گروه بین‌الملل مشرق - تقریبا به فاصله یک‌ماه پس از انفجار خونین در استانبول که دست‌کم 10 نفر کشته و بیش از 15 نفر زخمی شدند، این‌بار پایتخت ترکیه هدف قرار گرفت و دو انفجار در آنکارا، تا کنون 28 کشته و 60 مجروح برجای گذاشته است. چهارماه قبل نیز در آنکارا، انفجار در جمع هواداران حزب دموکرات خلق‌ها (نزدیک به کردها) بیش از یکصد کشته برجای گذاشت. مقامات امنیتی ترکیه، به جز آنکارا، در استانبول که پیش از این نیز شاهد انفجارهای تروریستی بوده است، حالت فوق‌العاده اعلام کرده‌اند.


شب گذشته یک خودروی بمب‌گذاری‌شده در یک پادگان نظامی در مرکز آنکارا (در نزدیکی ساختمان ستاد کل ارتش) منفجر شد. به گزارش منابع ترکیه‌ای، این خودرو در نزدیکی یک اتوبوس حامل نظامیان ارتش ترکیه منفجر شد و بیشتر کشته‌ها هم سربازان نیروی زمینی این کشور هستند.



در پی این انفجار، نخست وزیر و رئیس جهمور ترکیه، سفرهای خود به بروکسل و باکو را لغو کردند. سخنگوی حزب حاکم ترکیه هم با تروریستی خواندن این حادثه مانند همیشه کردهای این کشور و حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) را مسؤول این انفجار اعلام کرد درحالی که این گروه مسؤولیتی در این زمینه نپذیرفته است. انفجار استانبول نیز ابتدا به حزب کارگران کردستان نسبت داده شد اما در نهایت داعش مسؤولیت آن را پذیرفت.

در اولین واکنش‌ها به این انفجار، سخنگوی وزارت خارجه کشورمان انفجار تروریستی آنکارا را محکوم کرد و با خانواده‌های قربانیان این حادثه، ملت و دولت ترکیه ابراز همدردی کرد. ایران بار دیگر بر ضرورت مبارزه متحد با تروریسم به عنوان تهدید مشترک جهانی تأکید کرد.

در واشنگتن هم سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، از اتباع آمریکایی خواست از سفر به آنکارا پرهیز کنند. «مارک تونر» ضمن تسلیت به بازماندگان و مجروحان حادثه، اعلام کرد که سفارت آمریکا در آنکارا در حال بررسی سلامت اتباع این کشور و احتمال آسیب‌دیدن آن‌هاست.


رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه پس از این انفجار در بیانیه‌ای قول داد مصمم‌تر از گذشته با عوامل بمب‌گذاری مبارزه و برخورد کند. اردوغان در بیانیه‌ خود گفت: «مبارزه با مزدورانی که چنین حملاتی مرتکب می‌شوند و حالا دیگر قائل به هیچ مرز اخلاقی یا انسانی نیستند را هر روز مصمم‌تر از قبل، ادامه خواهیم داد.» و همچنین در نشستی خبری حاضر شد و اتهامات علیه پ.ک.ک و کردهای سوریه را تکرار کرد.



احمد داود اوغلو نخست‌وزیر ترکیه هم در سخنانی، مبارزان کرد سوریه را مسؤول این انفجار دانست و اعلام کرد ترکیه انتقام این انفجار را در عراق و سوریه خواهد گرفت و مسببان این انفجار «بهای آن را خواهند پرداخت». اوغلو در نطق تلویزیونی خود مبارزان کرد سوریه و اعضای پ.ک.ک را مسؤول انفجار دانست و تأکید کرد تمام اقدامات لازم برای برخورد با آن‌ها انجام خواهد گرفت. نخست وزیر ترکیه مدعی شد عامل این انفجار شناسایی شده است. پس از این حادثه، نیروهای امنیتی ترکیه 14 نفر را در ارتباط با انفجار آنکارا بازداشت کردند.


به گفته اوغلو، عامل انفجار سوری و یکی از اعضای یگان‌های مدافع خلق (YPG) شاخه نظامی حزب اتحاد دموکراتیک است. عاملان این انفجار، عناصری از پ‌ک‌ک و حزب اتحاد دموکراتیک هستند که از سوریه وارد ترکیه شده‌اند. وی وعده داد: «گروه تروریستی پ‌ک‌ک، پس از این عملیات دیگر روی آرامش را نخواهد دید و ما به عملیات‌های نظامی و امنیتی خود علیه مواضع سازمانهای تروریستی تشدید می‌بخشیم».


همزمان با این انفجار، جنگند‌ه‌های ترکیه هم شب گذشته بدون اطلاع دولت عراق، مواضع پ.ک.ک در شمال عراق را هدف قرار دادند که به کشته شدن 70 نفر از اعضای حزب کارگران کردستان انجامید. ترکیه هفته‌هاست مواضع کردها در عراق، سوریه و ترکیه را هدف قرار می‌دهد؛ حملاتی که علیرغم درخواست‌های سازمان ملل و آمریکا برای توقف آن، همچنان ادامه دارد. ترکیه و آمریکا اخیرا درباره عدم شناسایی اتحاد دموکراتیک کردهای سوریه (YPG) و شاخه نظامی آن به عنوان گروه تروریستی در مذاکرات صلح سوریه، دچار اختلاف و تنش شده‌اند.

آنکارا روز پنجشنبه، سفرای اعضای دائم شورای امنیت در این کشور را بصورت جداگانه به وزارت خارجه دعوت کرد تا درباره این انفجار و احتمالا متقاعد کردن آنان به ادامه سرکوب کردها در عراق، سوریه و ترکیه، گفت‌وگو کند.


انفجار در مسیر کاروان نظامیان ترکیه

ساعاتی پس از انفجار خودرو در آنکارا، صبح روز پنج‌شنبه هم انفجار یک بمب کنترل از راه دور در مسیر کاروان ارتش ترکیه در یکی از مسیرهای ارتباطی منطقه کردنشین دیاربکر، هفت کشته و یک مجروح برجای گذاشت.

ارتش ترکیه هم همزمان، بمباران مناطق کردنشین درشمال عراق، سوریه و جنوب شرق ترکیه را ادامه می‌دهد. یکی از رهبران حزب کارگران «جمیل بیک» ضمن اظهار بی‌اطلاعی از عوامل انفجار آنکارا، آن را پاسخی به «قتل عام در کردستان» دانست. «صالح مسلم» رئیس حزب اتحاد دموکراتیک کرد سوریه هم با رد این اتهامات، هرگونه ارتباط اعضای آن با انفجار آنکارا را رد کرد.

کردها؛ متهم ردیف اول همیشگی

کردهای ترکیه (عراق و اخیرا سوریه) سال‌هاست متهم ردیف اول تمام ناامنی‌ها و اقدامات تروریستی در این کشور هستند. اردوغان و طی چهارسال گذشته، تنش‌زاترین سیاست‌ها در برخورد با بحران‌های منطقه را در پیش گرفته است و با کمک مستقیم به تروریست‌ها، آتش جنگ در سوریه و عراق را شعله‌ور ساخته است. حالا مار دست‌پرورده ترکیه و برخی شیخ‌نشین‌های منطقه به نیابت از آمریکا و اسرائیل، افعی دو سری شده است که یک سر آن دست تغذیه‌کنندگان خود را گرفته است.

«متین گورکان» یک کارشناس مسائل امنیتی ترکیه می‌گوید چنین حملاتی عواقب خطرناکی خواهد داشت؛ حملات شبه-داعشی که نه مستقیما به دستور پ.ک.ک بوده است و نه این گروه مسؤولیت آن را می‌پذیرد. وی همچنین سیاست دوقطبی‌سازی دولت ترکیه را که با هدف حفظ اکثریت حامی برنامه‌های خود بویژه طرح ریاست جمهوری اجرایی انجام شده است، به شدت مخرب می‌داند. این انفجارها دوقطبی شکل‌گرفته در جامعه ترکیه را عمیق‌تر می‌کند و چالش موجود را به شکلی تشدید می‌کند که مدیریت آن برای دولت دشوار خواهد بود.

این انفجارها در ادامه سلسله انفجارهای یکسال گذشته در ترکیه، بهانه لازم را برای تشدید حملات دولت به مواضع کردها در ترکیه،سوریه و عراق داده است؛ مقامات ترکیه بویژه رئیس جمهور و نخست‌وزیرش هم بارها تأکید کرده‌اند که برای آن‌ها پ.ک.ک و کردها با داعش فرقی ندارد. این اعتقاد مقامات ارشد ترکیه در عمل هم به اثبات رسیده است و جنگنده‌های این کشور ماه‌هاست به بهانه مبارزه با داعش، جنوب شرقی کشور خود، شمال عراق و سوریه را هدف قرار می‌دهند.

نیروهای ترکیه در دومین روز پس از انفجار آنکارا هم حملات توپخانه‌ای به مناطق کردنشین سوریه از جمله اعزاز را تشدید کرده‌اند. حالا ترکیه که با آمریکا بر سر حمایت از مبارزان کرد در مقابله با داعش اختلاف دارد، فرصت را برای تقویت موضع خود مناسب یافته است. منابع خبری هم از ورود صدها شبه نظامی از مرز ترکیه به سوریه خبر می‌دهند.

در طرف مقابل روسیه هم به ترکیه هشدار داده است حمله به نیروهای شبه نظامی کرد را که حالا در کنار ارتش سوریه در حال مبارزه با داعش هستند، متوقف کند. شاید عوارض عدم توقف این حملات به حومه حلب، بازگشت نیروهای کرد به نبرد داخلی با نیروهای دولتی ترکیه خود را نشان دهد؛ نیروهایی که برای مبارزه با داعش، کمک‌های تسلیحاتی قابل توجهی از کشورهای مختلف اروپایی تا روسیه و آمریکا دریافت کرده‌اند.

از سوی دیگر در جبهه سیاسی، ترکیه تلاش می‌کند تا با بهره‌برداری از این انفجار و افزایش فشارها بر مذاکرات صلح سوریه، حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) کردها را از مذاکرات و روند سیاسی حذف کند؛ مذاکراتی که هفته‌ آینده در ژنو پیگیری خواهد شد. ترکیه هراس این را دارد که پس از تثبیت اوضاع در سوریه، کردهای این کشور ضمن استقلال از دولت مرکزی، با تشکیل دولت مستقل در مرزهای این کشور به تهدیدی برای حاکمیت ترکیه تبدیل شود.

خط زمانی انفجارهای تروریستی در ترکیه

انفجار خودروهای بمب‌گذاری‌شده در ترکیه، ماه ژوئن سال گذشته میلادی در منطقه کردنشین دیاربکر در جنوب شرقی ترکیه آغاز شد. در ادامه بصورت خلاصه، خط زمانی بمب‌گذاری‌های یکسال اخیر در ترکیه را مشاهده می‌کنید:

17 فوریه 2016 - آنکارا (60 کشته و 28 زخمی)
انفجار یک خودروی بمب‌گذاری شده در قلب پایتخت ترکیه و در ساعات پرترافیک این شهر نزدیک ساختمان پارلمان و ستاد مشترک ارتش ترکیه همزمان با عبور یک اتوبوس حامل سربازان ارتش ترکیه 90 کشته و زخمی برجای گذاشت.

14 ژانویه 2016 - دیاربکر (شش کشته و 39 زخمی)
انفجار یک بمب در ورودی یک اداره پلیس در دیاربکر و شلیک خمپاره مهاجمان به این اداره 45 کشته و زخمی برجای گذاشت که یک کودک نیز در میان کشته‌ها بود. هیچ گروهی مسؤولیت این انفجار را بر عهده نگرفت اما مقامات ترکیه همانند گذشته حزب کارگران کردستان را متهم کردند.

12 ژانویه 2016 - استانبول (12 کشته و 14 زخمی)
یک عامل انتحاری خود را در منطقه تاریخی-توریستی سلطان احمد استانبول در روز روشن منفجر کرد. هویت این انتحاری بعدا مشخص شد که فردی به نام نبیل فضلی از وابستگان به گروه تروریستی داعش بوده است.

21 دسامبر 2015 - فرودگاه صبیحه گوکچن استانبول ( یک کشته و یک زخمی)
دو کارگر خدماتی فرودگاه زخمی شدند که یک نفر از آنان کشته شد. این انفجار همزمان با عملیات ارتش ترکیه در حمله به مناطق کردنشین رخ داد، یکی از شاخه‌های پ.ک.ک مسؤولیت آن را به عهده گرفت.

اول دسامبر 2015 - استانبول (پنج زخمی)
یک بمب لوله‌ای در نزدیکی ایستگاه مترو و در ساعات شلوغی منفجر شد. هیچ گروهی مسؤولیت آن را به عهده نگرفت و کسی هم کشته نشد.


10 اکتبر 2015 - آنکارا (102 کشته و 400 زخمی)
دو انفجار در راهپیمایی صلح طرفداران حزب دموکراتیک خلق‌ها در نزدیکی ایستگاه قطار آنکارا که در اعتراض به برخورد دولت با کردها تجمع کرده‌ بودند، بیش از 500 کشته و زخمی برجای گذاشت. هویت یکی از عوامل انتحاری این انفجارها شناسایی شد که برادرش هم عامل انفجار سوروچ بوده است. مقامات امنیتی احتمال دادند او از اعضای داعش بوده باشد.

منابع: