به گزارش مشرق، عصر یک از آخرین روزهای پاییز تهران است. درخیابان فاطمی که یک از نقاط پر رفت و آمد در محددوه مرکزی شهر است، یک دستگاه خودروی نیسان مورانو با سرعت به خانمی جوان که قصد عبور از خیابان را دارد برخورد می کند. عابر پیاده به سمت دیگری پرتاب شده و بعد از برخورد با یک خودرو دیگر با صورت به آسفالت خیابان کوبیده می‌شود. شدت مصدومیت بالاست و در خیابان جوی خون راه می افتد. راننده بی توجه به حال وخیم آن خانم می گریزد. جمعیت دور مصدوم غرق در خون جمع شده و هرکس برای نجات او کاری انجام داده و پیشنهادی می دهد. تماس با اورژانس بی فایده است. مثل روز روشن است که ترافیک سنگین پایتخت مجال رسیدن به موقع امدادگران را نخواهد داد. بیمارستان خصوصی سجاد در فاصله ای نزدیک (حدود ۱۰۰ متر) از محل حادثه است. با مراجعه یکی از شهروندان به بیمارستان، کادر پزشکی خود را به محل حادثه رسانده وعملیات احیاء آغاز می شود. اقدامی که با انتقال مصدوم بدحال به بیمارستان ادامه پیدا می کند.نتیجه اما تلخ است و نامطلوب .خانم جوان به علت شدت صدمات وارده وخونریزی شدید فوت می کند.
مصدوم از دست رفت، حمله آغاز شد!
اگرچه شوربختانه اخبار تصادفات رانندگی و آمار مجروحین و فوتی های آن به خبری عادی و روتین محسوب می شود اما محل وقوع و چگونگی امداد رسانی به این مصدوم خیلی زود به تیتر و عکس رسانه ها وشبکه های اجتماعی مجازی تبدیل شد. کار حتی به اخبار صداوسیما و ویژه برنامه های خبری شبکه های مختلف نیز رسید. اخبار و تحلیل ها عموماً روی کم کاری کادر پزشکی و سیستم امدادرسانی متمرکز شد. بار دیگر بی توجهی پزشکان به اخلاق انسانی و رسالت پزشکی برجسته می شود. اظهارنظرهای متنوع در شبکه های اجتماعی و کامنت های سایت های خبری و تحلیلی جولان می دهند. بی توجهی برخی رانندگان به حقوق شهروندی و قوانین راهنمایی رانندگی، اهمال مسئولان شهرداری و پلیس در تسهیل عبور عابران پیاده در این مکان پررفت و آمد و آشفتگی و شلوغی بیش از حد حاضران در صحنه از جمله محورهای انتقاداتی است که در این زمینه بیان می شود. در میان این انتقادات اما آن چه پررنگ تر و البته سهل الوصول تر به نظر می رسد، همان حمله به کادر پزشکی این بیمارستان و در نگاهی کلی تر نظام پزشکی کشور است.
کارنامه خاکستری پزشکان،بستری مناسب برای فضاسازی
مردم تجارب تلخ پیشینی خود را از برخورد با برخی پزشکان و کادر بیمارستان ها و کم کاری آنها را منتشر و کرده و با سرعیت قابل توجه به اشتراک می گذاشتند. زبان طنز و جدی یا لحن علمی و ژورنالیستی، به هرحال آنچه که برای مخاطبان مهم و ضروری به نظر می رسید تخلیه روانی در قبال عملکرد پزشکان بود. یادآوری برخی اقدامات پزشکان نظیر بخیه کشی در اصفهان، رقم های بالای زیرمیزی، رها کردن بیمار در خیابان، اعتراض گسترده به سریال انتقادی و طنز «در حاشیه»، سلفی گرفتن دانشجویان پزشکی در سالن تشریح، انتشار فیلم از اتاق عمل و جریان درمان بیماران، انتشار اخبار گاه و بیگاه از اشتباهات پزشکی و… همه و همه نوعی عقده سنگین و خفته درافکار عمومی ایجاد کرد که هر رویداد مرتبط با عملکرد پزشکان را به انبار باروتی برای انفجار تبدیل می کرد.
اگرچه تحقیقات و توضیحات بعدی نشان داد که سهم کادر بیمارستان سجاد و حتی اورژانس ۱۱۵ در این حادثه چندان موثر نبوده و در بدینانه ترین حالت اگر قصوری هم بوده در ضریب دادن به آن زیاده روی شده است. ضمن این متاسفانه شدت صدمات وارده به مصدوم بسیار بالا بود و عملاً اقدامات بعدی نمی توانست چندان موثر باشد.
البته همین کوتاهی احتمالی هم باید در جای خود مورد بررسی قرارگیرد. امّا آنچه قابل تأمل است شکاف عمیقی است که در سال های اخیر بین مردم و جامعه پزشکی رخ داده و روز به روز در حال گسترش و تعمیق است. این گسل عمیق باعث شده تا حرفه پزشکی که زمانی علاوه بر شأن اجتماعی و مالی دارای وجوه اخلاقی و نوعی اقتدار پذیرفته شده بود به شدت مورد چالش قرار بگیرد. با کمی دقت و تأمل در رسانه ها و شبکه های اجتماعی می توان به نگاه منفی عموم مردم به این قشر و تعمیم ویژگی هایی نظیر ناشی گری، پول پرستی، بی اخلاقی و.. به اغلب پزشکان پی برد. روندی روزافزون که حوادثی تلخ همچون حادثه میدان فاطمی آن را تقویت می کند.
لزوم بازیابی الفت بین مردم و طبیبان متعهد
اگرچه رسیدگی به تخلفات پزشکی امری مطلوب و ضروری است اما این فضای روانی و رسانه ای منفی علیه پزشکان نمی تواند پیام هایی خوبی برای جامعه در پی داشته باشد. برای حل این بی اعتمادی لازم است تدبیری کلان و جدی اندیشیده شود. باید در روندی تدریجی و مداوم اما در عین حال فوری، برای اصلاح چهره مخدوش پزشکان و مبرا ساختن دامن طبییان شریف و متعهد از اتهام اهمال، پول پرستی و عدم تخصص تلاش کرد. بخشی از این روند به نظام آموزش پزشکی و اداره مراکز درمانی باز می گردد و بخش دیگر نیز مربوط به عملکرد رسانه های کشور است. رسانه هایی که علاوه بر رصد مستمر کمبود ها، بی اخلاقی ها و اهمال این قشر به معرفی نمونه های موفق، اخلاق مدار و دلسوز نیز بپردازد. ضمن این که تمرکز بیش از حد بر یک صنف شغلی یا قشر خاص اجتماعی هم حساسیت های فراوان و بی موردی ایجاد می کند و مانع از نگاه همه جانبه به مسائل مبتلابه کشور خواهد شد. ناز برخی طبییان، تن و ذهن بسیاری از شهروندان را رنجورساخته، قبول. اما فراموش نکنیم که نازکشیدن از برخی از پزشکان شریف و متبحر نیز نه تنها مذوم نیست بلکه لازم و مطلوب است.
سیدمرتضی حسینی
رصد