گروه فرهنگی مشرق - یکی از ارکان مهم هر فستیوال فیلمی در دنیا، برای اعتبار بخشیدن به آن، حضور سینماگران پیشکسوت در آن است و همچنین تنوع فیلمسازان مختلف از نسل های گوناگون که سبب می شود دامنه نگاه جشنواره به وسعت نگاه فیلمسازان چند دهه، به سوی مخاطبین و علاقه مندانش باز شود. حضور فیلمسازان کهنه کار در جشنواره و رقابت آن ها با نسل های پس از خود و خصوصا جوان های تازه به میدان آمده، باعث می‌شود عرصه تازه‌تری در افق نگاه فیلمسازان قدیمی ایجاد شده و رنگ و بوی خاصی به فیلم های جدیدشان ببخشد، بی شک اگر این رقابت در عرصه فیلمسازی در جشنواره وجود نداشته باشد، ممکن است فیلمساز خود را مجاب نداند تا از پیله خود بیرون آمده و دغدغه های روز و مسائل جوانان را در فیلم و نگاه گاه کاملا شخصی‌اش دخیل کند. اما وجود عنصر قوی و اثرگذار رقابت، آن هم با حضور نسل های مختلف فیلمسازی باعث می شود تا جوهره نبوغ و خلاقیت فیلمسازان قدیمی هم هیچگاه خشک نشده و همانند دوران جوانی دوباره دست به ریسک و خلاقیت بدون مرز بزنند.
در این دوره جشنواره فیلم فجر می توانیم شاهد حضور فیلمسازانی از نسل های گوناگون سینما باشیم، فیلم سازانی که کار حرفه ای خود را پیش از انقلاب آغاز کرده و با توان و انگیزه بالا همچنان به ساخت فیلم مشغولند و طرفداران خاص خود را نیز دارند. از سویی دیگر حضور فیلمسازان نسل اول انقلاب نظیر ابراهیم حاتمی کیا و یا کمال تبریزی و نیز فیلمسازان خوش آتیه و جوانی که سابقا خود را سربلند نشان داده اند، مانند بهروز شعیبی یا نرگس آبیار و... نشان از حضوری قوی و با انگیزه در میان فیلمسازان حاضر در جشنواره فیلم فجر امسال دارد که موجب جذابیت های بیشتر در بین مخاطبین می شود. حضوری متفاوت و چشمگیر از سوی سینماگران کشور که از امتیازات به القوه این جشنواره به حساب می آید و باید منتظر بود تا با نمایش فیلم این فیلمسازان، در ارتباط با تنوع نگاه و سلیقه آن ها نیز ابراز نظر کرد.
اما از دیگر فواید حضور سینماگران از نسل های مختلف در جشنواره می توان به محسناتی چون تبادل نظر، ابراز عقیده و طرز نگاه و همچنین مبادلات تکنیکی و ساختاری میان سینماگران اشاره کرد که با حضور فیلمسازان در فضای جشنواره جان می گیرد و می‌تواند روح تازه‌ای را در میان فیلمسازان و عوامل گوناگون فیلم ها و همچنین مخاطبین ایجاد نماید. تبادل نظراتی که گاه لازمه احیای یک فیلم ساز درون گرا و یا منزوی است. فیلم سازی که فضای شخصی خود را گاه به دیگران تحمیل می کند، می‌تواند با حضور در فضای محیطی جشنواره و گفتمان صریح و سازنده با فیلمسازان جوان و یا با سابقه و همچنین بی‌واسطه با مخاطبین و منتقدان، وسعت دید خود را بیشتر کرده و همانند اسفنجی عمل نماید که بهترین دیدگاه ها را از هر سو چه از جانب مخاطبین و چه همکارانش جذب خود کند.
عرصه فیلمسازی بی‌شک یکی از رشته‌های هنری است که نیازمند تعاملات گوناگون و چندوجهی در میان عوامل مختلف آن است چراکه سینما در عین‌حال که می‌تواند فضایی کاملا شخصی داشته باشد، عملی کاملا دو سویه و در ارتباطی ارگانیک با مخاطب است، به‌گونه ای که اگر مخاطبی در کار نباشد فیلم یا فیلمسازی هم نخواهد بود. پس این بستر یعنی جشنواره فیلم فجر با حضور و مشارکت فیلمسازان مختلف از نسل های گوناگون باعث می‌شود تا تعاملات گوناگون و سازنده در بدنه سینما و در ساختار فکری و درونی آن ایجاد شود که در هر صورت چه از سوی مخاطب و چه از سوی سینماگر به نفع ماهیت سینما است.
این حضور سبب می شود تا فیلمسازان جوان با آنچه قدیمی‌تر ها پیش از آن ها آزموده اند روبرو شده و از نزدیک با آن ها تعامل برقرار کنند، که در کسب تجربه و عمق نگاه و توجه آن‌ها به مخاطبینشان می‌تواند تأثیر بسزایی داشته باشد، همچنین در ارتباط با حضور و علاقه مخاطب می‌تواند تنوع و رقبتی را حاصل کند که بی شک بدون حضور نسل های قدیمی تر میسر نیست، مخاطبینی که زندگی اجتماعی و فرهنگی شان با فیلم‌های تأثیرگذار و گاه بسیار قدیمی فیلمسازانی گره خورده و دیگر نوع نگاه و جهان بینی فیلمساز از حد و مرز سلیقه آن‌ها گذشته و به نوعی مونس و همدم هر ساله آن ها در زندگی شخصی و اجتماعی شان شده است.
مخاطبینی که فیلم های فیلمساز محبوب و قدیمی خود را سال به سال دنبال می کنند و با فضای فیلم های او اگرچه بر روی پرده و به صورت مجازی است، اما در زندگی حقیقی خود زندگی می کنند و از گویش و دیالوگ شخصیت فیلم های آنان گرفته تا پوشش و نوع نگاه و تعصبشان در زندگی شان تقلید می کنند، مخاطبینی که با فیلم های فیلمسازشان نه تفریح و گذران وقت، که زندگی می کنند. از دید مخاطب اهمیت حضور فیلمسازان از همه نسل ها بیش از هرچیز احترام به مخاطبینی است که هنوز، شاید به اشتباه، اما با تعلق خاطر به نام کارگردان و فیلم هایش به سینما می آیند و در طرف مقابل نیز اهمیت مخاطبینی است که ذهن خود را برای پذیرش حرف هایی تازه و نو از فیلمسازانی جوان و تازه نفس باز و روشن نگه داشته اند.
در این دوره جشنواره فیلم فجر می توانیم شاهد حضور فیلمسازانی از نسل های گوناگون سینما باشیم، فیلم سازانی که کار حرفه ای خود را پیش از انقلاب آغاز کرده و با توان و انگیزه بالا همچنان به ساخت فیلم مشغولند و طرفداران خاص خود را نیز دارند. از سویی دیگر حضور فیلمسازان نسل اول انقلاب نظیر ابراهیم حاتمی کیا و یا کمال تبریزی و نیز فیلمسازان خوش آتیه و جوانی که سابقا خود را سربلند نشان داده اند، مانند بهروز شعیبی یا نرگس آبیار و... نشان از حضوری قوی و با انگیزه در میان فیلمسازان حاضر در جشنواره فیلم فجر امسال دارد که موجب جذابیت های بیشتر در بین مخاطبین می شود. حضوری متفاوت و چشمگیر از سوی سینماگران کشور که از امتیازات به القوه این جشنواره به حساب می آید و باید منتظر بود تا با نمایش فیلم این فیلمسازان، در ارتباط با تنوع نگاه و سلیقه آن ها نیز ابراز نظر کرد.
اما از دیگر فواید حضور سینماگران از نسل های مختلف در جشنواره می توان به محسناتی چون تبادل نظر، ابراز عقیده و طرز نگاه و همچنین مبادلات تکنیکی و ساختاری میان سینماگران اشاره کرد که با حضور فیلمسازان در فضای جشنواره جان می گیرد و می‌تواند روح تازه‌ای را در میان فیلمسازان و عوامل گوناگون فیلم ها و همچنین مخاطبین ایجاد نماید. تبادل نظراتی که گاه لازمه احیای یک فیلم ساز درون گرا و یا منزوی است. فیلم سازی که فضای شخصی خود را گاه به دیگران تحمیل می کند، می‌تواند با حضور در فضای محیطی جشنواره و گفتمان صریح و سازنده با فیلمسازان جوان و یا با سابقه و همچنین بی‌واسطه با مخاطبین و منتقدان، وسعت دید خود را بیشتر کرده و همانند اسفنجی عمل نماید که بهترین دیدگاه ها را از هر سو چه از جانب مخاطبین و چه همکارانش جذب خود کند.
عرصه فیلمسازی بی‌شک یکی از رشته‌های هنری است که نیازمند تعاملات گوناگون و چندوجهی در میان عوامل مختلف آن است چراکه سینما در عین‌حال که می‌تواند فضایی کاملا شخصی داشته باشد، عملی کاملا دو سویه و در ارتباطی ارگانیک با مخاطب است، به‌گونه ای که اگر مخاطبی در کار نباشد فیلم یا فیلمسازی هم نخواهد بود. پس این بستر یعنی جشنواره فیلم فجر با حضور و مشارکت فیلمسازان مختلف از نسل های گوناگون باعث می‌شود تا تعاملات گوناگون و سازنده در بدنه سینما و در ساختار فکری و درونی آن ایجاد شود که در هر صورت چه از سوی مخاطب و چه از سوی سینماگر به نفع ماهیت سینما است.
این حضور سبب می شود تا فیلمسازان جوان با آنچه قدیمی‌تر ها پیش از آن ها آزموده اند روبرو شده و از نزدیک با آن ها تعامل برقرار کنند، که در کسب تجربه و عمق نگاه و توجه آن‌ها به مخاطبینشان می‌تواند تأثیر بسزایی داشته باشد، همچنین در ارتباط با حضور و علاقه مخاطب می‌تواند تنوع و رقبتی را حاصل کند که بی شک بدون حضور نسل های قدیمی تر میسر نیست، مخاطبینی که زندگی اجتماعی و فرهنگی شان با فیلم‌های تأثیرگذار و گاه بسیار قدیمی فیلمسازانی گره خورده و دیگر نوع نگاه و جهان بینی فیلمساز از حد و مرز سلیقه آن‌ها گذشته و به نوعی مونس و همدم هر ساله آن ها در زندگی شخصی و اجتماعی شان شده است.
مخاطبینی که فیلم های فیلمساز محبوب و قدیمی خود را سال به سال دنبال می کنند و با فضای فیلم های او اگرچه بر روی پرده و به صورت مجازی است، اما در زندگی حقیقی خود زندگی می کنند و از گویش و دیالوگ شخصیت فیلم های آنان گرفته تا پوشش و نوع نگاه و تعصبشان در زندگی شان تقلید می کنند، مخاطبینی که با فیلم های فیلمسازشان نه تفریح و گذران وقت، که زندگی می کنند. از دید مخاطب اهمیت حضور فیلمسازان از همه نسل ها بیش از هرچیز احترام به مخاطبینی است که هنوز، شاید به اشتباه، اما با تعلق خاطر به نام کارگردان و فیلم هایش به سینما می آیند و در طرف مقابل نیز اهمیت مخاطبینی است که ذهن خود را برای پذیرش حرف هایی تازه و نو از فیلمسازانی جوان و تازه نفس باز و روشن نگه داشته اند.
** صابر اللهدادیان