متن کامل این گزارش که دیروز (جمعه) هفتم اسفند ماه به شورای حکام ارائه شد به شرح زیر است.

GOV/2016/8

26 فوریه 2016

راستی آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران در پرتو قطعنامه 2231  (2015) شورای امنیت

گزارش مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی

تحولات عمده

مدیرکل در تاریخ 2 دسامبر 2015 گزارشی درخصوص ارزیابی نهایی کلیه موضوعات باقیمانده گذشته و حال به شورای حکام ارائه نمود، شورای حکام در تاریخ 15 دسامبر 2015 قطعنامه ای به تصویب رساند که طی آن از جمله (شورا) توجه نمود که کلیه فعالیت‌های مندرج در نقشه راه اجراء شده و اینکه بررسی این موضوع خاتمه یافته است.

در فاصله میان روز تصویب و روز اجرای برجام؛ ذیل راستی آزمایی و نظارت آژانس ایران اقداماتی در جهت اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای خود به انجام رساند.

مدیرکل در تاریخ 16 ژانویه 2016 تایید نمود که آژانس راستی آزمایی کرده که ایران اقدامات مشخص شده در بندهای 15.1 تا 15.11 ضمیمه پنج برجام را انجام داده است. روز اجرای برجام در همان روز فرا رسید.  

آژانس به نظارت و راستی آزمایی در مورد اقدامات مرتبط هسته‌ای مندرج در برنامه اقدام مشترک تا تاریخ 16 ژانویه 2016 ادامه داد.

A. مقدمه

1. این گزارش مدیرکل به شورای حکام و همزمان به شورای امنیت سازمان ملل (شورای امنیت) در خصوص اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران (ایران) ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و در خصوص موضوعات مرتبط با راستی آزمایی و نظارت در ایران در پرتو قطعنامه 2231 (2015) شورای امنیت می باشد. این (گزارش) همچنین اطلاعاتی از جمله درخصوص تبیین موضوعات حل نشده گذشته و حال، برنامه اقدام مشترک (JPA)، موضوعات مالی و اداری و مشورت‌ها و تبادل اطلاعات آژانس با کمیسیون مشترک ایجاد شده توسط برجام ارائه می دهد.

B. تحولات اخیر

B.1 شفاف سازی مسائل حل نشده

2. در تاریخ 2 دسامبر 2015 مدیرکل منطبق با نقشه راه تبیین موضوعات باقیمانده گذشته و حال راجع به برنامه هسته‌ای ایران (نقشه راه)[1] گزارشی درخصوص ارزیابی نهائی کلیه موضوعات باقیمانده گذشته و حال[2] همچنانکه در گزارش مدیرکل در نوامبر 2011 (GOV/2011/65) شورای حکام آمده، به شورای حکام ارائه داد. در تاریخ 15 دسامبر 2015 شورای حکام قطعنامه GOV/2015/72 را به تصویب رساند که در آن از جمله توجه نمود که که همه فعالیت‌های نقشه راه بر اساس برنامه مورد توافق انجام شده و اینکه "این امر به بررسی موضوع از سوی شورای حکام خاتمه می دهد" .[3]

B.2 برجام (برنامه جامع اقدام مشترک)

3. همانگونه که قبلا گزارش گردید در تاریخ 14 ژوئیه 2015، کشورهای پنج بعلاوه یک و ایران درخصوص یک برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) توافق کردند. در تاریخ 20 ژوئیه 2015 شورای امنیت قطعنامه 2231 (2015) را به تصویب رساند که در آن از جمله " از مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درخواست نمود راستی آزمایی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران برای کل دوره تعهدات یادشده درچارچوب برجام را برعهده گیرد".[4] در تاریخ 25 اوت 2015، شورای حکام به مدیرکل اجازه داد تا راستی آزمایی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران همانگونه که در برجام پیش بینی شده را برای کل دوره تعهدات یادشده در پرتو قطعنامه شماره 2231 (2015) شورای امنیت سازمان ملل، منوط به در اختیار داشتن منابع مالی و منطبق با رویه های پادمانی استاندارد آژانس، اجراء نموده و بر همین اساس گزارش نماید و همچنین اجازه داد که آژانس با کمیسیون مشترک همچنانکه در سند GOV/2015/53 و اصلاحیه یک آن آمده، مشورت و تبادل اطلاعات نماید.

B.2.1. قطعنامه شورای حکام

4. شورای حکام همچنین در قطعنامه GOV/2015/72 تصمیم گرفت که پس از دریافت گزارش مدیرکل دایر بر این که آژانس تایید کرده است که ایران اقدامات مشخص شده در بندهای 15.1 تا 15.11 ضمیمه پنجم برجام را انجام داده است، مفاد قطعنامه های قبلی آن و تصمیمات مربوط به ارایه همکاری فنی به ایران باید متوقف شوند؛[5]شورای حکام رسیدگی به «اجرای موافقتنامه پادمان‌های ان پی تی و مفاد قطعنامه های شورای امنیت در جمهوری اسلامی ایران» را ادامه نخواهد داد؛ و شورای حکام فقره دستور کار جداگانه ای که اجرای برجام و راستی آزمایی و  نظارت در ایران در پرتو قطعنامه شماره (2015)2231 را  پوشش دهد مورد رسیدگی قرار خواهد داد.[6]  

B.2.2. روز اجرا

5. بین روز تصویب برجام (18 اکتبر 2015) و روز اجرا (16 ژانویه 2016)، تحت راستی آزمایی و نظارت آژانس، ایران گام هایی را در جهت اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای خود طبق برجام برداشت. 

6. مدیرکل در 16 ژانویه 2016 در گزارشی به شورای حکام و به موازات آن به شورای امنیت تایید کرد که آژانس راستی آزمایی نموده که ایران اقدامات مشخص شده در بندهای 15.1 تا 15.11 ضمیمه پنجم برجام را انجام داده است.[7] روز اجرا در همان روز رخ داد.[8] مدیرکل اعلام کرد که این اقدامات راه را برای آژانس به منظور شروع راستی آزمایی و نظارت تعهدات مرتبط با هسته‌ای ایران تحت برجام، آن گونه که توسط شورای امنیت درخواست و توسط شورای حکام مجوز آن صادر گردیده است هموار نمود.[9]

7. مدیرکل در 18 ژانویه در تهران با جناب آقای حسن روحانی رئیس جمهور ایران، جناب آقای علی اکبر صالحی معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و جناب آقای محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه به منظور بحث در خصوص موضوعات مربوط به اجرای برجام دیدار کرد.

8. در جریان جلسه شورای حکام در 19 ژانویه 2016 که توسط مدیرکل به منظور بحث در باره اجرای برجام برگزار شد، شورای حکام حمایت خویش از برجام را اعلام کرد.

9. مدیرکل در 12 فوریه 2016 در مونیخ با دکتر ظریف به منظور بحث بر سر موضوعات مربوط به اجرای برجام دیدار کرد.

B.3. تکمیل نظارت و راستی آزمایی برنامه اقدام مشترک

10. آژانس تا زمانی که کشورهای پنج بعلاوه یک و ایران (از طرف کشورهای پنج بعلاوه یک و ایران) به آژانس اطلاع داد که با توجه به انتشار گزارش مدیرکل (GOV/INF/2016/1) در تاریخ 16 ژانویه 2016 حاوی تایید این که ایران گام های آماده سازی برای شروع اجرای برجام را تکمیل کرده است اجرای برنامه اقدام مشترک متوقف شد، نظارت و راستی آزمایی مربوط به تدابیر مرتبط هسته‌ای مقرر در برنامه اقدام مشترک را ادامه داد.[10]

B.4. موضوعات مالی و اداری

11. هزینه کل متحمل شده توسط آژانس برای نظارت و راستی آزمایی در ارتباط با برنامه اقدام مشترک و فعالیت های آماده سازی تحت مفاد برجام، به مبلغ 2/15 میلیون یورو بالغ می شود. از این مبلغ، 1 میلیون یورو از محل بودجه عادی تأمین شد در حالی که باقی مانده مبلغ مزبور از طریق کمک های فرابودجه‌ای مجموعا" 31 دولت عضو تأمین گردید.

12. هزینه سالانه تخمینی آژانس برای اجرای پروتکل اضافی ایران و راستی آزمایی و نظارت تعهدات مرتبط با هسته‌ای ایران به شرح مندرج در برجام مبلغ 2/9 میلیون یورو در سال بالغ می‌گردد که قرار است کل آن از محل کمک های فوق بودجه ای در سال 2016 تأمین شود. از تاریخ 26 فوریه 2016 مجموع مبلغ در اختیار آژانس برای اجرای پروتکل اضافی و نیز راستی‌آزمایی و نظارت در ارتباط با برجام به میزان 8/8 میلیون یورو بوده است که منابع هزینه نشده برای فعالیت‌های برنامه اقدام مشترک را نیز شامل می گردد.

13. تیم ویژه ایران در تاریخ 1 مارس 2016 با یک دفتر جدید در بخش پادمان ها جایگزین می شود تا اجرای مسئولیت های آژانس در ارتباط با فعالیت های راستی آزمایی و نظارت در ایران را عهده دار گردد.   

C. فعالیت‌های راستی آزمایی و نظارت بر برجام (JCPOA)

14. از روز اجرا آژانس اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران ذیل برجام را راستی آزمایی و نظارت نموده و به صورت زیر گزارش می‌دهد.

C.1 . فعالیت‌های مربوط به آب سنگین و بازفرآوری

15. ایران ساخت راکتور تحقیقاتی آب سنگین(راکتور IR-40) موجود را طبق طراحی اولیه آن پیگیری نکرده است.[11] ایران قرص‌های اورانیم طبیعی، میله‌های سوخت یا مجموعه‌های سوخت بویژه طراحی شده برای راکتور IR-40 و طبق طراحی اولیه را تولید و یا آزمایش نکرده و همه قرص‌های سوخت اورانیم طبیعی و مجموعه‌های سوخت در انبار تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده است.( پاراگراف 3 و 10)[12]

16. ایران به اطلاع رسانی به آژانس در خصوص موجودی آب سنگین در ایران و تولید آب سنگین در کارخانه تولید آب سنگین(HWPP)[13] ادامه داده و به آژانس اجازه داده است که بر میزان ذخائر آب سنگین ایران و مقدار آب سنگین تولید شده در HWPP (پاراگراف 15) نظارت نماید. در 13 و 14 فوریه 2016، بیست تن از آب سنگین در راستای آماده سازی برای انتقال به خارج از ایران توسط آژانس راستی آزمایی و مهر و موم گردید. در 17 فوریه آژانس راستی آزمایی کرد که  ذخیره آب سنگین ایران به 9/130 تن رسیده است.[14] آژانس تائید کرده است که در 24 فوریه 2016، 20 تن آب سنگین ذکر شده در بالا به خارج از ایران منتقل شده و ذخیره آب سنگین در ایران را به کمتر از 130 تن رسانده است. (پاراگراف 14)[15]

17. ایران فعالیت‌های مربوط به بازفرآوری را در راکتور تحقیقاتی تهران(TRR) و موسسه تولید مولیبدن، ید و زنون (MIX) و یا در هر موسسه اعلام شده دیگر انجام نداده است.

C.2 . فعالیت‌های مربوط به غنی سازی و سوخت

18. از روز اجرا، تعداد 5060 عدد از سانتریفیوژهای IR-1 بصورت نصب شده در 30 آبشار[16]  در کارخانه غنی سازی سوخت(FEP) در نطنز باقی مانده اند (پاراگراف 27)

19. در 23 ژانویه 2016، ایران غنی سازی UF6 را در FEP از سر گرفت.[17] از این زمان به بعد، ایران غنی سازی بالاتر از 67/3 درصد از اورانیوم 235 را انجام نداده است(پاراگراف 28). از روز اجرا ذخیره UF6 غنی شده تا 67/3 درصد از اورانیوم 235(یا معادل آن در شکلهای مختلف شیمیایی) از 300 کیلو گرم فراتر نرفته است. (پاراگراف 56)[18]

20 . از روز اجرا، 1044 عدد از سانتریفیوژهای IR-1 در شش آبشار در یک بال از موسسه غنی سازی فردو (FFEP) قرار داده شده اند. (پارگراف 46) ایران هیچگونه غنی سازی اورانیوم یا فعالیت‌های تحقیق و توسعه مرتبط در FFEP انجام نداده و هیچ گونه مواد هسته‌ای در کارخانه وجود ندارد (پاراگراف 45)

21. از روز اجرا، همه سانتریفیوژهای انبار شده به همراه متعلقات آنها در انبار تحت نظارت مداوم آژانس باقی مانده اند( پاراگراف 29، 47، 48 و 70). آژانس دسترسی منظم به ساختمانهای مرتبط در نطنز شامل همه FEP و کارخانه نیمه صنعتی غنی سازی(PFEP) را ادامه داده و دسترسی روزانه طبق درخواست آژانس انجام شده است ( پاراگراف 71)

22. از روز اجرا و همانطور که از روز 16 ژانویه به آژانس ارائه شده است ایران فعالیت‌های غنی سازی را در راستای غنی سازی بلند مدت و طرح تحقیق و توسعه غنی سازی انجام داده است.( پاراگراف 52)

23.از روز اجرا، ایران هیچکدام از تاسیسات اعلام شده را به منظور تبدیل صفحات سوخت و یا تبدیل ضایعات به UF6 عملیاتی ننموده و آژانس را از ساخت هرگونه تاسیساتی برای این منظور مطلع ننموده است(پاراگراف 58).

C.2. تحقیق و توسعه، تولید و موجودی سانتریفیوژ

24- از روز اجرا و در طی فعالیت‌های تحقیق و توسعه هیچگونه اورانیم غنی شده‌ای انباشت نشده و فعالیت‌های تحقیق و توسعه ایران با و بدون اورانیم با استفاده از سانتریفیوژها در محدوده تعریف شده در JCPOA انجام شده است.( پاراگراف 32-42)

25- از روز اجرا ایران تولید و موجودی لوله‌های روتور سانتریفیوژ و بیلوز (Bellows) را به آژانس ارائه نموده و اجازه راستی آزمایی آنرا به آژانس داده است( پاراگراف 1/80 ) است. آژانس نظارت مداوم شامل استفاده از اقدامات نظارتی و مراقبتی را انجام داده و راستی آزمایی نموده که تجهیزات اعلام شده برای تولید لوله های روتور و بیلوزها برای تولید سانتریفیوژ فقط برای فعالیت‌های مشخص شده در برجام استفاده شده اند( پاراگراف 2/80 ). ایران هیچگونه سانتریفیوژ IR-1 را برای جایگزینی با آنهایی که خراب شده و یا از کار افتاده اند تولید نکرده است.( پاراگراف 62) و آژانس تولید دیگر انواع سانتریفیوژها و لوله های  روتور آنها و بیلوزها را راستی آزمایی و نظارت نموده است.( پاراگراف 61) همه لوله های روتور اعلام شده، بیلوزها و مجموعه های روتور شامل لوله روتورها و بیلوزهایی که از روز اجرا تولید شده اند تحت نظارت مداوم آژانس قرار داشته اند. (پاراگراف 70)[19]

D. اقدامات شفاف سازی

26. ایران کماکان به آژانس اجازه داده تا از نظاره گرها و مهر و موم‌های الکترونیکی آنلاین در زمینه غنی سازی استفاده نماید تا بدین وسیله  وضعیت آنها در اماکن هسته‌ای به بازرسان آژانس مخابره و جمع آوری خودکار ثبت سوابق اندازه گیری توسط ادوات اندازه گیری نصب شده آژانس تسهیل گردد (بند 67.1). ایران بنا به درخواست، نسبت به صدور روادید درازمدت برای بازرسان منصوب آژانس اقدام کرده و برای آژانس در اماکن هسته‌ای، محل کار مناسب فراهم کرده و استفاده از محل کار در مکان‌های نزدیک سایت‌های هسته‌ای در ایران را تسهیل کرده است (بند 67.2).

27. ایران کماکان به آژانس اجازه داده تا از طریق اقدامات مورد توافق با ایران، از جمله از طریق اقدامات محدود کننده و نظارتی بر تمامی کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) تولید شده در ایران یا کسب شده از دیگر منابع و گزارش شده توسط ایران به آژانس، نظارت نماید. همچنین، ایران تمامی اطلاعات ضروری برای قادر کردن آژانس جهت راستی آزمایی تولید کنسانتره سنگ اورانیوم (UOC) و موجودی انبار UOC تولید شده در ایران یا کسب شده از هر منبع دیگری را ارایه نموده است (بند 69) .

E. دیگر اطلاعات مرتبط

28. ایران در تاریخ 16 ژانویه 2016، همانطور که در نامه مورخ 7 ژانویه 2016 خطاب به مدیر کل تصریح شده، اجرای موقت پروتکل الحاقی موافقتنامه پادمان‌ها بر اساس ماده 17 (b)، تا زمان لازم الاجرا شدن آن؛ و اجرای کامل کد اصلاحی 3.1 از ترتیبات فرعی موافقتنامه پادمانها را آغاز نموده است.

29. ایران در تاریخ 16 ژانویه 2016، بعنوان بخشی از اظهارنامه اولیه خود بر اساس ماده 2 پروتکل الحاقی  و همانگونه که در بند 52 ضمیمه شماره یک برجام تصریح شده، طرح غنی سازی و تحقیق و توسعه غنی سازی (R&D) را به آژانس ارایه نمود. (بند 52).

30. آژانس در تاریخ 25 فوریه 2016، بر اساس دعوت به عمل آمده، در جلسه گروه کاری تدارکات کمیسیون مشترک، بعنوان ناظر شرکت کرد (برجام، ضمیمه چهار - کمیسیون مشترک، بند 6.4.6).

31. ایران در تاریخ 15 فوریه 2016 ، اطلاعات طراحی اولیه مربوط به دو رآکتور برق آب سبک در بوشهر را به آژانس ارائه کرد.  

F. خلاصه:

32. آژانس به راستی آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلام شده در تاسیسات هسته‌ای و مکان های خارج از تاسیسات که بطور معمول مورد استفاده قرار می‌گیرد (LOFs) و از سوی ایران در چارچوب موافقت نامه پادمان‌ها اعلام شده ادامه می‌دهد. فعالیت‌های آژانس در چارچوب پروتکل الحاقی برای احراز اینکه نشانه‌ای از مواد یا فعالیت‌های اعلان نشده در ایران وجود ندارد، در تاریخ 16 ژانویه 2016 آغاز شده است.

33. مدیرکل در تاریخ 2 دسامبر 2015، ارزیابی نهاییی کلیه موضوعات باقیمانده گذشته و حال را به شورای حکام ارائه نمود و شورای حکام در تاریخ 15 دسامبر 2015 ، تصمیم گرفت به بررسی این موضوع خاتمه دهد.

34. مدیرکل در تاریخ 16 ژانویه 2016 گزارشی منتشر کرده و بیان داشت که آژانس راستی آزمایی کرده است که ایران اقدامات مشخص شده در برجام را انجام داده است. روز اجرا در همان روز فرا رسید.

35. از روز اجراء، آژانس به نظارت و راستی آزمایی اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای از سوی ایران ذیل برجام پرداخته است.

36. مدیرکل به گزارش دهی به طور مقتضی ادامه خواهد داد.

ضمائم:

[1] GOV/INF/2015/14

[2] GOV/2015/68

[3] GOV/2015/72, para. 9.

[4]  - اقدامات درخواست شده از مدیرکل توسط شورای امنیت مندرج در قطعنامه قطعنامه 2231 در بند 8 سند GOV/2015/53 and Corr.1 آمده است.

[5] GOV/2015/72, para. 11.

[6] GOV/2015/72, para. 13.

[7] GOV/INF/2016/1.

[8]  در روز اجرا، با دریافت گزارش مدیرکل توسط شورای امنیت مندرج در GOV/INF/2016/1 مفاد قطعنامه های (2006)1696، (2006)1737، (2007)1747، (2008)1803، (2008)1835، (2010)1929 و (2015)2224 طبق شرایط مندرج در قطعنامه (2015)2231 متوقف شد. در همان تاریخ، مفاد قطعنامه های قبلی شورای حکام، و تصمیمات مربوط به مفاد کمک فنی به ایران طبق بند 11 قطعنامه GOV/2015/72 شورای حکام متوقف شد. متعاقباً رویه دبیرخانه (ببینید GOV/2007/7، بند 7) برای ارزیابی همکاری فنی برای ایران بیش از این قابل اجرا نخواهد بود.

[9]  نامه رسمی دبیرخانه، به شماره 2016/Note 5.

[10] GOV/INF/2016/3, Annex.

[11] - مخزن از راکتور خارج شده و در فرآیند آماده سازی برای روز اجرا بصورت غیر قابل استفاده در آورده شد و در ایران باقی مانده است( GOV/INF/2016/1 ، راکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک پاراگراف های 3(ii)  و 3(iii) )

[12]  - ارجاع به پاراگراف در پرانتز ها در بخشهای C ، D و E این گزارش مربوط به پارگراف‌های ضمیمه I با عنوان اقدامات هسته‌ای برجام می باشد.

[13]  - HWPP یک موسسه تولید آب سنگین با ظرفیت طراحی اسمی 16 تن از آب سنگین با درجه خلوص هسته‌ای در سال می باشد.

[14] - ذخیره ایران شامل آب سنگین با درجه خلوص هسته‌ای و معادل آن در غناهای مختلف می باشد

[15] - مقدار آب سنگین خارج شده از ایران توسط آژانس راستی آزمایی خواهد شد.

[16]  - در زمان اجرای برجام با 30 آبشار در آرایشهای بصورت واحد های در حال بهره برداری موافقت گردید.

[17] - طبق برجام" برای 15 سال سایت غنی سازی نطنز تنها مکان برای همه فعالیت‌های غنی سازی ایران شامل تحقیق و توسعه تحت پادمان خواهد بود.( پاراگراف 72)

[18] - ذخیره شامل 20-40 کیلوگرم از اورانیم غنی شده است که ایران بیان نموده قابل بازیابی از خطوط فرآیند در کارخانه پودر غنی شده UO2 در اصفهان می باشد.