گروه بین‌الملل مشرق- شهر «سِرت» پایتخت آفریقایی داعش، واقع در لیبی در ماه‌های اخیر شاهد رشد روزافزون این گروه بوده است. وجود دو دولت موازی در طرابلس و بنغازی، احتمالاً انقلابیون را دچار مشکلات عدیده خواهد کرد و باید چندین سال بعد از مبارزه با قذافی و سرنگونی او، حالا با گروه‌های تندرو تکفیری روبرو شوند. بدتر از همه اینکه نه تنها هر چه داعش از سوریه و عراق رانده می‌شود، به آفریقا سرازیر می‌شود، بلکه نیروهای جدید داعش نیز که از طرق مجازی و حضوری عضو این گروه می‌شوند، عمدتاً به آفریقا راهنمایی می‌شوند.
مسئولان امنیتی لیبی اخیراً اعلام کرده‌اند نیروهای داعش در کشورهای اطراف لیبی مانند چاد، مالی و سودان و حتی دورتر در نیجریه به عضوگیری از فقرا می‌پردازند. به گفته جمال زوبی، رئیس اداره رسانه‌های خارجی کنگره لیبی، این کار با وعده‌های مالی صورت می‌گیرد، شاید فقط 1000 دلار! البته طبیعی است در کشورهایی که درآمد روزانه بسیاری از شهروندان فقط 1 دلار در روز است، این مبلغ می‌تواند بسیار وسوسه کننده باشد. دلیل این سخاوت داعشی، تعداد کم جنگجویانشان در سرت است، 2 تا 3 هزار.
حرکت افراد تازه‌وارد به سمت لیبی بسیار راحت است، زیرا کانال‌های قاچاق مهاجران از آفریقا به اروپا سال‌ها است که فعال است، کانال‌هایی که بسیاری از آنها در سواحل لیبی، آفریقا را به مقصد مدیترانه و اروپا ترک می‌‌کنند. این مسیرها توسط خود قذافی تا همین 5 سال پیش که سرنگون شد، برای جذب آفریقاییان به ارتش لیبی علیه انقلابیون مورد استفاده قرار می‌گرفت. حالا برای فقرا چه فرقی میکند ارتش مزدور قذافی باشند یا داعش. آنها فقط می‌‌خواهند قوت روزانه خود را بیابند.
سوال اصلی اینجاست که داعش این پول‌ها را از کجا می‌آورد؟ اگر فقرا مجبور به خدمت در داعش هستند، قدرت‌های جهانی که مجبور به حفظ کانال‌های مالی داعش نیستند. البته آنها بیکار ننشسته‌اند اما به جای اعمال بیشترین فشار بر داعش، فعلاً بر دولت لیبی فشار می‌آورند که با توجه به رشد نیروهای داعش در این کشور، اجازه دخالت نظامی در این کشور توسط ارتش‌های خارجی را صادر کند. در صورت پذیرش دولت لیبی، در مرحله اول، 1000 سرباز بریتانیایی و 5000 سرباز ایتالیایی به لیبی اعزام می‌شوند تا ارتش این کشور را برای مقابله با داعش آموزش دهند.
طبیعی است حضور این‌همه سرباز، دولت این کشور را از سایه‌انداختن قدرت اروپاییان بر سیاست لیبی بترساند و تا وقتی که کارد به استخوانش نرسد، خاک کشورش را میزبان چکمه‌‌های اروپایی نکند. مقامات لیبی از اروپاییان خواسته‌اند به جای اعزام ارتش به لیبی، کانال‌های مهاجرت به اروپا را ببندند که هم به نفع اروپا و همه به نفع لیبی خواهد شد، و الا هر چه زمان به همین منوال بگذرد، باید منتظر اجرای عملیات تروریستی در اروپا با مدیریت از سواحل لیبی باشیم، چیزی شبیه حادثه پاریس. یکی از فرماندهان ارشد پلیس مصراته در این باره می‌گوید: «وقتی برخی از مهاجران که به لیبی آمده‌اند، یک حمله تروریستی در اروپا انجام دادند، تازه دنیا متوجه فاجعه خواهد شد».
کلنل اسماعیل شکری، فرمانده نیروهای امنیتی استان مصراته که توسط داعش به عنوان «امارت اسلامی» نامگذاری شده است، می‌گوید حدود 70% از نیروهای داعش در لیبی، از خارج لیبی جذب این گروه شدهاند: «اکثر آنها -نمی‌توانم تعداد دقیقی به شما بدهم- اهل تونس هستند و سایر آنها هم عمدتا سودانی، مصری و در مراتب بعدی، اهل کشورهای جنوب صحرای آفریقا مانند چاد و نیجریه یا اهل الجزایر و خلیج هستند» که احتمالاً منظور او از خلیج، سواحل گینه است. او ادامه میدهد «متاسفانه ما مرزهای متعدد و باز و زمین‌های گسترده و خلوت هستیم. از مسیرهای غیرقانونی مهاجرت، این ایدئولوژی‌ها هم وارد می‌شوند. شاید به همین دلایل است که داعش لیبی را انتخاب کرده است».
البته حضور افراد غیرلیبیایی در لیبی و در خدمت داعش چیز عجیبی نیست. آوریل سال گذشته بود که یک سودانی با خودروی انفجاری خود بین سرت و مصراته، 6 نفر را راهی آخرت کرد. تا همین اواخر که ویدئوی اعدام فردی به جرم جادوگری در سرت توسط داعش منتشر شد و در آن، فردی سیاه‌پوست و غیرلیبایی از میان جمعیت به تشویق می‌پردازد:«این همان چیزی است که ما می‌خواهیم. این قانون عادلانه‌ای است که مدت‌ها فراموش شده بود».
مهمترین راههای عضوگیری داعش
وعده‌های مالی تنها یکی از راههای عضوگیری داعش است. مهمترین راههای دیگری که داعش چه به صورت مجازی (به ویژه از طریق انتشار ویدئو و حضور فعال در شبکه‌های اجتماعی) و چه به صورت حضوری در کشورهای مختلف خاورمیانه، اروپا و آفریقا انجام می‌شود، عبارت است از:
غیریت‌سازی: نیروهای داعش با تبلیغ علیه برخی گروه‌ها و دولتها، به هر فردی را که در دلش انگیزه‌ای برای مخالفت با آن گروه‌ها و دولتها دارد، تلقین میکند که عضویت در داعش بهترین راه برای برآورده‌شدن حاجات اوست. دو گروه اصلی که هدف تبلیغات داعش قرار گرفته‌اند، مسیحیت و شیعیان هستند و طبیعتاً دولی که علیه آنها تبلیغ می‌شود، ایران و سوریه و دول اروپایی هستند.
عشق‌بازی تقلبی: «مؤسسه واشنگتن برای زنان، صلح و امنیت در اوایل سال 2015 میلادی گزارش داد که تا آن زمان حدود 3400 نفر از کشورهای خارجی به داعش پیوسته اند که نزدیک به 600 نفر از آنها زن هستند. تحقیقات این مؤسسه نشان میدهد بسیاری از این زنان اسیر عشق‌بازی تقلبی مردان داعش شدهاند. این افراد وقتی تصمیم به عضویت در داعش می‌گیرند (اگر بدانند که دقیقاً دارند وارد این گروه می‌شوند) نه تنها خود را یک «قربانی جنسی» تصور نمی‌کنند، بلکه در حال وصال محبوب هستند.
آدم‌ربایی: ایزدی‌ها تنها یکی از قربانیان آدم‌ربایی داعش هستند. در بسیاری از مناطق ناامن و فقیر، از عراق تا نیجریه، موارد متعددی از آدم‌ربایی گزارش شده است. طبیعتاً زنان و کودکان، دو گروه اصلی از این نوع قربانیان هستند. این زنان نه تنها خود و فرزندانی که با بارداری اجباری به دنیا می‌آورند، عملاً عضو داعش می‌شوند، بلکه حضورشان موجب جذابیت‌‌های جنسی برای مردانی است که در تصمیم‌گیری بجهت عضویت داعش، محتاج انگیزه‌های پست هستند.
قاچاق انسان: شبکه‌های قاچاق انسان در همه جا هستند. داعش در سرزمین‌هایی که حضور دارد، این شبکه‌ها را به خدمت گرفته است. بسیاری را که شاید در آرزوی رسیدن به خاک اروپا یا مانند آن باشند، به قلمرو داعش می‌برند.
پرچم داعش بر سردر یک سالن همایش در سرتِ لیبی، و در ورودی یک روستا در جورنیای بوسنی نقش بسته است
پاداش اخروی: در نهایت افرادی هم هستند که در اروپا تحت تأثیر تبلیغات وهابیت، اصطلاحاً مسلمان شدهاند، هدف اصلی تبلیغات داعش در مورد پاداش اخروی جهاد و شهادت هستند.
منابع:
http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/islamic-state/12134806/Isil-recruiting-migrant-army-of-the-poor-with-1000-sign-up-bonuses.html
http://www.businessinsider.com/bosnia-isis-recruitment-hotbed-2015-12
https://giwps.georgetown.edu