نویسنده معتقد است اتحاد آمریکا و اروپا در شرایط پس از اجرای توافق هسته ای به مانند وضعیت اعمال تحریم ها باید پایدار بماند.

گالبرت از اختلاف احتمالی آمریکا و اتحادیه اروپا پس از موافقتنامه هسته ای نوشته و معتقد است تفاسیر متفاوت آمریکا و اروپا به ویژه در مسئله تعلیق و اعمال مجدد تحریم ها می تواند اختلاف ها بین آنها را افزایش دهد.

وی می نویسد دولت های اروپایی تمایلی به اعمال دوباره تحریم های به تعلیق درآمده در صورت عدم پایبندی ایران به موافقتنامه ندارند و آمریکا از این مسئله نگران است.

گالبرت می افزاید دولت های اروپایی نگران تحریم های غیرهسته ای آمریکا بر علیه ایرانند و این می تواند شکاف و تنش میان آنها را بیشتر کند؛ در اروپا نگرانی هایی درمورد چگونگی پایبندی آمریکا به تعهدات خود در قبال موافقت نامه به وجود آمده و آمریکا باید در مورد تحریم ها شفاف عمل کند.

ایران هسته ای گزیده ای از یادداشت مبسوط مرکز مطالعات استراتژیک و بین الملل را در اختیار خوانندگان محترم قرار می دهد:

اتحاد آمریکا و اروپا نقشی کلیدی در دستیابی به برنامه جامع اقدام مشترک با ایران درباره برنامه هسته ای این کشور ایفا کرد.

اتحاد آمریکا و اروپا برای واکنش سریع و قاطع به نقض احتمالی موافقتنامه از سوی ایران یا شاید حتی احیای تحریم ها علیه ایران پس از پایان موافقتنامه و مشکل ساز بودن بلندپروازی های هسته ای این کشور ضروری است.

آمریکا و اروپا می تواند به موثر بودن و دوام یک ابزار مهم سیاسی به منظور واکنش نشان دادن به هرگونه رفتار که نقض هنجارهای قانونی بین المللی بدون توسل به نیروی نظامی، کمک کند.

هم پیمانی نزدیک تر قانونی و سیاسی اتحادیه اروپا و آمریکا درمورد تحریم های ایران از اواخر دهه 2000 طی سه دهه گذشته یک استثناء بوده است و نه یک قاعده.

این استثناء طی یک دهه گذشته امکانپذیر شد و نشات گرفته از این درک مشترک بود که بلندپروازی های هسته ای ایران تهدیدی برای امنیت و ثبات بین المللی در خاورمیانه بود و اینکه باید از اقدام نظامی احتمالی آمریکا یا اسرائیل جلوگیری شود.

خیلی ها این مسئله را فراموش کرده اند که اتحادیه اروپا تا سال 2006 تحریم های اقتصادی علیه ایران اعمال نکرده بود.

برخلاف اروپا ، آمریکا از سال 1979 لایه های مختلفی از تحریم ها را علیه ایران اعمال کرده بود و به ویژه این تحریم ها در دوره نخست دولت کلینتون در چارچوب قانون تحریم های ایران در سال 1996 شدت گرفت.

آمریکا و اروپا در روابط اقتصادی با ایران به هیچ وجه وحدت نظر نداشته اند. 

تهدید هسته ای ایران در متقاعد شدن اروپایی ها و سه کشور اروپایی فرانسه ، انگلیس و آلمان به ضرورت اعمال تحریم علیه ایران نقشی کلیدی داشت.

نگرانی از اینکه فقدان اقدام اروپا ممکن است باعث افزایش تمایل آمریکا یا اسرائیل به اقدام نظامی علیه تاسیسات هسته ای ایران شود نیز نقش مهمی در متقاعد شدن اروپایی ها به مشارکت در اعمال تحریم علیه ایران داشت. اروپایی ها تحریم ها علیه ایران را راهی برای جلوگیری از آغاز یک درگیری نظامی دیگر در خاورمیانه پس از اختلاف بین اروپا و آمریکا برسر حمله تحت فرماندهی آمریکا علیه عراق در سال 2003 می دیدند و نه اینکه آن را نوعی مجازات ایران برای رفتار خود تلقی کنند.

پس از اعمال نخستین تحریم های اروپا درپی قطعنامه سال 2006 شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران ، دولت های اروپایی درقبال تلاش های جدی آمریکا در هدف قرار دادن آن دسته از بانک های اروپایی که با رژیم ایران داد و ستدهای مالی انجام می دهند تساهل بیشتری به خرج دادند.

اتحادیه اروپا پس از انقلاب سبز سال 2009 تحریم های محدودی در ارتباط با حقوق بشر اعمال کرد اما این تحریم ها به طور کلی شهروندان ایرانی را هدف قرار می داد و هرگز منجر به محدود شدن روابط اقتصادی بین اروپا و ایران نشد.

اختلاف احتمالی آمریکا و اتحادیه اروپا پس از موافقت نامه هسته ای

آمریکا فرستاده ای را برای اجرای موافقتنامه هسته ای ایران منصوب کرده اما اتحادیه اروپا چنین کاری را انجام نداده است. مقاماتی از سرویس اقدام خارجی اروپا که در مذاکرات به منظور دستیابی به موافقتنامه با گروه پنج به اضافه یک شرکت داشته اند احتمالا به همراه مقاماتی از فرانسه، انگلیس و آلمان عهده دار این مسئولیت از طرف اتحادیه اروپا خواهند بود.

تفاسیر متفاوت آمریکا و اروپا در مورد اجرای این موافقت نامه و به ویژه مسئله تعلیق و اعمال مجدد تحریم ها می تواند اختلاف ها بین دو سوی اقیانوس اطلس را افزایش دهد.

« نگرانی های آمریکا »

«آیا بازگشت تحریم ها در اروپا معتبر است ؟ »

از یکسو سفرهای سطح بالا دولت ها و هیئت های تجاری اروپایی به ایران از زمان امضا موافقتنامه هسته ای باعث افزایش نگرانی ها در آمریکا شده است مبنی بر اینکه دولت های اروپایی برای بازگشت به بازار اقتصاد ایران مانند گذشته عجله دارند و به این ترتیب تمایلی به اعمال دوباره تحریم های به تعلیق درآمده در صورت عدم پایبندی ایران به موافقتنامه ندارند. پیش بینی می شود سرمایه گذاری های شرکت های اروپایی در بازارهای ایران طی چند سال آینده افزایش یابد و این مسئله باعث خواهد شد تا دولت های اروپایی از اعمال دوباره تحریم ها علیه ایران در صورت بروز یک بحران خودداری کنند.

آمریکا از آن نگران است که اروپایی ها از بیم بازگشت دوباره تحریم ها علیه ایران، تمایلی به اعلام عدم پایبندی ایران به تعهدات خود درقبال موافقتنامه هسته ای نداشته باشند.

نگرانی های آمریکا در این زمینه تا حدی قابل درک است. آمریکا پس از این موافقتنامه روابط اقتصادی با ایران را توسعه نخواهد داد و علت آن ادامه تحریم های یکجانبه واشنگتن علیه تهران است. واشنگتن از منافع اقتصادی بسیار کمی برخوردار و همچنان بر ملاحظات امنیتی متمرکز خواهد بود.

نگرانی های اتحادیه اروپا

« تحریم های غیرهسته ای آمریکا تهدیدی برای برنامه جامع اقدام مشترک است »

اروپایی ها به طور روزافزون نگران بحث ها در آمریکا درمورد استفاده از تحریم ها پس از موافقتنامه هسته ای به دست آمده به منظور پرداختن به نگرانی های غیرهسته ای ناشی از رفتار داخلی و منطقه ای ایران هستند. در صورت اعمال چنین تحریم هایی همچنین بهانه ای به دست ایران خواهد آمد تا واشنگتن و گروه پنج به اضافه یک را به عنوان عاملان نقض این موافقتنامه معرفی کند.

باتوجه به اینکه اروپایی ها احتمالا از هم پیمانی با آمریکا در زمینه اعمال مجدد تحریم های قدیمی یا تحریم های جدید در واکنش به رفتار غیر هسته ای ایران خودداری خواهند کرد ، فقدان اتحاد دو سوی اقیانوس اطلس ( آمریکا و اروپا ) حتی می تواند عمیق تر شود.

« آیا آمریکا مایل است در مورد تحریم ها شفاف تر عمل کند تا از این طریق به موثر واقع شدن برنامه جامع اقدام مشترک کمک کند؟ »

در اروپا نگرانی هایی درمورد چگونگی پایبندی آمریکا به تعهدات خود در قبال موافقتنامه به دست آمده ازجمله تعلیق تحریم های هسته ای آمریکا وجود دارد، به ویژه اینکه آیا وزارت خزانه داری آمریکا و اداره کنترل دارایی های خارجی این وزارتخانه دستورالعمل و شفافیت کافی را در اختیار شرکت های تجاری و بانک های بین المللی که به دنبال احیای روابط با ایران هستند قرار خواهد داد یا خیر.

مجازات ها علیه ایران تاثیر عمیقی بر بخش بانکداری اروپا داشته است. این تحریم ها باعث شده است بسیاری از بانک ها قادر به داد و ستد با ایران نباشند حتی برغم آنکه برخی از این معاملات هم از دیدگاه آمریکا و هم اتحادیه اروپا قانونی بوده است.

جدا کردن معاملات قانونی از معاملات غیر قانونی بسیار پرهزینه تر از توقف همه معاملات است.

روشن شدن اینگونه ابهامات در تحریم ها برای بانک ها نه تنها در اروپا بلکه در ژاپن به منظور انجام دادن معاملات مالی قانونی با ایران مسئله ای کلیدی است.

عدم توانایی یا عدم تمایل مقامات آمریکا در زمینه شفاف سازی بیشتر در خصوص تحریم ها می تواند منجر به تنش هایی با اروپا در صورت به خطر افتادن برنامه جامع اقدام مشترک براثر اینگونه موضع گیری ها شود.

اکثر نامزدهای جمهوریخواه انتخابات ریاست جمهوری آینده آمریکا متعهد شده اند در صورت پیروزی در انتخابات مجددا درباره برنامه جامع اقدام مشترک مذاکره کنند و این بازتاب دیدگاه مردمی در آمریکاست.

براساس نظرسنجی که سی ان ان ماه اوت انجام داده است اکثر آمریکایی ها یعنی 56 درصد از آنها از رد موافقتنامه هسته ای به دست آمده با ایران حمایت کرده اند.

اروپایی ها در برابر کنار گذاشته شدن موافقتنامه کنونی در صورتی که جایگزینی بهتر برای آن وجود نداشته باشد با قاطعیت مقاومت خواهند کرد.

« چرایی و چگونگی حفظ وحدت دو سوی اقیانوس اطلس ( آمریکا و اروپا ) بر سر تحریم های ایران »

تنش ها بین دو سوی اقیانوس اطلس باعث تضعیف توانایی غرب در اطمینان یافتن از ماهیت صلح آمیز برنامه هسته ای ایران در دراز مدت خواهد شد به ویژه زمانی که محدودیت های اعمال شده بر فعالیت های چرخه سوخت ایران در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک طی 10 تا 15 سال آینده منقضی شود.

حفظ اجماع در مورد تحریم های ایران عاملی مهم در تضمین تداوم تحریم های اقتصادی خواهد بود.

تحریم ها به یک ابزار قهری غیرنظامی بسیار ارزشمند برای امنیت بین المللی تبدیل شده است. این موفقیت طی یک دهه گذشته تا حد زیادی بر رویکرد واحد آمریکا و اروپا استوار بوده است.

برای اجتناب از تنش ها چه کاری می توان انجام داد ؟ شاید کمی مصالحه از سوی دو طرف بتواند به این کار کمک کند.

نخست، اتحادیه اروپا باید اراده خود را درمورد اجرای تحریم هایی نشان دهد که به قوت خود باقی خواهد ماند.

هرچه اروپایی ها در اجرای تحریم های باقیمانده اتحادیه اروپا به ویژه تحریم های مربوط به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و شرکت های وابسته به آن جدی تر و متعهدتر باشند، آمریکا نیز ممکن است انعطاف پذیری لازم را درخصوص شفاف سازی بیشتر در ارتباط با اجرای تحریم های مربوط به خود نشان دهد.

دوم اینکه آمریکا به نوبه خود باید شفافیت قابل توجهی را در اجرای تحریم های واشنگتن به کار گیرد.

آمریکا باید دستورالعملی جامع و تفصیلی را در این خصوص منتشر کند که : وزارت خزانه داری آمریکا چه معاملاتی را با ایران قانونی می داند، برای مشخص شدن اینکه آیا معاملات تحریم های اولیه و ثانویه آمریکا را نقض کرده است یا خیر از چه معیارهایی استفاده خواهد شد و اینکه حاضر است چه اقداماتی را انجام دهد یا چه تضمین هایی را ارائه کند تا اطمینانی مجدد برای موسسات مالی بین المللی درخصوص قانونی بودن داد و ستدهای تجاری آنها با ایران باشد.

سوم اینکه آمریکا و قدرت های اروپایی باید این موضوع را نیز مد نظر داشته باشند که تحریم در آینده چه نقشی را می تواند در جلوگیری از نقض برنامه جامع اقدام مشترک از سوی ایران ایفا کند.

آمریکا و اتحادیه اروپا باید گفتگویی را درباره ارزش بخشیدن احتمالی به تحریم ها به منظور پرداختن به رفتار غیرهسته ای مشکل ساز ایران در منطقه برگزار کنند.

حتی اگر اروپایی ها تمایلی به چنین اقدامی نداشته باشند ، ممکن است تحریم های محدود ازجمله قرار دادن نام افراد در فهرست سیاه یا اقدامات محدود کننده را به منظور واکنش به اقدام ایران در صادرات تسلیحات مرگبار به همسایگی خود، مورد بررسی قرار دهند. اگر این نوع اقدامات با جدیت مورد بررسی قرار گیرد در آنصورت دولت اوباما می تواند طراحی تحریم هایی بلندپروازانه تر را آغازکند که اروپا نیز بتواند به طور بالقوه از آن حمایت کند.

همانطور که بحث درباره شفاف سازی آمریکا در ارتباط با تحریم ها آسان نیست، برای اروپایی ها نیز بحث در این باره آسان نخواهد بود.

منبع: ایران هسته ای