به گزارش مشرق، جلسه بررسی «صنعت انیمیشن و جذب مخاطب در سینما» صبح امروز با حضور حامد جعفری، تهیه کننده انیمیشن «شاهزاده روم»، غلامرضا فرجی مدیر پخش حوزه هنری، بهرام عظیمی کارگردان انیمیشن «تهران 1500» و علی اسکویی انیمیشن ساز و عضو هیئت مدیره آسیفا در حوزه هنری برگزار شد.
جعفری: انیمیشن در کشور ما یک دوی استقامت است
حامد جعفری در ابتدای این نشست بیان داشت: انیمیشن در کشور ما یک دوی استقامت بوده که بخشی از راه را دوستان دیگری طی کرده اند و ما در ادامه آن تلاش کردیم تا به عنوان نمانیده انیمیشن ایران این صنعت را یک گام به جلو ببریم.
تهیه کننده «شاهزاده روم» ادامه داد: عوامل متعددی سبب پرفروش شدن یک فیلم می شود. مجموعه ای از عوامل نظیر کیفیت ساخت، شیوه عرضه و اکران، شناخت درست مخاطب و... در آن نقش خواهند داشت.
در ادامه غلامرضا فرجی، مدیر توزیع فیلم های حوزه هنری بیان داشت: انیمیشن «شاهزاده روم» تجربه خوبی در حوزه توزیع و صنعت انیمیشن سینمای ایران برای ما بود و توانست قدرت خود را به خوبی نشان دهد. من خیلی خوشحال هستم که بروز و قدرت انیمیشن به واسطه یک انیمیشن مذهبی و دینی توانسته مجددا در سینمای ایران احیا شود.
عظیمی: موفقیت «شاهزاده روم» به خاطر صداقت عوامل آن بود
بهرام عظیمی کارگردان انیمیشن «تهران 1500» نیز در ادامه بیان داشت: من به اندازه کافی درباره انیمیشن «شاهزاده روم» در محافل مختلف صحبت کرده ام به گونه ای که حتی برای آن زیر سوال هم رفته ام. اما به نظر من در مرتبه اول اینکه انیمیشن های «تهران 1500» و «شاهزاده روم» توانسته اند پرفروش شوند و مورد اقبال مخاطبان قرار گیرند، بخاطر صداقتی بوده که در تولیدکنندگان این آثار بوده است. همه ما به نیت پرکردن خلا سینمای انیمیشن در سینمای ایران شروع به کار کردیم.
ورود نهادهای دولتی و نظامی به حوزه انیمیشن
وی ادامه داد: کاری نظیر «شاهزاده روم» که کار موفق و خوش ساختی است حمایت را می طلبد، چون زیر سوال بردن کار خوب زیر سوال بردن خود است. من معتقدم ایمان و اعتقادی که در ساخت انیمیشن های «تهران 1500» و «شاهزاده روم» بود در کمتر انیمیشنی وجود دارد. ما امروز شاهد هستیم از صنعت انیمیشن ایران از سوی نهادهای دولتی و بعضا نظامی حمایت هایی می شود که تابحال نبوده است. ظاهر این حمایت ها این است که خیلی بد است، اما اگر ما حتی یک کار خوب و قوی از دل این حمایت های عجیب و غریب ببینیم لااقل قابل قول است. خوشحال می شویم که لااقل به نتیجه رسیده است و متوجه شده اند که به سراغ آدم حرفه ای باید بروند و اثری با کیفیت خوب تولید کنند.
قدرت ذاتی انیمیشن برای تسخیر گیشه
در ادامه علی اسکویی، عضو هیئت مدیره انجمن آسیفا بیان داشت: یک نکته را به نظرم باید توجه کرد و آن اینکه امروزه در میان تاپ ریت های فروش فیلم ها در دنیا همواره اسم یک انیمیشن را خواهید دید. درصورتی که تعداد انیمیشن های تولیدی در دنیا از تعداد فیلم های رئال بسیار کمتر است و همین طور بودجه آنها. این نشان از قدرت ذاتی انیمیشن برای تسخیر گیشه است.
اسکویی: مشکلات انیمیشن در سینمای ایران لوکس محسوب می شود
وی افزود: ساخت انیمیشن باکیفیت در کشور ما در میان مشکلات ریز و درشت سینمای ایران یک مسئله لوکس محسوب می شود. اینکه امروز این جلسه تشکیل شده است، حس خوبی است. اما واقعیت این است که این حمایت های سازمانی به صنعت انیمیشن به چه بهایی است؟ به نظر من اشکال ندارد هر ارگانی وارد این حیطه شود و از انیمیشن حمایت کند. اتفاق خوبی است اما باید دید با چه مبنایی؟ چقدر از این مدیا اطلاعات و شناخت دارند و چقدر هم توانایی دارند؟ هر چه قدر بتوانیم آسیب شناسی ها را سریع تر و دقیق تر انجام دهیم، موفق تریم. تحلیل درست داشتن از اینکه مخاطبان چه توقعی از انیمیشن دارند.
این عضو انجمن آسیفا ادامه داد: حقیقت این است وقتی راجع به صنعت انیمیشن صحبت می کنیم، داریم درخصوص یک تخصص در سینما صحبت می کنیم و باید بپذیریم این ویژگی امروز در دست آمریکایی هاست. اما در محدوده همین زیرساخت های سینمای ایران اتفاق اخیر «شاهزاده روم» نشان داد از بسیاری از فیلم هایی که با هزینه های بیشتری ساخته می شوند، می توان سبقت گرفت و تبلیغات برابر داشت.
اسکویی افزود: به نظر من صنعت انیمیشن در سینمای ایران شکل گرفته اما هنوز کامل نشده است. نهادهای دولتی در این حوزه می توانند مفید باشند یا نباشند، این به جنس ورود وحمایت آنها بستگی دارد.
پیشرفت حوزه انیمیشن محصول خود انیمیشن سازهاست
این انیمیشن ساز ادامه داد: سینمای ما 100 سال قدمت دارد اما صنعت انیمیشن ما تجربه بسیار کوتاهی دارد. امروز این سرعت و پیشرفتی که در حوزه انیمیشن رخ داده را باید محصول خود انیمیشن سازها دانست، نه سیاست ها و حمایت های مدیران که تابحال نبوده است.
اسکویی با بیان آنکه انیمیشن همواره از پائین به بالا دیکته شده است، افزود: راه اندازی رشته های انیمیشن همواره مطالبه دانشجویان دانشگاه ها بوده است.
عظیمی: معتقدم صنعت انیمیشن در کشور نداریم
در ادامه بهرام عظیمی خاطرنشان کرد: من معتقدم صنعت انیمیشن نداریم. البته هنرستان انیمیشن در مقاطع مختلف داریم و توقع است که خروجی های زیادی داشته باشد، اما می بینیم چنین اتفاقی نمی افتد. امروز عملا تمام کسانی که در حوزه انیمیشن ما کار می کنند اغلب فارغ التحصیلان رشته های دیگر هستند. پس اگر صنعتی وجود داشت باید لااقل 30 درصد از این افراد را فارغ التحصیلان این رشته ها تشکیل می دادند.
وی در پاسخ به این سوال که چرا اینگونه است، گفت: ما در مملکتی زندگی می کنیم که این اتفاقات و پدیده ها در آن طبیعی است. در ایران چون مدل ساز انیمیشن کم داریم، لذا اوست که برای من تعیین تکلیف می کند و ممکن است رقیب من در ازای دستمزد بیشتر او را از من بگیرد.
فرجی: از حجم استقبال سینماداران از «شاهزاده روم» غافلگیر شدیم
در ادامه غلامرضا فرجی در پاسخ به این سوال که آیا اگر «شاهزاده روم» یک فیلم رئال بود همین میزان اقبال از آن می شد، گفت: در سینمای ایران حلقه مفقوده ای به نام توزیع داریم که برای مدیران سینمای ایران بسیار ناشناخته است. این حلقه مفقوده این مدیریت را می طلبد. اگر «شاهزاده روم» توانست خوب توزیع شود به دلیل هماهنگی خوبی بود که بین تیم تولید و توزیع آن شکل گرفت. پس از اجبار برای اکران فیلم در گروه آزاد ما تصمیم گرفتیم تا فیلم در یک روز خاص یعنی روز دانش آموز 13 آبان اکران خود را آغاز کند.
وی افزود: اما ما در بحث های اولیه خود نیز هیچگاه پیش بینی نمی کردیم با این حجم از تقاضاهای سینماها برای اکران روبرو شویم. به گونه ای که در مقطعی ما با 120 سینما در تهران و شهرستان ها فیلم را اکران کردیم. از طرفی تقاضا در شهرهای فاقد سینما نیز به قدری بود که صنعت سینمای ما را غافلگیر کرد. در شهری مثل نائین در دو روز نمایش بیش از 9 میلیون تومان فروش داشتیم که این بی نظیر است. من معتقدم اگر گروهی شیوه اکران «شاهزاده روم» را به عنوان یک نمونه موردی واکاوی کند، نتایج عجیبی بدست آورد.
فرجی نهایتا بیان داشت: به هر حال ارائه یک اثر سینمایی مطابق با ذائقه مخاطب سینمایی کار بسیار سختی است. امروزه مخاطب به راحتی وارد سالن سینما نمی شود، بلکه بیش از هرچیز درباره آن تحقیق می کند.
در ادامه حامد جعفری نیز عنوان کرد: ما نیز این میزان استقبال مردمی را پیش بینی نمی کردیم، ولی مسئله ای در ذهن ما بود که وقتی یک فیلم برای گروه کودک و نوجوان بسازیم، او حتما به همراه خانواده خود به تماشای آن خواهد رفت و همین موجب رونق گیشه خواهد شد.
حمایت الزاما نباید در تولید باشد
تهیه کننده «شاهزاده روم» ادامه داد: از دیدگاه من نیز صنعت انیمیشن در سینمای ایران شکل نگرفته است. دلیل آن نیز همین مسئله است که وقتی می گوئیم صنعت یعنی یک گردش مالی مقرون به صرفه برای تولیدکننده ها. یک گارانتی وجود داشته باشد که وقتی سرمایه گذار، سرمایه اش را وارد این حوزه کرد، ضرر نبیند. اتفاقی که برای صنعتی شدن نیاز است حمایت است. اما این حمایت الزاما نباید در تولید اثر باشد. می توان در حوزه اکران و توزیع از آن حمایت خوب کرد.
در ادامه غلامرضا فرجی نیز گفت: من خاطرم است در جلساتی که با دوستان در شورای نمایش داشتیم، بسیاری از آقایان حاضر نبودند با عنوان «شاهزاده روم» ارتباط برقرار کنند و اصرار داشتند بگویند آن فیلم کارتونی! از طرفی در برخی محافل گفتند فروش بالای این انیمیشن مدیون اکران برای مدارس است. در صورتی که سهم زیادی از فروش فیلم را فروش آخر هفته و شیف شب سینماها داشته؛ مثلا ما در روز جمعه 29 آبان ماه توانستیم 56 میلیون تومان در تهران فروش داشته باشیم که این عدد بسیار بالایی است.
مشکل بزرگ سینمای انیمیشن ما شناخت مخاطب است
در ادامه این نشست بهرام عظیمی بیان داشت: آرزوی همه کشورهایی که صنعت انیمیشن شان را همزمان با ما شروع کردند این است که برای اکران آن در سینماها هزینه شود. امسال نیز می بینیم ما 8 اثر سینمایی در حوزه انیمیشن در جشنواره فیلم فجر داریم که همه آنها را من دیده ام و اگر دوستان دیگری که در حال ساخت انیمیشن سینمایی هستند کار خود را می رساندند به 12 اثر می رسید. اما باید دید چه تعداد از این انیمیشن ها باکیفیت است. چون برای انیمیشن خوب و بد هر دو باید به یک میزان هزینه کرد. لذا معتقدم برای انیمیشن سینمایی در ایران هزینه می شود، اما مشکل چیست؟ مشکل و اتفاق بزرگ این است که مخاطب این آثار کیست؟!
بسیاری از انیمیشن های فجر برای مخاطب بالای 40 سال است
این کارگردان انیمیشن افزود: بهترین انتقاد به فیلم من این بود که «تهران 1500» برای مخاطب کودک نیست. الان بسیاری از انیمیشن های حاضر در فجر برای مخاطب بالای 40 سال ساخته شده است! نصف آنها فیلم های سیاسی ای بود که ما اصلا نمی فهمیدیم! باید گفت مدیرانی که این میزان هزینه برای ساخت یک اثر می کنند، چرا برای مخاطب کودک و مطابق سبک زندگی ایرانی نمی سازند؟
وی با انتقاد از موضوع سیاسی اغلب آثار انیمیشن حاضر در فجر گفت: مگر نصف سینمای ما را فیلم های سیاسی تشکیل داده اند که شما نیز به سراغ انیمیشن سیاسی رفته ای؟ مشکل ما فیلمنامه و موضوع است. چون اکثر نهادهای نظامی سرمایه گذار این کارها هستند، فکر می کنند باید طبق سیاست های خود انیمیشن های سیاسی و نظامی بسازند که 120 دقیقه فقط بمباران باشد!
ذات انیمیشن برای کودکان است
عظیمی با بیان آنکه ذات انیمیشن برای کودکان است، ادامه داد: هیچگاه به این توجه نمی کنیم و به بهانه شعارهای مرگ بر آمریکا آثاری جنگی می سازیم و چون مدیران ما ترس از جایگاه خود دارند، اینها را حمایت می کنند تا نگویند این مدیر از فیلمی با مضمون ضدآمریکایی حمایت نکرد. بدون آنکه توجه کنیم انیمیشن کودکانه اقتضاعاتی دارد که باید بدان توجه کرد.
کارگردان «تهران 1500» برگ برنده «شاهزاده روم» را کیفیت خوب، شناخت درست مخاطب و حمایت بجا از آن عنوان کرد و گفت: اگر حوزه هنری از یک انیمیشن بی کیفیت حمایت می کرد تا جایی که می توانستم زیرآب آن را می زدم. خداروشکر برای کاری حمایت کرد که ارزش آن را داشت. تجربه من نشان می دهد باید انیمیشن را برای کودکان ساخت و متعجبم چرا کسی از این تجربیات ما استفاده نمی کند.
برخی انیمیشن های جشنواره فیلم فجر حتی فیلم نبودند!
در ادامه این نشست علی اسکویی بیان داشت: هم انیمیشن سیاسی در دنیا ساخته شده و هم تعریف دارد. اما برخی از این انیمیشن ها حتی فیلم نیست! نتوانسته حرف خود را بیان کند و حتی بیانه اش را بخواند. معتقدم مخاطب این انیمیشن حتی افراد بالای 40 سال نیز نیست. اکران می شود و خواهید دید که چه استقبالی از آن می شود. مقصر هم در این ماجرا تنها سرمایه گذار یا فیلمساز نیست. پدیده پیچیده ای است که تحلیل آن ساده نیست. عدم شناخت از پدیده ای که با آن روبرو هستیم مهمترین مشکل است. نه فیلمساز می داند چه می خواهد بسازد و نه سرمایه گذار. من احساس می کنم بعید نیست در این فضای آشفته بر فیلم های انیمیشن در جشنواره فجر صنعت انیمیشن ضرر کند.
این عضو هیئت انتخاب انیمیشن در جشنواره فیلم فجر ادامه داد: چرا باید منِ فیلمساز آنقدر به انیمیشن سخیف نگاه کنم؟ چرا ما برای مسائلی به این مهمی که بودجه های زیادی صرف آن شده است، ارزشی قائل نیستیم؟ من فکر می کنم برخی از فیلم های خوبی که در حوزه انیمیشن ساخته شده اند، تحت تاثیر فیلم های بدی که ساخته شدند قرار خواهند گرفت و ذائقه مخاطب را نسبت به انیمیشن خوب تغییر خواهند داد.
وی درخصوص انیمیشن های حاضر در جشنواره فیلم فجر گفت: تمام کسانی که در هیئت انتخاب جشنواره فیلم فجر در حوزه انیمیشن بودند از باتجربه های انیمیشن ایران بودند. ما بعد از دیدن بسیاری از این فیلم ها احساس بدی داشتیم. البته فیلم های خوبی نیز بود که احتمالا تخت تاثیر این فیلم ها مظلوم واقع شدند.
اعتراض عضو هیئت داوران به کیفیت حضور انیمیشن ها در فجر
اسکویی در پاسخ به این سوال که الان در جشنواره فیلم فجر رفتاری یکسان با هر 8 انیمیشن صورت گرفته و بخش مسابقه ای در کار نیست، گفت: خیر، ما آن چیزی که نظر کارشناسی مان بود و به دبیر جشنواره ارائه کردیم انیمیشن های راه یافته به بخش مسابقه را از نظر خود معین کردیم و تعدادی از انیمیشن ها را حتی صلاحیت حضور در جشنواره را برای آنها ندانستیم. اما آن چیزی که ارائه شد به خود آنها مربوط است.
در ادامه بهرام عظیمی نیز در این خصوص بیان داشت: بله آن چیزی که نظر هیئت داوران بوده است همین بوده و نظر ما این بود که برخی از این انیمیشن ها باید حق نمایش در برج میلاد و در حضور اهالی رسانه را داشته باشند.
شیپور حمایت از انیمیشن سازها را از ته می زنیم
در نهایت حامد جعفری نیز در این خصوص بیان داشت: اگر جایزه سیمرغ به انیمیشن سازها اهدا شود حمایت خوبی است اما اگر نتوانیم اثری در این سطح برای سال های آینده تولید کنیم، نگرانی بزرگتری است. نگرانی بزرگتر این است که آثار انیمیشن مورد مقبول مخاطبان قرار نگیرد. یعنی اول باید حوزه انیمیشن را ارتقا داد و بعد به رقابت گذاشت. نهایتا من معتقدم نحوه ورود دولت و نهادهای دولتی در وزه حمایت برای انیمیشن ها باید بجای آنکه میز خود را در ابتدای راه بگذارند و بگوئیم چه کسی انیمیشن بلد است بیاید تا سرمایه دراختیارش بگذاریم، این میز را در انتهای مسیر بگذاریم و بگوئیم چه کسی انیمیشن خوب تولید کرده است تا ما در اکران حمایتش کنیم. لذا من فکر می کنم ما این شیپور را از ته می زنیم.