به گزارش مشرق، نبود برف و باران در زمستان، وارونگی دما، موقعیت قرارگیری تهران، جمعیت بیش از ظرفیت پایتخت و امکانات رفاهی آن، همه با هم کمر به نگه داشتن تهران روی خط غبار و آلودگی در فصل زمستان بسته‌اند.
در این بین مسئولان دستور اجرایی طرح‌های ترافیکی زوج و فرد از درب منزل، تعطیلی مدارس، کارخانه‌ها، معادن، پروژه‌های عمرانی و ساخت و ساز را می‌دهند ولی باز هم تهران در محاصره همه جانبه آلاینده‌هاست؟
حالا سؤال اینجاست که چرا با وجود این همه هشدارها و تعطیلی‌ها همچنان آلودگی و آلاینده‌ها بر جان پایتخت‌نشینان حکومت می کند؟ و راه کنترل و ریشه‌کن کردن این سایه سنگین چیست؟
* منابع ثابت و متحرک آلوده کننده هوا
منابع ثابت و متحرکی که مردم آلودگی آن ها را می‌بینند نقش قابل توجهی در افزایش آلاینده‌های هوای تهران دارد، حالا هر چقدر منابع بیشتر شود به تبع آن آلودگی هوا بیشتر خواهد شد.
نبی‌اله منصوری استاد محیط‌زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران در این باره می‌گوید: منابعی مثل خودروها، کارگاه‌ها، کارخانه‌های صنعتی، دودکش‌های تاسیسات حرارتی خانه‌ها و اداره‌ها، فعالیت‌های عمرانی چون ساختمان سازی، جاده‌سازی و خدمات شهری می‌توانند آلودگی و روند افزایش آن را ایجاد کنند.
* خودروی پیشرفته‌تر، آلودگی کمتر
از لحاظ تولید آلودگی از منابع ثابت و متحرک، کشور ایران شبیه باقی کشورهاست و اوضاع آن نه خیلی بهتر و نه خیلی بدتر است ولی کشورهای اروپایی وضعیت بهتری نسبت به ایران دارند، چرا که خودروهای پیشرفته و منابع گرمایشی پیشرفته‌تری در دست دارند.
منصوری استاد محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی در این باره می‌گوید: طی 40 یا 50 سالی که تهران درگیر آلودگی هوا است مسئولان کارهای زیادی از جمله حذف ترکیبات سرب از بنزین، ارتقاء سوخت، تولید گازوئیل کم کربن و ارتقاء صنعت خودرو سازی را برای مقابله با آلودگی هوا انجام داده‌اند.
منصوری معتقد است: اگر چه کشور ما با اقدامات در نظر گرفته شده بر روی کیفیت سوخت و خودروها به اندازه کشورهای پیشرفته موفق نبوده اما تا حدودی وضعیت بهتری پیدا کرده ونسبت به گذشته یک پله بالاتر رفته است.
*پایداری هوا و تشدید آلودگی
حالا که خودروها، کارخانه ها، تاسیسات حرارتی و کیفیت سوخت به عنوان یکی از عوامل ایجاد آلودگی هوای تهران در حد مطلوبی قرار ندارد و با تلاش مسئولان در حال بهبود و ارتقاست، اگر پایداری هوا شکل گیرد آلودگی‌های حاصل از منابع ثابت و متحرک که روزانه در سطح تهران انباشته می‌شود، مطمئنا تشدید شده و این آلودگی‌ها راهی برای خروج نخواهند داشت.
منصوری استاد محیط زیست در این باره می‌گوید: هوای ناپایدار در ارتفاع هوای خنک وجود دارد و هوای گرم آلوده نزدیک به سطح زمین به صورت عمودی به ارتفاع رفته و هوای تمیز و پاک ارتفاع به سمت زمین منتقل می‌شود ولی در حالت پایدار، هوا در قسمت‌های بالا گرم تر بوده و هوای آلوده گرم سطح زمین نمی‌تواند به شکل عمودی خارج شود و انباشتگی آلاینده ها به وجود می‌آید. به همین دلیل در تهران از اواخر پاییز تا پایان فصل زمستان دچار پایداری هوا به دلیل موقعیت جغرافیایی خود می‌شود.
*تغییر اقلیم و خشکسالی
اکنون که امکانات رفاهی و حجم بالای جمعیت شهر تهران آلاینده های مضری را ایجاد می‌کنند و پایتخت به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در فصل سرما نمی‌تواند هوای گرم آلوده خود را تهویه کند بارش برف و باران یا حتی وزش باد فصل زمستان نجات دهنده این آلودگی‌ها است و راه تنفس پایتخت و ساکنانش را باز می‌کند.
ولی متاسفانه تغییر اقلیم و خشکسالی مقتضیات فصل زمستان را از او گرفته و یا به حداقل رسانده است.
منصوری استاد محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی در این خصوص معتقد است: باد، بارش برف و باران از عوامل از بین برنده آلودگی است ولی تهران باد را کمتر تجربه می‌کند و این روزها از بارش برف و باران نیز خبری نیست.
*تهران در بن بست زیست محیطی
تراکم بیش ازحد ظرفیت تهران، پایتخت را به بن بست زیست محیطی تبدیل کرده چرا که اکنون تراکم شهر تهران 10 هزار و 500 نفر در کیلومتر مربع است در حالی که میزان این تراکم در متوسط جهانی 125 شهر اول دنیا که ایران در رتبه 16 آن قرار دارد پنج هزار نفر در کیلومتر مربع است و متوسط شهرهای خوب و پاک دنیا که مشکل آلودگی هوا ندارند حدود، 2هزار و 500 نفر در کیلومتر مربع است.
وقتی شهر تهران که پایداری هوا، نبود وزش باد، بارش کم باران و برف را دارد در نتیجه تراکم جمعیت بر تعداد خودروها، کارخانه‌ها، تاسیسات حرارتی ،افزایش یافته و در نهایت آلاینده‌های حاصل از منابع ثابت و متحرک رفاهی آن‌ها نیز بیشتر و بیشتر می‌شود.
چطور می‌توان در شهری با تراکم جمعیت بیش از حد و امکانات رفاهی این جمعیت که هر یک به نوعی در افزایش آلاینده‌ها سهمی دارند انتظار آلودگی هوا و کنترل آن را داشت؟
*طرح تفصیلی شهر تهان، تداوم آلودگی
طرح تفصیلی شهر تهران که اکنون به یک قانون تبدیل شده پایتخت را به سوی تراکم بیشتر سوق داده و آن را شلوغ‌تر وغیر قابل تحمل تر می‌کند و در نتیجه آلودگی و ترافیک بیشتر خواهد شد، چرا که در این طرح تمام خانه‌های کم واحد، یک و 2 طبقه‌ای به خانه‌های 4طبقه‌ای به بالا تبدیل می‌شود و هیچ بساز و بفروشی از آن چشم پوشی نمی‌کند.
منصوری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران دراین باره می‌گوید: نکته اساسی که می‌توان خطاب به مسئولان مدیریت شهری تهران مطرح کرد، این است که اگر در یک شرایط سخت شهروندان به اجبار بنزین و گازوئیل بی کیفیت و نامرغوب استفاده کنند و هوا درپی این امر آلوده تر شود این امیدواری وجود دارد که روزی پالایشگاه‌های کشور بنزین و گازوئیل مرغوب و با کیفیت تولید کنند تا آن مشکل حل شود.
منصوری معتقد است: اما، آیا می‌توانیم امیدوار باشیم که زمانی فرا رسد که این آپارتمان‌ها و برج‌هایی که با مجوز طرح تفصیلی قانونی، تهران احداث شده‌اند را تخریب کرد تا شهر دوباره آرام، کم ترافیک و بی غبار و آلودگی باشد؟
*آیا رفع بحران آلودگی وجود دارد؟
در کنترل و کاهش آلودگی هوا جز شرایط اقلیمی می‌توان دیگر عوامل افزایش آلودگی را کنترل و از بین برد.
به طور مثال می‌توان خطوط مترو را افزایش داده یا با هواپیماهای کوچک بر فراز آسمان شهر تردد کرد و حتی می‌توان با فرهنگ سازی و استفاده درست از خودروهای شخصی از آن‌ها در مکان و فضای مناسب بهره برد و استفاده از دوچرخه را ترویج داد.
به گفته منصوری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران، برای کنترل و ریشه کن کردن آلودگی هوای تهران وجود اراده‌ای ملی و در سطح مقامات کشور به خصوص شورای شهر لازم است تا با پرداخت به تنها راه حل بسیار مشکل خروج از بحران آلودگی هوای پایتخت کشور همین امروز طرح تفصیلی شهر تهران را اصلاح و تبدیل ساختمان‌های کم واحد را به ساختمان‌های بلندتر و پر واحد ممنوع کند و بازسازی و نوسازی با همان ساخت‌های قبل اجرا شود نه اینکه یک ساختمان 4 واحدی تبدیل به برج 20 تا 30 واحدی شود.