام دهد.
مثلا دولت می‌تواند تمامی رقم 10 هزار میلیارد تومان را صرف پرداخت یارانه نقدی ماهانه کند، یعنی یارانه نقدی خانوارها را 3 برابر کند به طوری که یارانه نقدی هر فرد به 135 هزار تومان برسد.
بدون تردید چنین اقدامی سبب افزایش بی‌سابقه قدرت خرید خانوارها خواهد شد و بخش زیادی از فشارهایی که به معیشت مردم در سالهای اخیر وارد آمد، جبران خواهد شد.
البته برای جلوگیری از افزایش نابهنگام نقدینگی، دولت بهتر است به جای افزایش مستقیم یارانه نقدی، با طراحی یک سیستم ساده این پول را به صورت اعتبار به حساب خانوارها واریز کند به طوری که این پول فقط برای خرید کالاهای تولید داخل قابل استفاده باشد.
بدین ترتیب حجم عظیم پول صرف خرید کالاهای تولید داخل خواهد شد و مشکل رکود و بحران تقاضا را نیز تقریبا حل خواهد کرد.
دولت همچنین می‌تواند بخشی از 10 هزار میلیارد تومان سود ماهانه لغو تحریم‌ها را صرف اجرای کامل طرح سلامت کند به طوری که درمان در سراسر کشور برای همه مردم رایگان شود.
بدین ترتیب با خارج شدن تامین یارانه نقدی خانوارها از منابع حاصل از اجرای هدفمندی یارانه‌ها دست دولت باز خواهد شد تا پول حاصل از اصلاح قیمت حامل‌های انرژی را که تاکنون صرف پرداخت یارانه نقدی می‌کرد (همان 3250 میلیارد تومان ماهانه)، تماما صرف پروژه‌های توسعه‌ای نفت و نیرو و سایر پروژه‌های عمرانی کند.
بدین ترتیب مشکلات بخش نفت و نیرو نیز تا حد زیادی حل خواهد شد و روند افزایش ظرفیت تولید نفت، گاز، برق و آب کشور نیز سرعت خواهد گرفت.
به عنوان مثال سیروس ناصری از نزدیکان حسن روحانی و عضو تیم اسبق مذاکرات هسته‌ای در هفته‌های اخیر چند بار اعلام کرد: روزی ١٠٠ تا ١٥٠ میلیون دلار هزینه تاخیر در اجرای برجام است.
وی اظهار داشت: ما حدود 6 تا هفت میلیارد دلار فقط برای پول های انباشته شده هزینه می دهیم. در طول سالهای 86 تا 92 حدود 800 میلیارد دلار ورودی و به همین میزان خروجی داشتیم. با اعمال هزینه پول و هزینه
از سوی دیگر محمد شریعتمداری معاون اجرایی رئیس جمهور نیز در هفته‌های اخیر به جمع افرادی پیوست که از زیان هنگفت کشور در صورت عدم اجرای برجام سخن گفته‌اند: بر هیچ کس پوشیده نیست هر ثانیه که اجرای برجام به تاخیر بیفتد هزینه‌هایی به کشور تحمیل می‌شود که تاثیرات مختلفی حتی در سطح رفاه عمومی نیز دارد.
اکبر ترکان، مشاور رئیس‌جمهور نیز چندی قبل گفته بود: کسانی که سعی می‌کنند در اجرای برجام مانع تراشی کنند، توجه کنند که روزی 100 میلیون دلار خسارت تاخیر در اجرای برجام برای ایران است! البته آقای طیب‌نیا، وزیر اقتصاد به من گفتند که شما کم گفتید و خسارت تاخیر در اجرای برجام برای ایران، روزانه 150 میلیون دلار است.
* اجرای برجام و لغو واقعی تحریم‌ها
این ابراز نگرانی از تاخیر در اجرای برجام ادامه داشت تا این که نهایتا از 26 مهرماه برجام اجرایی شد و از این تاریخ به بعد آمریکا و اروپا تمامی تحریم‌ها علیه ایران را لغو کرده‌اند و به گفته علی لاریجانی لغو تحریم‌ها به هیچ وجه روی کاغذ نبوده بلکه واقعی است.
لاریجانی روز دوشنبه در واکنش به انتقادات از برجام گفت: برخی از خوشحالی مردم ناراحتند؛ حالا اگر دولت های دیگر مطابق برجام قبول کردند که تحریم ها را لغو کنند و آن را اجرا کردند، نمی دانم چرا برخی می گویند این طرحی روی زمین و کاغذ است و مسایل را جور دیگری جلوه می دهند؟
رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان این که برخی می گویند طرح هسته ای و برداشته شدن تحریم ها روی کاغذ است، گفت: اصل این موضوع را وارونه جلوه می دهند و می خواهند در جامعه اضطراب ایجاد کنند.
وی در عین حال گفت: تاسف می‌خورم که برخی انگار از خوشحالی مردم ناراحت هستند؛ حال این که اتحادیه اروپا قبول کرده که لغو تحریم‌های این اتحادیه انجام شود و دولت آمریکا نیز چنین موضوعی را بیان کرده است؛ حال چرا طور دیگری به مردم اطلاع رسانی می‌کنند و می‌گویند که آنها روی کاغذ قدم برداشته و ما روی زمین کار می‌کنیم. چرا موضوع را طور دیگر جلوه می‌دهیم؟
وی در ادامه گفت: ابتدا آنها گام اول را برداشته‌اند؛ پس این صحبت‌ها که ما روی زمین کار می‌کنیم و آنها روی کاغذ چه معنایی دارد؟ پس باید روشن شود که گام اول از نظر تصمیم گیری برای لغو تحریم طرف مقابل برداشته است و ما باید در عمل اقداماتمان را انجام دهیم؛ بیان این صحبت‌ها و ایجاد اضطراب در جامعه کار درستی نیست. اگر کار درستی انجام شد باید آن را به درستی منعکس کرد.
بنابراین با استناد به سخنان مقامات دولتی و رئیس مجلس درباره قطعی بودن لغو تحریم‌ها از یک سو و پذیرش آمار و ارقام مسئولان دولتی و افراد نزدیک به دولت درباره خسارت عدم اجرای برجام از سوی دیگر، اینک که از یکشنبه 26 مهر اجرای برجام و لغو تحریم‌ها آغاز شده، طبیعتا خسارات ناشی از تحریم‌ها نیز از سر اقتصاد کشور باز می‌شود.
بر این اساس، از این به بعد دولت دیگر مجبور نیست روزانه 100 تا 150 میلیون دلار بابت تحریم‌ها هزینه کند، بلکه این پول به خزانه کشور می‌رود تا صرف مخارج جاری و عمرانی کشور شود.
اگر رقم حداقلی اعلام‌شده از سوی دولتی‌ها یعنی روزانه 100 میلیون دلار را بابت منفعت لغو تحریم‌ها در نظر بگیریم، سود ماهانه‌ای که از اجرای برجام نصیب دولت می‌شود 3 میلیارد دلار خواهد بود که معادل حدودا 10 هزار میلیارد تومان است.
طبیعی است از این پس دولت با در اختیار داشتن چنین اعتبار عظیمی، دیگر کسری بودجه نخواهد داشت و کسری‌های گذشته خود را هم جبران خواهد کرد.
نکته مهم آن است که با در اختیار داشتن چنین اعتباری، دولت از این به بعد برای پرداخت یارانه نقدی هیچ کسری نخواهد داشت.
طبق قانون بودجه 1394، امسال دولت موظف است سرجمع 39 هزار میلیارد تومان صرف پرداخت یارانه نقدی کند که ماهانه رقم 3250 میلیارد تومان می‌شود.
از آنجا که از این پس با اجرای برجام و لغو تحریم‌ها ماهانه حداقل 10 هزار میلیارد تومان از هزینه‌های تحمیلی به دولت کم می‌شود، دولت می‌تواند با این اعتبار عظیم کارهای بزرگی انجام دهد.
مثلا دولت می‌تواند تمامی رقم 10 هزار میلیارد تومان را صرف پرداخت یارانه نقدی ماهانه کند، یعنی یارانه نقدی خانوارها را 3 برابر کند به طوری که یارانه نقدی هر فرد به 135 هزار تومان برسد.
بدون تردید چنین اقدامی سبب افزایش بی‌سابقه قدرت خرید خانوارها خواهد شد و بخش زیادی از فشارهایی که به معیشت مردم در سالهای اخیر وارد آمد، جبران خواهد شد.
البته برای جلوگیری از افزایش نابهنگام نقدینگی، دولت بهتر است به جای افزایش مستقیم یارانه نقدی، با طراحی یک سیستم ساده این پول را به صورت اعتبار به حساب خانوارها واریز کند به طوری که این پول فقط برای خرید کالاهای تولید داخل قابل استفاده باشد.
بدین ترتیب حجم عظیم پول صرف خرید کالاهای تولید داخل خواهد شد و مشکل رکود و بحران تقاضا را نیز تقریبا حل خواهد کرد.
دولت همچنین می‌تواند بخشی از 10 هزار میلیارد تومان سود ماهانه لغو تحریم‌ها را صرف اجرای کامل طرح سلامت کند به طوری که درمان در سراسر کشور برای همه مردم رایگان شود.
بدین ترتیب با خارج شدن تامین یارانه نقدی خانوارها از منابع حاصل از اجرای هدفمندی یارانه‌ها دست دولت باز خواهد شد تا پول حاصل از اصلاح قیمت حامل‌های انرژی را که تاکنون صرف پرداخت یارانه نقدی می‌کرد (همان 3250 میلیارد تومان ماهانه)، تماما صرف پروژه‌های توسعه‌ای نفت و نیرو و سایر پروژه‌های عمرانی کند.
بدین ترتیب مشکلات بخش نفت و نیرو نیز تا حد زیادی حل خواهد شد و روند افزایش ظرفیت تولید نفت، گاز، برق و آب کشور نیز سرعت خواهد گرفت.