مدت‌هاست بازار ایران در خوابی عمیق به سر می‌برد. رکود همه بخش‌های اقتصاد ایران را در بر گرفته و حتما و حتما، بازار تهران هم مصون از این رکود سرسخت اقتصاد ایران نبوده است. مدت‌ها است که خرید و فروش‌ها به حداقل رسیده، پول در دست مردم کم است، بانک‌ها وام نمی‌دهند و خرید و فروش های چکی و مدت‌دار، متوقف شده‌اند. آمار چک‌های برگشتی بسیار بالا است و شاید به صراحت بتوان گفت هم اعتماد و هم اخلاق کمرنگ شده است؛ این را خود بازاریان می‌گویند. حتی برای بازگشت اعتماد به بازار هم طرح داده‌اند ولی به هرحال آنچه که مهم است، آن چیزی است که مردم در بازار لمس می‌کنند و کاسبان هم به صراحت به آن اذعان دارند.
به هرحال رکود هر چقدر هم که سرسخت باشد، حتما و حتما شب عید، تکانی به بازار می‌دهد. دولت هم که هیچ برنامه‌ای برای رونق بازار ندارد و تاکنون دو طرحی که برای رونق بازار و خروج از رکود به گود آورده است، نتوانستند راهکار موثری برای رونق بازار باشند، حتی در طرح دولت برای خروج بازار لوازم خانگی از رکود، نه تنها نتوانست بازار را رونق بخشد، بلکه زخم رکود را هم عمیق تر کرد.
گشت و گذاری هم در بازار تهران به خوبی این را نمایانگر می کند که بازار شلوغ شده است اما خریدها از سوی مردم همچنان با احتیاط صورت می‌گیرد. بیشتر افراد با وسواس زیاد، حجره‌ها و غرفه‌های بازار را بالا و پایین می‌کنند تا بلکه جنسی با کیفیت، اما با قیمت مناسب پیدا کنند؛ دیگر بازار، آن بازار سابق نیست. شلوغ هست اما تراکنشی که در خریدها صورت می‌گیرد، صفرهای بالایی ندارد.
روایت کاسبان از خریدهای نوروزی
در این میان یکی از کاسبان بازار تهران می‌گوید: از اول اسفندماه که مردم عیدی‌های خود را از دولت گرفته‌اند، بازار کمی شلوغ‌تر از قبل شده است اما گویا مردم برای به دست آوردن مضنه به بازار می‌آیند و خریدهای خود را به روزهای آینده موکول کرده‌اند. او به خنده البته می‌گوید: شاید هم برنامه ای برای خرید ندارند و ویترین گردی به عنوان یک تفریح، آنها را روانه بازار کرده‌است اما به هرحال ما امید داریم که مردم پول داشته باشند و خرید کنند تا بلکه چرخ بازار هم بچرخد.
این مغازه دار که در حوزه توزیع عمده پوشاک فعالیت می‌کند، در ادامه می‌گوید: سال‌های قبل، مردم برای خریدهای عمده و فروش آن در شهرستان‌ها، مراجعات زیادی داشتند، خریدهای آنها رونق داشت و ما هم کاسبی خوبی داشتیم اما اکنون باید کالا را با سود بسیار اندک توزیع کنیم و گاهی هم آنقدر فروش پایین است که واقعا حضور در حجره به عنوان یک روز کامل کاری، صرفه اقتصادی برای ما ندارد و تنها باید هزینه و مالیاتش را بدهیم.
او می گوید: بازار تهران مدت‌هاست که بی رونق است. مردم چشم انتظار بالا رفتن سطح درآمدشان هستند اما همانقدر که درآمد بالا می‌رود، هزینه ها هم بالا می رود و بنابراین خریدها هم تنها مختصر به کالاهایی می شود که ارزان هستند و شاید هم نیاز فوری خانوارها باشند. به عنوان مثال در همین حوزه پوشاک، در گذشته فروش بسیار بالا بود و اکثر شهرستانی ها برای خرید به تهران می آمدند و عمده می‌خریدند اما اگر در گذشته هر ماه برای خریدهای عمده به بازار می‌آمدند ولی اکنون هر سه ماه یکبار می آیند و جنس می خرند.
یکی دیگر از فعالان بازار پوشاک، با تایید گفته‌های این عمده فروش، می افزاید: البته تولیدی‌های ایرانی بیشتری وارد میدان تولید شده اند، یعنی تلاش می‌کنند که کالای با کیفیت متوسط تولید کنند اما با بالا بردن تنوع، مردم را به خرید تشویق کنند.
وی می افزاید: البته باید به این نکته هم اشاره کرد که کیفیت اندکی پایین آمده است اما قیمت هم طوری تعیین می شود که مردم قدرت خرید داشته باشند و بعد از این که خرده فروش، کالا را به شهرستان حمل کرد، حداقل مردم توانایی خرید آن را داشته باشند ولی به هرحال، نبض بازار، کند می‌زند.
مردم هم از دلایل وسواس در خریدهایشان می گویند
خانمی که برای خرید به بازار تهران آمده، معتقد است که قیمت مناسب است اما به هرحال اجناس بنجول هم عرضه می‌شود. پس باید مراقب بود که در میان هیجان خریدی که مغازه دارها و دادزن های بازار به فضای این روزهای بازار می دهند، هیجان زده نشد و کالا را با دقت خرید کرد.
او می افزاید: هر سال برای خرید سری هم به بازار تهران می زنم، اینجا تنوع کالاها بالا است ولی شلوغی زیاد است و به راحتی نمی توان خرید کرد، البته برخی از مردم فقط تماشاچی هستند و خریدهای خود را با وسواس زیادی انجام می دهند.
یکی دیگر از خریداران هم بر این باور است که پول در دست مردم نیست و عیدی اندکی که دولت به کارگران و کارمندان می دهد، تنها کفاف خرج روزمره آنها را می دهد و به سختی می توان رقمی را هم برای خریدهای شب عید اختصاص داد. به همین دلیل است که مردم سعی دارند که پول خود را مدیریت کنند.
او می گوید: البته بازار تهران به مراتب ارزان‌تر از مغازه‌های سطح شهر است، اما به هرحال باید پولی وجود داشته باشد که صرف خرید شود، البته برخی از مردم هم تلاش دارند تا در روزهای آخر سال که تخفیف‌ها به اوج می رسد، خرید کنند تا از پولی که دارند، استفاده بهینه کنند.
وی می افزاید: تنوع کالاها بسیار بالا رفته است و اگر نتوان مدیریتی بر جیب و پولی که داریم بکنیم، شاید در هیجان تنوع کالایی غرق شده و از پس اندازی که برای روزهای پایانی سال و خریدهای دیگر کنار گذاشته ایم، هزینه کنیم و بعد هم با مشکل مواجه شویم.
به هرحال بازار تهران این روزها شلوغ است. همه هم آمده اند تا بلکه بتوانند خریدهای خوبی داشته باشند و از منابع مالی که در اختیار دارند، به خوبی استفاده کرده و مایحتاج خانواده های خود را تامین کنند ولی واقعیت این است که بازار با این خریدهای خرد و وسواسی رونق نمی‌گیرد، بلکه باید دولت برنامه ای جدی برای رونق کل اقتصاد ایران داشته باشد تا بازار تهران هم از آن منتفع شود؛ کسب و کار، حال و روز خوشی ندارد.