نمی‌توانیم بگوییم که در ترکیه یک کنش احساسی رخ داده و در مقابل آن یک واکنش این‌چنینی علیه جنگنده روسیه صورت گرفته و ترک‌ها برای این‌که بتوانند برای خود مصونیت کسب کنند، فوراً خودشان را به ناتو نزدیک کرده‌اند.

به گزارش مشرق، «احمد وخشیته» عضو شورای علمی ایراس (موسسه مطالعات ایران و اوراسیا) در تشریح هدف قرار گرفتن جنگنده سوخو ۲۴ روسیه که روز گذشته توسط جنگنده اف ۱۶ ترکیه در مرز ترکیه و سوریه سرنگون شد، تصریح کرد: پس از این‌که اخبار مورد اصابت قرار گرفتن جنگنده روسیه توسط نیروی هوایی ترکیه منتشر شد، مواضع متفاوتی اتخاذ شد. موضع‌گیری رسمی که در خصوص این مساله وجود دارد، این است که جنگنده روس‌ها از مرز هوایی سوریه به ترکیه ورود کرده است. اما گمانه‌زنی‌های مختلفی درباره این موضوع وجود دارد که یکی از آن‌ها به بمباران‌های روسیه در مناطق اقلیت‌های ترکمن سوریه بر‌می‌گردد که باید در نظر داشت ترکمن‌ها رابطه نزدیکی با ترکیه دارند حتی اگر به پرچم آن‌ها دقت کنیم به وضوح می‌بینیم که پرچمشان‌‌ همان پرچم ترکیه است و تنها رنگ آن آبی است. ترکیه بر سر بمباران مواضع ترکمن‌ها موضع‌گیری تندی را علیه روسیه اتخاذ کرد و حتی در هفته اخیر سفیر روسیه را احضار کرده و مراتب اعتراض خودشان را به وی اعلام کردند.

وی ادامه داد: دلیل دیگر این است که پس از آن‌که روسیه مواضع داعش را هدف قرار داد، اعتماد به نفس تروریست‌ها پایین آمد و به نظر می‌رسد که اردوغان با این حرکت خواسته تا یک انرژی مثبت دیگری را به سمت داعش روانه کند تا بتواند ترس عناصر داعش را کاهش دهد. برخی از کار‌شناسان در داخل روسیه این موضوع را به سفر دو روز قبل ولادیمیر پوتین به تهران ربط داده‌ و گفته‌اند که اقدام ترکیه واکنشی علیه تعمیق ائتلاف تهران – مسکو بوده است. باید بگویم که پیشروی ارتش سوریه در شهر حلب که دومین شهر سوریه و نزدیک‌ترین منطقه به ترکیه محسوب می‌شود هم می‌تواند در این موضوع دخیل باشد.

این تحلیلگر مسائل روسیه با اشاره به سخنان رئیس‌جمهوری روسیه در دیدار با پادشان اردن در شهر سوچی بیان کرد: پوتین در دیدار با عبدالله دوم اظهار کرد که جنگنده روسیه تا چهار کیلومتری مرز ترکیه رفته بوده است. در اینجا باید بگویم، اینکه جنگنده روسیه وارد مرز ترکیه شده است یا خیر اهمیت خاصی ندارد. چراکه در پروازهای مرزی چنین اتفاقی رخ می‌دهد به خصوص در شرایطی که موقعیت جنگی تلقی می‌شود. اما موضوعی که به موازات آن حائز اهمیت می‌‌شود، این است که ترکیه صراحتاً اعلام کرده جنگنده‌ای که در حال رهگیری و تعقیب جنگنده روسیه بوده چیزی حدود ۱۰ بار به خلبان آن اخطار داده‌اند و پس از این ادعا هم عکس‌هایی توسط ترکیه منتشر شد که گفته شده مربوط به رادارهای آن‌ها است. نکته‌ای که در اینجا باید به آن توجه شود، این است که اگر عکس رادارهای ترکیه را هم صحیح فرض کنیم، باید متوجه بود که یک جنگنده نهایتاً ۳۰ تا ۵۰ ثانیه می‌تواند در آن موقعیت و جغرافیای پروازی قرار گیرد لذا در اینجا این پرسش پیش می‌آید که چگونه می‌شود ۱۰ بار اخطار در این مدت کوتاه از سوی ترک‌ها به جنگنده روسیه داده شود؟

وی افزود: به نظر می‌‌رسد که ترک‌ها در بحث اخطار‌ها به دروغ اخبار خود را منتشر کردند. عده‌ای در روسیه بر این باور بودند که کرملین و حتی شخص پوتین در مورد این موضوع موضع‌گیری خیلی تندی را اتخاذ خواهد کرد و حتی منتظر بودند تا دیدار پوتین با عبدالله دوم صورت گیرد و در آن زمان واکنش پوتین را به چشم ببینند. اما «دیمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین اظهار کرد که به خاطر یک هواپیما روابطمان با ترکیه را مخدوش نمی‌کنیم و به نوعی در صدد آرام کردن اوضاع برآمد.

وخشیته در خصوص تاکید آنکارا مبنی بر هدف قرار گرفتن جنگنده روسیه توسط راکت‌های هوا به هوای ترکیه عنوان کرد: ترکیه دقیقاً بر این موضوع تاکید کرد که جنگنده روسی از طریق راکت‌های هوا به هوا سرنگون شده است. در ساعات اولیه این حادثه مشخص نبود که توسط موشک‌های زمین به هوا این عمل صورت گرفته است یا توسط راکت‌های هوا به هوا. چراکه اگر ترکیه رسماً این موضوع را اعلام نمی‌کرد، افکار عمومی به سمت شلیک موشک زمین به هوا سوق داده می‌شد اما ترکیه این مساله را علنی اظهار کرده و اسناد مربوطه را منتشر و تلویزیون آن‌ها رسماً این موضوع را پخش کرد. حتی در قسمتی از فیلم مربوط به لحظات سقوط جنگنده روسی، صدای شادی و خوشحالی عده‌ای کاملاً مشهود است که به نوعی یک بی‌احترامی آشکار و عامدانه را به نمایش می‌گذارد. حتی ترک‌ها پس از اینکه هواپیمای روسی را مورد اصابت قرار دادند، سریعاً با ناتو تماس برقرار کرده‌اند که تا حدودی پوتین هم به این موضوع واکنش نشان داد.

وی در پایان تاکید کرد: به نظر می‌رسد این مساله یک پیام بزرگ دارد و آن این است که ترکیه دقیقاً می‌دانست که چه عملی را انجام داده است. یعنی ما نمی‌توانیم بگوییم که در ترکیه یک کنش احساسی رخ داده و در مقابل آن یک واکنش این‌چنینی علیه جنگنده روسیه صورت گرفته و ترک‌ها برای اینکه بتوانند برای خود مصونیت کسب کنند، فوراً خودشان را به ناتو نزدیک کرده‌اند. از جنبه دیگر باید گفت پس از حوادث پاریس ائتلافی علیه تروریست‌ها صورت گرفت که روسیه هم در آن حضور پررنگ داشت اما با موضوعی که روز گذشته اتفاق افتاد، به نظر می‌رسد که این ائتلاف شکسته شد. چراکه پوتین به صورت مستقیم و غیر مستقیم ترکیه را به عنوان حامی تروریسم مورد خطاب و اشاره قرار داد. لذا باید گفت که ترکیه دقیقاً می‌دانسته که چه عملی را انجام داده است. به گونه‌ای که بر اساس پیمان ناتو اگر به یکی از اعضاء این پیمان حمله شود یا خطری آن را تهدید کند، کشورهای عضو باید وارد پرونده شوند و از کشور مذکور دفاع کنند. به همین دلیل روسیه که در حالت فعلی شش ماه دیگر از سوی اتحادیه اروپا تحریم شده، خواستار درگیری با ناتو نخواهد بود. به همین دلیل است که می‌گوییم اقدام ترکیه کاملاً حساب شده بوده است.

منبع: ایلنا