گروه بین‌الملل مشرق- برای مخاطبان مشرق که طی 15 ماه گذشته پیگیر سلسله گزارش‌های تحلیلی - میدانی سوریه بوده‌اند، از تحولات میدانی در جبهه‌های «حمص و القلمون» گزارش‌هایی تهیه شده است که در ادامه می‌خوانید.
قرمز:تحت تسلط دولت
سبز: گروه‌های معارض
زرد: کردها
سیاه: داعش
قرمز:تحت تسلط دولت
سبز: گروه‌های معارض
زرد: کردها
سیاه: داعش
تحولات میدانی جبهه حمص
آزادی شهر تدمر در عملیات ارتش سوریه/ قریتین و دیرالزور اهداف عملیات بعدی
نیروهای ارتش سوریه و گروه‌های هم پیمان آن پس از نبردهای شدید با تروریست‌های تکفیری داعش عصر روز گذشته بطور کامل بر کلیه بخش‌های شهر تاریخی و باستانی «تدمر» (پالمیرا) واقع در حاشیه شرقی استان حمص این کشور سیطره یافته و نیروهای داعش را از آن بیرون راندند. عملیات بازپس‌گیری شهر تدمر از 10 ماه پیش بصورت رسمی آغاز شده بود اما تلاش‌های نیروهای کم تعداد ارتش سوریه جهت پیشروی در محور «الدوه» در حاشیه غربی این شهر با پاتک‌های مکرر و دفاع چند لایه داعش ناکام مانده بود.
در آن زمان ارتش سوریه همزمان در جبهه‌های مختلف اعم از "حلب، سهل الغاب، شمال لاذقیه، حاشیه دمشق، محور جنوبی استان‌های درعا و قنیطره، دیرالزور، حسکه و حمص در بیش از 60 جبهه بطور همزمان در حال نبرد با گروه‌های تروریستی تکفیری زیر مجموعه القاعده (احرارالشام، جیش الاسلام، ترکستان شرقی چین، جندالاقصی، جیش المهاجرین و الانصار چچن، جبهه النصره)، ارتش آزاد و داعش درگیر بوده و به همین دلیل امکان تجمع نیرو و امکانات نظامی در جبهه تدمر را نداشت.
پس از پیشنهاد طرح «برقراری آتش بس فراگیر با گروه‌های تروریستی معارض دولت (ارتش آزاد)» که با مخالفت جدی کشورهای حامی تروریسم در منطقه (ترکیه، عربستان سعودی، قطر) همراه بود، علی رغم اینکه این ناراحتی و نارضایتی آنها خود را در عرصه میادین نبرد هرچند بصورت ضعیف در قالب حملات پراکنده جبهه النصره به برخی مواضع ارتش سوریه در شمال و جنوب حلب و شمال لاذقیه نشان داد، اما برآیند کلی مواضع و تحرمات بین‌المللی حکایت از پشتیبانی قدرت‌های منطقه‌ای (ایران) و فرامنطقه‌ای (روسیه و آمریکا) توام با اعطای مشروعیت حقوقی و بین‌المللی از سوی سازمان ملل داشته است.
{$sepehr_media_1447570_400_300}
{$sepehr_media_1447587_400_300}
{$sepehr_media_1447588_400_300}
بدنبال اجرای طرح آتش بس در اکثریت محاور عملیات نظامی، بخش اعظم نیروهای ارتش سوریه این امکان را یافتند تا با استراحتی یک هفته‌ای، خود را به محور شرقی استان حمص این کشور رسانده و برای راند جدید «عملیات در شرق» مجهز و آماد شوند. یگان‌های نظامی مشارکت‌کننده در این عملیات شامل گروه‌های زیر می‌باشد:
1 - ارتش سوریه
یگان کماندویی صقور (شاهین‌های) الصحراء تحت فرماندهی ایمن جابر از فرماندهان خوشنام و کارکشته ارتش و برادر فرمانده کل نیروهای بسیج مردمی (دفاع الوطنی) سوریه، یگان کماندویی تایگر (به عربی النمر و به فارسی ببر) به فرماندهی سرتیپ سهیل الحسن، یگان تکاوران دریایی (مغاویرالبحر)
2 - بسیج مردمی سوریه (الدفاع الوطنی)
3 - لشگر سرافراز و خط شکن «فاطمیون» متشکل از مدافعان حرم افغانستانی حرم حضرت زینب (س)
4 - تیپ نیروهای ویژه کماندویی حزب الله لبنان
5 - کتائب العوده از لشگر فلسطینی قدس (فلسطینی‌های متولد و ساکن استان‌های حلب و حمص سوریه)
6 - مستشاران نظامی سپاه پاسداران و مستشاران نظامی ارتش روسیه
پوشش آتش توپخانه‌ای و موشکی این عملیات بر عهده واحدهای تخصصی ارتش سوریه و حزب الله قرار داشت. در بحث حمایت و پوشش هوایی از عملیات نیروهای ویژه زمینی هم بالگردهای (گازل یا غزال ساخت فرانسه) ارتش سوریه، روسیه (میل 24، میل 28 و برخی اخبار تایید نشده از حضور کاموف 52 و میل 35)، هواپیماهای بمب افکن سوخو 22 و ال 39 ارتش سوریه (هواپیماهای جت سبک ال 39 در ابتدا در فرودگاه نظامی کویرس شرق حلب مستقر بود پس از محاصره آن به فرودگاه نظامی تی 4 حمص منتقل شده و در عملیات تدمر مورد استفاده قرار گرفت)، سوخو 24 و 25 ارتش روسیه قرار گرفته بود که به بهترین کیفیت وظیفه انهدام خطوط تدارکاتی، مراکز استقرار، انبارهای سلاح و مهمات، استحکامات و سنگرهای دائم و کاروان‌های نظامی متشکل از تانک و نفربرهای زرهی و خودروهای زره‌پوش شده سبک مسلح به توپ‌های 23، 14 و 12.7 م.م داعش را انجام دادند.
عملیات زمینی از دو محور جغرافیایی غرب و جنوب غرب شهر تدمر آغاز شده و در ادامه طی پیشروی‌ها محورهای جنوبی و شمال شرقی و شمالی شهر نیز هدف حمله رزمندگان محور مقاومت قرار گرفت. با توجه به بافت ویژه جغرافیایی منطقه که متشکل از کوه‌ها و دشت‌های وسیع می‌باشد، تاکتیک کلی مورد استفاده فرماندهان اتاق عملیات مشترک بر حملات سریع زمینی با پشتیبانی کوبنده هوایی و توپخانه‌ای جهت سیطره بر ارتفاعات مشرف بر دشت‌ها، انتقال و استقرار نیرو و تسلیحات سنگین بر روی آنها ( انتقال خطوط توپخانه و ادوات) و استفاده از اشراف و برتری آتش از ارتفاعات برای سیطره بر مناطق حاشیه‌ای و داخلی شهر تدمر قرار گرفته بود که به بهترین شکل به مرحله انحام رسید.
در همین زمینه، سیطره سریع رزمندگان بر ارتفاعات «جبل الطار (شمال غرب)، قلعه تدمر (غرب)، جبال القصور و مثلت تدمر (جنوب غربی)» به منزله تیر خلاصی بر پیکره داعش و موجب شکسته‌شدن خطوط دفاعی چند لایه این گروه در اطراف تدمر شد. همانطور که در گزارش پیشین بدان اشاره شد، یکی از خطوط قرمز فرماندهان نظامی جبهه خودی «پرهیز از ورود به شهر تدمر و نبردهای سنگین شهری» با تروریست‌های داعش جهت جلوگیری از آسیب دیدن مردم غیرنظامی باقیمانده، وقوع تلفات در صفوف نیروهای نظامی عمل‌کننده خودی و همچنین آثار باستانی موجود در داخل و حاشیه شهر بود که الحمدلله به بهترین شکل ممکن به مرحله اجرا درآمد.
استفاده ارتش سوریه از سیستم‌های ارسال پارازیت در تدمر
منابع نزدیک به ارتش سوریه از استقرار واحدهای جنگال (جنگ الکترونیک) ارتش سوریه در ارتفاعات اطراف شهر تدمر و قطع کلیه ارتباطات رادیویی و موبایلی این شهر خبر داده‌اند. این اقدام با هدف جلوگیری از ارسال امواج و فرامین رادیویی از سوی تروریست‌های داعش برای فعال کردن هزاران تله انفجاری و مین نصب‌شده در تدمر صورت گرفته است. گفته می‌شود داعش از انواع لوازم غیرنظامی بعنوان تله‌های انفجاری برای وارد آوردن حداکثر تلفات و کند ساختن عملیات نظامی ارتش سوریه بهره گرفته است.
نمونه‌ای از تله‌های انفجاری کارگذاشته شده در تدمر
فعال سازی سریع فرودگاه نظامی تدمر توسط ارتش سوریه
متخصصین نیروی هوایی ارتش سوریه در فاصله 24 ساعت پس از بازپس‌گیری شهر تاریخی تدمر، فرودگاه نظامی آن را مجددا عملیاتی کردند. بنابر این گزارش، عصر روز گذشته با حضور «سرتیپ سهیل الحسن» فرمانده ارشد نظامی ارتش سوریه در عملیات تدمر نخستین پرواز عملیاتی یک فروند بالگرد جنگی از نوع «گازل» ارتش سوریه از مبدا فرودگاه نظامی تدمر انجام گرفت.
با توجه به آغاز قریب الوقوع مرحله دوم عملیات پاکسازی شرق حمص (بازپس‌گیری قریتین) از سوی ارتش سوریه و حرکت نیروهای نظامی از تدمر به سمت شهر قریتین، عملیات شدن این فرودگاه نقش مهمی در ارتقای سطح توان نظامی نیروی هوایی و گسترش پشتیبانی از پیشروی های نیروی زمینی خواهد داشت.
تخریب و سرقت آثار باستانی تدمر توسط داعش
همزمان با فرار داعش از تدمر و ورود نیروهای ارتش سوریه و گروه‌های هم‌پیمان آن به این شهر، یکی از خبرنگاران تصاویر جدیدی از موزه آثار تاریخی و باستانی تدمر منتشر کرده که حکایت از سرقت بخشی و نابودی بخش دیگری از آثار نگهداری شده در آن دارد.ن یروهای داعش پس از اشغال تدمر در سال گذشته اقدام به سرقت بخش اعظم آثار باستانی موجود در محوطه کاخ و همچنین موزه این شهر کرده‌اند که گمان می‌رود آثار سرقتی برای فروش به بازار سیاه ترکیه منتقل شده باشد.
در این تصاویر آثار تخریب بخش اعظم اشیاء تاریخی نیز به چشم می‌خورد. تخریب آثار باستانی ازسوی داعش بر مبنای آموزه‌های فرقه ضاله وهابیت صورت گرفته که در جهان تنها در مناطق تحت سیطره القاعده، داعش و کشور عربستان سعودی رخ می‌دهد. وهابیون آثار باستانی را نشانگر بت و نگهداری از آنها را «پرستش بت» قلمداد کرده و به محض اشغال هر منطقه اقدام به تخریب کامل هویت تاریخی آن می‌کنند. لازم به ذکر است که تصاویر زیر به دکتر «خالد الاسد» رییس موزه تاریخی تدمر تعلق دارد که سال گذشته در بدو ورود نیروهای داعش تحت عنوان اتهامی بت پرستی!! اعدام میدانی شد.
تلفات و خسارات دو طرف
در رابطه با آمارهای تلفات و خسارات جانی، تسلیحاتی و ... وارد آمده به طرفین درگیری‌ها در تدمر آمارهای متناقضی منتشر گردید. لکن موثق‌ترین آمارهایی که هم مورد تایید دولت و ارتش سوریه و هم مورد تایید برخی منابع شبه موثق و تا حدودی قابل اطمینان وابسته به گروه‌های مخالف دولت مانند «المرصد السوری لحقوق الانسان» (دیده بان حقوق بشر سوریه مستقر در شهر لندن پایتخت انگلستان) بود شامل موارد زیر می‌باشد:
1 - تلفات داعش شامل 320 تا 500 کشته و 22 اسیر که اجساد کشته‌های داعش در اختیار ارتش سوریه است.
2 - آمار شهدای ارتش سوریه در این نبردها 61 شهید شامل 10 افسر با درجه سرهنگی و سرتیپی
اهمیت راهبردی شهر تدمر:
1 - قرار گرفتن در نقطه ثقل اتصال بادیه (بیابان‌های) استان‌های رقه، دیرالزور، حمص، حماه، دمشق
2 - نزدیک بودن به چاه‌های نفت و گاز بیایان‌های حمص (حقول الشاعر، غزل و ...)
3 - میزبانی آثار تاریخی چندین هزار ساله بیانگر تمدن غنی و کهن مردمان سرزمین شام (سوریه)
4 - نزدیکی به گذرگاه مرزی سوریه با عراق (معبر التنف) که در یک ماه اخیر اخباری از دست به دست شدن کنترل آن میان دو گروه تروریستی تکفیری ارتش آزاد و داعش بگوش رسیده بود.
5 - قرار گرفتن در مسیر دسترسی نیروهای داعش مستقر در استان‌های رقه و دیرالزور با عناصر این گروه در شهرهایی مانند قریتین و معدود مناطق حضور تروریست‌ها در القلمون (داعش با سیطره بر تدمر، قریتین و مهین قصد داشت تا خود را به منطقه «جرود قاره» در القلمون سوریه برساند)
اهمیت تاریخی تدمر
تدمر یا پالمیرا نام شهری باستانی در استان حُمص سوریه و در 210 کیلومتری دمشق است. ساکنان پالمیرا را آرامی‌ها، عموریان، عرب‌ها و اقلیتی از یهودیان تشکیل می‌دادند. در هم‌جواری ویرانه‌های باستانی پالمیرا، شهر تدمر واقع شده‌است. تدمر، معادل نام عربی برای پالمیرا است. این شهر باستانی که به «مروارید صحرا» معروف است. یکی از مهم‌ترین ویرانه‌های تاریخی جهان و یکی از آثار ثبت‌شدهٔ سوریه است که در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد.
قدمت بخش اعظم ویرانه‌های پالمیرا به سده یکم و دوم میلادی باز می‌گردد. پالمیرا زمانی در جهان باستان یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی جهان بود، این شهر تبلور هنر و معماری قرن‌های نخست و دوم است که در آن تکنیک‌های یونانی و رومی با سنت‌های محلی و نفوذ ایران باستان در هم آمیخته است. این محوطه حاوی بیش از هزار ستون و یک گورستان عظیم شامل بیش از ۵۰۰ مقبره است. تا پیش از جنگ داخلی سوریه هر سال بیش از ۱۵۰ هزار جهانگرد از پالمیرا بازدید می‌کردند.
در حاشیه این مکان تاریخی نیز مجموعه‌ای از کاخ‌های زیبا و بسیار مجلل متعلق به شیوخ و شاهان عرب قرار دارد که تا پیش از بحران تروریستی تکفیری در سوریه در طول سال شاهد سفرهای پی‌در‌پی و اقامت‌های گاها یک ماهه آنها بوده است. از میان این قصرها کاخ خانواده سلطنتی قطر از شهرت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. نیروهای داعش در طول یکسال استقرار در تدمر، این کاخ را به ویرانه‌ای تبدیل و کلیه امکانات موجود در آن را به سرقت برده‌اند.
بازتاب پیروزی چشمگیر ارتش سوریه در بازپس گیری تدمر
تبریک پوتین:
به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک روسیه، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور این کشور طی تماسی با دکتر بشار اسد رئیس جمهوری سوریه ضمن تبریک پیروزی ارتش سوریه بر گروه تروریستی داعش بازپس‌گیری شهر تاریخی تدمر را نشان‌دهنده جدیت دولت سوریه در عرصه مبارزه علیه تروریسم و تعهد آن به مردم این کشور عنوان کرد.
همچنین پوتین طی دستوری به وزیر دفاع روسیه ماموریت داد تا نسبت به اعزام تیم‌های مجهز و مجرب چک و خنثی (یگان تخریب و مهندسی) ارتش و پلیس این کشور به شهر تدمر سوریه با هدف تسریع در روند پاکسازی آن از بمب‌ها و تله‌های انفجاری نصب‌شده توسط داعش اقدام لازم را صورت دهد. این اقدام موجب خواهد شد تا بخش اعظم نیروهای متخصص سوری که قرار بود برای پاکسازی شهر تدمر در آن باقی بمانند، با نیروهای متخصص روس جایگزین شده و خود را به جبهه‌های قریتین برسانند.
تماس پوتین با دبیرکل سازمان یونسکو
ساعتی پس از تماس تلفنی ولادیمیر پوتین با رئیس جمهوری سوریه، تماس مشابهی از سوی مرد اول کرملین با دبیرکل سازمان علمی، فرهنگی، آموزشی ملل متحد «یونسکو» برقرار شد. در این تماس پوتین از خانوم «ایرینا بوکوا» خواستار مشارکت وکمک جدی مجموعه تحت امرش به دولت سوریه در روند بازسازی مجموعه آثار باستانی شهر تدمر سوریه شده است. در همین زمینه برخی منابع نزدیک به دولت سوریه از بازدید اولیه تیم‌های کارشناسی باستان‌شناسی از این آثار خبر داده و از برآورد اولیه 5 ساله برای ترمیم کامل آثار تخریب شده از سوی داعش سخن گفته اند.
پیام تبریک یونسکو
سازمان یونسکو با انشتار بیانیه‌ای رسمی به جمع اشخاص و سازمان‌هایی پیوست که پیروزی مهم ارتش سوریه در تدمر را تبریک گفتند. در بیانیه سازمان یونسکو نسبت به آغاز سریع بازسازی میراث تاریخی سوریه ابراز امیدواری شده است.
تبریک رسمی سازمان ملل
ساعتی پس از اعلام خبر بیرون راندن گروه تروریستی تکفیری داعش از تدمر، بان کی مون دبیر کل سازمان ملل متحد با انتشار بیانیه‌ای ضمن ابراز خشنودی از موفقیت دولت و ارتش سوریه در اخراج داعش از این شهر، برای مشارکت در بازسازی ابنیه باستانی این شهر ابراز آمادگی کرده است.
موضع گیری دولت آمریکا
ساعتی پس از سیطره ارتش سوریه بر تدمر، اینبار نویت دولت آمریکا بود که از غافله تبریک‌گویندگان عقب نماند. در همین رابطه «جان کربی» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در جمع خبرنگاران «سیطره ارتش و دولت سوریه بر تدمر را خبری خوب و قابل توجه» عنوان کرده و از اهتمام جدی کشورش به حفظ آثار باستانی و احترام به تاریخ کهن مردم سوریه سخن گفته است.
آمادگی ارتش برای دور جدید عملیات
قدم نخست:بازپس‌گیری و پاکسازی قریتین
همانطور که پیش بینی می شد، بازپس‌گیری شهر تاریخی تدمر (پالمیرا) پایان کار نیروهای محور مقاومت نبوده و فرماندهان ارشد ارتش سوریه و گروه‌های هم پیمان آن بلافاصله پس از سیطره بر این شهر، بلافاصله نوک پیکان حملات خود را به سمت شهر «قریتین» واقع در حاشیه جنوب شرقی استان حمص (جنوب تدمر) نشانه رفته‌اند.
از صبح روز گذشته هزاران رزمنده با پشتیبانی گسترده نیروی هوایی روسیه و سوریه حملات سنگینی را برای پاکسازی شهر قریتین آغاز کرده و در نخستین گام خود را به کوه‌های «جبال الحزم» واقع در 5 کیلومتری غرب این شهر رسانده‌اند. تاکتیک مورد نظر فرماندهان برای بازپس‌گیری قریتین نیز به مانند تدمر به سیطره گام به گام بر ارتفاعات مشرف بر حاشیه و داخل شهر، قطع مسیرهای تدارکاتی و ارتباطی با مناطق اطراف، گلوله باران و بمباران سنگین مواضع داعش و در نهایت هجوم سراسری به شهر می‌باشد.
تحولات میدانی جبهه القلمون
شبیخون القاعده به داعش با 30 کشته و مجروح
در حمله غافلگیرانه نیروهای گروه جبهه النصره (القاعده) به مواضع گروه تروریستی تکفیری داعش در منطقه مرزی سوریه با لبنان (القلمون) 30 تن از اعضای دو طرف کشته و زخمی شده‌اند.
بنابر این گزارش، کانون درگیری‌های میان دو طرف در منطقه جرود جراجیر در بخش غربی القلمون قرار داشته که طی آن نیروهای القاعده با حمله به یکی از پایگاه‌های داعش در غارها و کوه‌های این منطقه با آنها درگیر شده و کنترل یکی از ارتفاعات را بدست گرفته‌اند. بخش رسانه‌ای داعش و القاعده اقدام به انتشار تصاویری از تلفات دو طرف در این درگیری‌ها کرده و از ادامه نبردها خبر داده‌اند.
منطقه القلمون از ابتدای بحران در سوریه یکی از معابر اصلی نقل و انتقال سلاح و تروریست برای گروه‌های تروریستی تکفیری فعال در استان‌های دمشق، حاشیه دمشق و حمص بود اما پس از ورود رسمی مقاومت اسلامی لبنان «حزب الله» به عرصه معرکه نبرد با تروریسم تکفیری در سال 2013 روند پاکسازی مناطق مرزی دو کشور با همکاری ارتش‌های سوریه و لبنان آغاز شده و طی حداقل 5 عملیات بزرگ و وسیع بخش اعظم آن از لوث وجود تروریست‌های تکفیری پاک شده و هم اکنون رزمندگان سوری و لبنانی بر بیش از 95 درصد این مناطق سیطره و اشراف کامل داشته و تعداد محدودی از تروریست‌های القاعده و داعش نیز در کوه‌ها و غارهای مناطق صعب العبور مرز دو کشور آواره هستند.
(گزارش تصویری داعش از تلفات القاعده در نبردها)
عملیات جدید ارتش سوریه در غوطه شرقیه
نیروهای ارتش سوریه طی روزهای اخیر عملیات جدیدی را بر علیه مواضع گروه‌های تروریستی تکفیری فعال در منطقه غوطه شرقیه واقع در حاشیه شرقی پایتخت این کشور آغاز کرده‌اند که با پیشروی‌های خوبی همراه بوده است.