بسیج که با فرمان بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) تشکیل شد همیشه در جهت دفاع از ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی آماده بوده و می‌توان نقش و ضرورت بسیج را به‌عنوان یک نیروی مردمی، متکی به ایمان و فراگیر در تمامی عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، علمی و فرهنگی، نظامی، اقتصادی و فنی کشور به وضوح درک کرد.
بسیج در معنای بسیط آن طیف وسیعی از مردم را در بر می‌گیرد، چنانچه تعریفی که مقام معظم رهبری از بسیج ارائه می‌دهند، بسیار گسترده است. معظم‌له می‌فرمایند: «هر کس که در دل برای سرنوشت خود، سرنوشت این ملت و آینده ایران اسلامی ارزش قائل است و حاضر است در این راه قدمی بردارد، او بسیجی است». در واقع در نگاه رهبر انقلاب اسلامی، قدرت بسیج عرصه‌های ملی و منطقه‌ای را در می‌نوردد و مهم‌ترین نقطه قوت نظام جمهوری اسلامی در عرصه تحولات داخلی، منطقه‌ای و روابط بین‌الملل محسوب می‌شود. این نهاد می‌تواند اصلی‌ترین نقش را در شرایط فعلی ایفا کند و آنچه این امید و امکان را پدید می‌آورد برخورداری از وجود ویژگی‌ها و قابلیت‌هایی است که به مثابه مزیت‌های انحصاری، بسیج را در صحنه‌های مختلف یک نیروی ممتاز و قابل اتکا معرفی می‌کند.
بدون تردید نقش و جایگاه بسیج، ارتباط جدی و مستقیمی با امنیت ملی و منطقه‌ای ایران دارد، زیرا بسیج، اساسا یکی از «مؤ‌لفه‌های امنیت» و از ارکان اصلی حفظ و بقای نظام جمهوری اسلامی ایران است. این حقیقت با توجه به اهداف تاسیس بسیج باید مدنظر قرار گیرد. اندکی تامل در این اهداف، هر انسان خردمندی را متقاعد می‌سازد که جایگاه بسیج با چنین چشم‌اندازی قطعا باید ارتباط تنگاتنگ و غیرقابل انکاری با امنیت منطقه‌ای کشور داشته باشد.
تاکید امام راحل نیز روی شکل‌گیری هسته‌های مقاومت در تمامی جهان از آن رو بوده است که شکل‌گیری بسیج، تجربه و کارآمدی‌ای را در اختیار نظام جمهوری اسلامی ایران قرار داد که این تجربه می‌تواند در بیرون مرزهای جغرافیایی ایران اسلامی نیز پیش‌برنده گفتمان اسلام ناب محمدی(ص) و انقلاب اسلامی باشد.
حقیقت آن است که جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر قدرت نرم و نفوذ در تمامی کشورهای منطقه، به قدرت برتر منطقه تبدیل شده و با توجه به قدرت دفاعی و ورود به باشگاه هسته‌ای و دستاوردهای علمی و فناوری در حوزه‌های مختلف به‌عنوان یک بازیگر موثر منطقه‌ای و بین‌المللی شناخته شده است؛ فرآیندی که طی آن، نیروهای مسلح اعم از سپاه پاسداران، ارتش جمهوری اسلامی ایران، نیروی انتظامی و نیروی استراتژیک نظام در قالب بسیج مردمی به‌عنوان مهم‌ترین منابع تولید قدرت، متناسب با هر توطئه، مقتدرانه تحت فرماندهی ولی فقیه ایفای نقش کرده و نقش بسیج در این موفقیت‌ها بی نظیر است.
در مقطع بعد از شکل‌گیری انقلاب اسلامی، عمق راهبردی و استراتژیک نظام، در نگاه به مسائل منطقه است و اکنون در تبیین مصادیق این عمق راهبردی بسیج در مسائل منطقه و جهان اسلام، می‌توان به هسته‌های مقاومت اسلامی اشاره کرد که متاثر از تفکر اسلام ناب محمدی(ص) و گفتمان انقلاب اسلامی است.
جنبش حزب‌الله لبنان، جنبش انصارالله یمن، جنبش جهاد اسلامی فلسطین و گروه‌های مقاومت مردمی که در عراق و سوریه علیه تروریسم تکفیری ایستادگی می‌کنند، نمونه‌هایی روشن از عمق راهبردی بسیج در سطح جهان اسلام است، به‌طوری که می‌توان گفت شکست انقلاب‌های اخیر در کشورهای عربی منطقه به دلیل نبود نیروی منسجم و مردمی همچون بسیج در این کشورها بوده است.
رسالت بزرگ بسیج و بسیجیان در عصر حاضر در دو محور اساسی بصیرت بخشی و نقش‌آفرینی در عرصه‌های مختلف مورد توجه است؛ چون نیروهای بسیج می‌توانند با روشنگری و ترویج فرهنگ و اصول و ارزش‌های اسلامی و انقلابی پیام انقلاب و اسلام را به جهانیان برسانند؛ زیرا بر اساس الگوی راهبردی و تجربه سه دهه گذشته انقلاب اسلامی می‌توان گفت «بسیج یکی از نقاط مورد اتکای عمق راهبردی جمهوری اسلامی ایران در عرصه جهان اسلام و تحولات منطقه است و با وجود یک بسیج مقتدر، علاوه بر این‌که حفظ و استمرار حاکمیت و موجودیت نظام و دفاع از منافع و امنیت ملی در عرصه ملی از ضمانت اجرایی لازم بهره‌مند خواهد بود، در عرصه منطقه‌ای و جهانی نیز آرمان‌های انقلاب اسلامی صادر و به عنوان یک الگوی راهبردی مطرح خواهد شد.»
دکتر غلامرضا کریمی