گروه بینالملل مشرق- اندیشکده آمریکایی »استراتفور» با اشاره به رخدادهای اخیر فرانسه گزارش کرد که احتمال میرود که فرانسه در پی حملات «پاریس»، «نیروهای واکنش سریع» خود را برای خونخواهی از تکفیریهای «داعش» به سوریه اعزام کند. این اندیشکده آمریکایی گزارش کرد: «اگر مشخص شود که گروه کلیدی داعش واقعاً پشت حمله 13 نوامبر پاریس بوده است، فرانسه احتمالاً عملیات هوایی خود در سوریه را تسریع میبخشد». در عین حال، تحلیلگران این اندیشکده آمریکایی تأکید کردند که «آسمان سوریه انباشته از هواپیماهای ائتلاف و روسی است» و به همین دلیل ممکن است فرانسه عملیات نظامی خود علیه داعش در عراق یا کشورهای دیگر از جمله لیبی را تشدید بخشد. این اندیشکده آمریکایی گزارش کرد: «فرانسه همچنین گزینه استقرار نیروهای واکنش سریع را در اختیار دارد، مثل همان کاری که در ساحل عاج کرد که البته این کار نیازمند ظرفیت حمل و نقل خارجی از سوی همپیمانان ناتو به ویژه آمریکا میباشد«.
پس از حملات تروریستی روز جمعه 22 آبان در پاریس که منجر به کشته شدن بیش از 150 نفر شد، نه تنها فرانسه بلکه تمام دنیا متاثر شد. «فرانسوا اولاند» رئیسجمهور فرانسه در این کشور وضعیت فوقالعاده اعلام کرد و در پایتخت نیز برای اولین بار از جنگ جهانی دوم تا کنون، مقررات منع آمد و شد برقرار کرد.
داعش به سرعت مسئولیت این عملیات را به عهده گرفت و همین بر ابعاد بینالمللی حادثه افزود. اگرچه هنوز کمتر فرضیهای را میتوان با قطعیت تأیید یا رد کرد، اما کارشناسان مختلف از جمله اعضای سابق دولت فرانسه، نظریات متعددی را ارائه کردهاند درباره علت این حادثه و اینکه گفته میشود تروریسم اکنون قلب اروپا را هدف قرار داده است. باید توجه داشت که حادثه پاریس نه تنها برای مسافران اروپایی (به علت بسته شدن مرزهای فرانسه به عنوان مسیر عبور بسیاری از اروپاییها)، بلکه برای عملیاتهای نظامی در سوریه نیز میتواند پیامدهای گستردهای داشته باشد که به مرور زمان آشکار خواهد شد. این پیامدها میتواند از نزدیکتر شدن بازیگرانی که در سوریه با داعش مبارزه میکنند تا فاصله گرفتن آمریکا و روسیه به عنوان دو قدرتی که در مسئله سوریه با هم همکاری میکنند، متفاوت باشد.
«آلن کوروز» مشاور سابق وزارت کشور فرانسه به بررسی این مسئله پرداخته است که چگونه ممکن است داعش آنقدر قدرت پیدا کرده باشد که درست در قلب اروپا اقدام به اجرای چنین عملیات بزرگی کند. این مقام سابق دولت فرانسه معتقد است که حملات روز جمعه پاریس «به نظام ژئوپلتیک [فرانسه] ارتباط دارد؛ اقدامات ما در عراق و سوریه به طور مستقیم به حملات اخیر مرتبط است.»
کوروز ادامه میدهد: «من فکر میکنم همه متخصصان و کارشناسان مسائل تروریسم میدانستند که احتمال وقوع چنین حملهای وجود دارد. این یک جنگ جهانی علیه تروریستهاست که ما باید آن را آغاز کنیم. اولاند نیز برای اولین بار، گفته است که ما باید در مقیاس بزرگتر با تروریسم مبارزه کنیم.»
در عین حال، از آنچه که خود کوروز تحت عنوان ارتباط حملات پاریس با نظام ژئوپلتیک فرانسه از آن یاد میکند و همینطور اظهارات «ایوان الاند» تحلیلگر دفاعی مستقر در واشنگتن، اینگونه به نظر میرسد که همین دخالت فرانسه در به اصطلاح جنگ جهانی علیه تروریسم موجب کشته شدن دهها شهروند بیگناه فرانسوی شده است. ضمن اینکه اصطلاح جنگ جهانی علیه تروریسم یادآور سیاست «جنگ با تروریسم» آمریکایی است که در جاهای دیگر مفصلاً دلایل ساختگی بودن آن بیان شده است.
الاند در پاسخ به این سؤال که آیا اکنون زمان مناسب فرا رسیده است تا کشورهای مختلف، اختلافات خود را کنار گذاشته و با هم در مبارزه با تروریسم شرکت کنند، توضیح میدهد که نکته مهم در نظر گرفتن تبعات طولانیمدت مشکلات کنونی دنیا و پاسخ به این سؤال است که «علل ریشهای تروریسم در حال حاضر چیست. ما به همه جنبشهایی که در یک قالب خاص فعالیت میکنند، تروریستی میگوییم، اما بسیاری از این گروهها در نقاط مختلف جهان، با انگیزههای مختلف و بسیاری از آنها با اهداف داخلی دست به یک سری اقدامات میزنند. مشکل اینجاست که این انگیزهها و اهداف، زمانی از سطح داخلی به اندازه ابعاد بینالمللی بزرگ میشوند که کشورهای غربی، یا سایر کشورها، در جاهایی که نباید، مداخله میکنند.»
این کارشناس بینالمللی سپس مثال میزند: «فرانسه از زمان پایان جنگ جهانی اول تا کنون در خاورمیانه دخالت کرده است. از همان زمانی که انگلیس و فرانسه خاورمیانه را میان خود تقسیم کردند، دولت فرانسه استعمار در سوریه را به دست گرفت و در حال حاضر هم این کشور را بمباران میکند. بنابراین اینکه فرانسه هدف حملات تروریستی قرار میگیرد نه دلیلی سری و محرمانه دارد و نه تصادفی است.»
«برایان لوین» عضو مرکز مطالعات نفرت و افراطگرایی، درباره برخی گزارشها مبنی بر اینکه یکی از عوامل عملیات پاریس فریاد میکشیده «به خاطر سوریه»، توضیح میدهد که این یعنی احتمال زیادی دارد عوامل تروریستی، افرادی مرتبط با معرکه سوریه بوده باشند. این افراد به احتمال زیاد از عوامل داعش بودهاند، اما ممکن است اعضای جبهةالنصره یا القاعده نیز بوده باشند. لوین میگوید: «چند سازمان تروریستی وجود دارند که قادر هستند عملیاتی با این سطح از هماهنگی را انجام دهند و من فکر میکنم در میان اینها داعش از همه محتملتر است.» وی همچنین معتقد است که سرنگونی هواپیمای روسیه در سینا و بمبگذاریهای اخیر در بیروت نیز کار داعش بودهاند.
از سوی دیگر، «پاتریک هنینگسن» تحلیلگر ژئوپلتیک دیدگاهی محتاطانهتر در قبال معرفی داعش به عنوان عامل عملیاتهای تروریستی پاریس میگیرد و میگوید تحقیقات گستردهتری باید برای مشخص شدن عامل قطعی این حملات صورت بگیرد. وی معتقد است: «هنوز خیلی زود است که بخواهیم حملات را به یک گروه خاص نسبت دهیم، اما طبق آنچه که طی سالهای گذشته به آن عادت کردهایم، وقتی فضای رسانهای را به سمت خاصی هدایت میکنند، تحقیقات برای یافتن حقیقت به کلی کنار گذاشته میشود.»
هنینگسن ادامه میدهد: «در حال حاضر، سیلی از حدس و گمانهای مختلف به سوی مخاطبان جاری شده است و بزرگنمایی در همه گزارشها دیده میشود. رسانههای غربی از همین الآن با قطعیت میگویند حمله را داعش ترتیب داده است و حتی موضوع بحثشان در حال حاضر، این است که اکنون چه بلایی بر سر داعش در سوریه و عراق خواهد آمد.»
این تحلیلگر غربی میگوید: «جلوگیری از این نیروی عظیم رسانهای، از نقطه نظر روابط عمومی، بسیار دشوار خواهد بود، اگرچه که ما خواهان آن هستیم که تحقیقات لازم و کافی انجام شود تا بدانیم دقیقاً چه اتفاقی در پاریس افتاده است. با این حال، من به جرأت میتوانم بگویم که شاید هیچوقت این خواسته ما، برآورده نشود.»