به گزارش مشرق، "فدریکا موگرینی"، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بامداد شنبه به تهران سفر کرد و با مقامات ایرانی درباره روابط دوجانبه ایران و اتحادیه اروپا دیدار و گفتگو کرد.
این دومین سفر مسئول سیاست خارجی اروپا به تهران بود که البته این بار هفت کمیسیونر اتحادیه اروپا او را همراهی می‌کردند؛ سفری که در آن به‌قول خانم موگرینی "موتور همکاری‌های عملی ایران و اتحادیه اروپا به حرکت در آمده است".
هماهنگ کننده گروه 1+5 در مذاکرات هسته‌ای با ایران در سفر دوم خود به تهران برنامه فشرده ای را داشت و با "محمد جواد ظریف"، وزیر امور خارجه ایران، "علی شمخانی"، رئیس شورای عالی امنیت ملی، "علی لاریجانی"، رئیس مجلس شورای اسلامی و "علی اکبر ولایتی"، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام دیدار کرد. فشرده بودن برنامه‌های خانم موگرینی کمی کار را در تنظیم زمان مصاحبه سخت‌تر کرد و چند بازی زمان تعیین شده، تغییر یافت. با توجه به اهمیت این سفر در زمینه روابط دوجانبه ایران و اتحادیه اروپا و برخی موضوعات مرتبط با اجرای برجام که اخیرا تا حدودی جنجالی هم شده است، با خانم موگرینی به مصاحبه پرداخته‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌توانید بخوانید.
***
سوال نخست درباره دفتر اتحادیه اروپا در تهران است، ما خبرهایی را درباره این موضوع شنیده‌ایم و آقای ظریف نیز گفتند که این موضوع امروز مورد بحث و بررسی قرار گرفت و به نظر می‌رسد که فعلا برخی کارهای اداری افتتاح این دفتر طی می‌شود، به نظر شما چه مقدار زمان نیاز است که این دفتر در تهران بازگشایی شود؟ در بیانیه مشترک نیز گفتید که یک تیم دیپلماتیک اتحادیه اروپا به تهران اعزام خواهد شد، تا زمانی که این دفتر افتتاح گردد، این دیپلمات‌ها چگونه در تهران فعالیت خواهند کرد؟ مشکلات قانونی و فنی در این زمینه چیست؟
موگرینی: همانطور که آقای ظریف امروز در کنفرانس مطبوعاتی اشاره کرد، برخی از کارهای اداری در این زمینه در داخل ایران باید پیگیری شود، ما به این فرآیند بسیار احترام می‌گذاریم و خواهان این هستیم که مسائل به صورت آرام و به طور مناسب انجام شوند. اینها گام‌های اداری مرتبط با فرآیند [گشایش دفتر] هستند که باید انجام شوند و فکر می‌کنم که وزیر امور خارجه و وزارت خارجه به این موضوع اهتمام دارند.
نخستین گروه از دیپلمات‌های اتحادیه اروپا به تهران اعزام می‌شوند
ضمنا همانطور که شما گفتید ما تصمیم گرفته‌ایم که نخستین گروه [از دیپلمات‌ها را به تهران] اعزام کنیم که با کمک و حمایت رئیس دوره‌ای اتحادیه اروپا که هم اکنون هلند است فعالیت خواهد کرد. این ریاست به صورت گردشی هست. من نمی‌توانم زمانبندی را پیش بینی کنم اما می‌توانم درباره اینکه هیأت اتحادیه اروپا در آینده چه کارهایی انجام خواهند داد توضیح دهم: [این کارها] عمدتا شامل پشتیبانی و ادامه تمام کارهایی است که برای مثال امروز تصمیم گرفتیم برای شروع مجدد گفتگو و همکاری در بخش‌های مختلف، آغاز کنیم.
با توجه به برنامه‌ریزی ما برای پیشبرد گفت‌وگوها در زمینه انرژی، اقتصاد، تجارت، فناوری، حمل و نقل و بسیاری از بخش‌های دیگر که نیازمند هیأت‌های فنی بسیار، تبادل هیأت‌ها و رفت و آمد دائمی با مقامات ایرانی است، یقنا حضور در اینجا به پیشبرد این همکاری به شیوه‌ای ساختارمند یاری خواهد رساند. همچنین از همه شرکت‌های تجاری و بخش‌های مالی اروپایی که مایل به تعامل با ایران هستند، پشتیبانی خواهد کرد؛ و چارچوبی را برای تعامل اروپایی‌ها در این کشور از نقطه نظر فنی فراهم خواهد کرد. بنابراین من فکر می‌کنم که این گامی بسیار مفید برای دستیابی به نتایج عینی خواهد بود که انتظار داریم از همکاری‌ها عایدمان شود.
دیپلمات‌های اتحادیه اروپا چند هفته بعد در سفارت هلند مستقر می‌شوند
شما گفتید که زمانبندی گشایش این دفتر در تهران مشخص نیست. اما آیا زمان اعزام تیم دیپلماتیک مشخص شده است؟
موگرینی: بله، این امر طی هفته‌های آتی صورت خواهد گرفت.
و آنها در حالی که دفتر [اتحادیه اروپا در تهران] بازگشایی نشده چگونه فعالیت خواهند کرد؟
موگرینی: آنها در سفارت هلند در تهران به فعالیت خواهند پرداخت.
موضوع دیگری که احتمالا پرسش‌های بسیاری درباره آن از شما پرسیده شده مرتبط با تعاملات بانکی است. برخی از تحریم‌های اولیه که توسط آمریکا اعمال شده بود، مشکلاتی را ایجاد کرده است و حتی مقامات ایران آمریکا را متهم کردند که برجام را نقض کرده است. آیا فکر می کنید که این مشکل می‌تواند توافق را متوقف کرده یا آنکه یک چالش واقعی برای آن ایجاد کند؟ و نقشی که شما در این زمینه ایفا می‌کنید چیست، چون شما نقش مهمی در رسیدن به این توافق ایفاء کردید، شما هم اکنون در این باره چه کاری انجام خواهید داد؟
موگرینی: من نقش هماهنگ کننده کمیته ویژه‌ای که بر اجرای برجام نظارت می‌کند، را بر عهده دارم و طی سال‌های آتی نیز عهده‌دار خواهم بود. بنابراین این امر بخشی از نقش من در نظارت بر اجراء است اما مهمتر از همه، این موضوع برای اروپایی‌ها اهمیت بسیاری دارد، در حالی که ما به توسعه تجارت و سرمایه‌گذاری خود با ایران می‌پردازیم در همین حین به عنوان اتحادیه اروپا نیاز داریم که بانک‌های ما در اینجا حضور داشته باشند تا این تحولات را همراهی کنند.
هیچ دلیلی وجود ندارد که بانک‌های اروپایی به ایران نیایند
بنابراین نه تنها طرف ایرانی بلکه طرف اروپایی نیز این موضوع را به عنوان یک اولویت در نظر دارد. ما به سختی در حال کار کردن با تمامی بانک‌های اروپایی و بخش‌های مالی اروپایی هستیم تا در وهله اول برای آنها تشریح کنیم که وضعیت تغییر کرده است. از 16 ژانویه تمامی تحریم‌هایی که مرتبط با موضوع هسته‌ای بوده برداشته شده است بنابراین بانک‌ها و بخش‌های مالی در اروپا کاملا با وضعیت کاملا متفاوتی مواجه هستند ما اطلاعات کامل درباره شرایطی که تغییر کرده را در اختیار آنها گذاشته‌ایم. ممکن است بانک‌های بزرگ اندکی به زمان بیشتری برای هضم وضعیت جدید و تطبیق با آن نیاز داشته باشند. اما بانک‌های کوچک از همین هفته‌ها شروع به آمدن به ایران کرده‌اند، بسیاری دیگر نیز در حال آمدن هستند، و بسیاری از آنها با تعهدات و تعاملات جدید اروپایی‌ها در تجارت با ایران همراهی می‌کنند زیرا به خوبی می‌دانیم که این امر اهمیتی کلیدی دارد.
همچنین ما درباره این موضوع با دوستان آمریکایی خود صحبت می‌کنیم. آنها می‌دانند که تا چه اندازه این موضوع برای ما اروپایی‌ها مهم است و یک بار دیگر می‌گویم که ما نمی‌توانیم هیچ کسی را برای انجام کاری مجبور کنیم اما ما می‌توانیم به تشویق و اطمینان‌بخشی پرداخته و تشریح کنیم که هم اکنون مفاد حقوقی در مقایسه با گذشته کاملا متفاوت است و هیچ دلیلی وجود ندارد که بانک‌های اروپایی به ایران نیایند.
اتحادیه اروپا می‌خواهد بار دیگر شریک اول اقتصادی ایران باشد
شما فکر می‌کنید که سفر شما به ایران تا چه اندازه‌ای در ایجاد اعتماد و اطمینان برای بانک‌ها و نهادهای اروپایی برای کار در ایران موثر باشد؟ آیا این بخشی از هدف سفر شما بود؟
موگرینی: هدف از این سفر از یک طرف آغاز واقعی همکاری با ایران بوده. چون من به خوبی بیاد می‌آورم وقتی که در سفر قبلی‌ام در تهران بودم با آقای ظریف این موضوع را مطرح کردیم که این یک نقطه عطف است و زمانی که روز اجراء سر برسد، این امر نه تنها مسأله‌ای مرتبط با هسته‌ای بوده بلکه مسیر را برای همکاری‌های عملی در بسیاری از زمینه‌ها فراهم خواهد کرد. ما در تمامی این ماه‌ها با مقامات ایرانی برای آماده کردن بخش‌های مختلفی که امروز واردشان شده‌ایم، همکاری کرده‌ایم و این امر زندگی جدیدی در روابط ما ایجاد می‌کند بنابراین اولین هدف من آغاز عملی و ملموس این همکاری‌ها در بخش‌های مختلف بوده است. بار دیگر می‌گویم، تصمیم گیری درباره داشتن مذاکرات در زمینه اقتصاد و انرژی و تصمیم گیری درباره فعالیت کردن در سطح فنی در بخش حمل و نقل یا مهاجرت و کمک کردن به یکدیگر در مواجه با چالش‌هایی که امروز با آنها رویارو هستیم و همچنین استفاده از فرصتی که توافق چه برای ایران و چه برای اتحادیه اروپا ایجاد کرده است، مهمترین هدف از این سفر بوده است. بنابراین ما به خوبی می‌دانیم که به عنوان اروپا تا حدودی نقش ویژه‌ای داریم. ما در گذشته شریک اول ایران در بخش اقتصادی، تجارت و سرمایه گذاری بودیم و می‌خواهیم بار دیگر به همان وضعیت بازگردیم. شما شاهد این موضوع هستید چون نمایندگان اروپایی زیادی به اینجا آمده‌اند و ما می‌خواهیم که یک چارچوب اروپایی مشترک فراهم کنیم، تا همچنین تک تک کشورها و شرکت‌های اتحادیه اروپایی احساس راحتی کرده و در داخل یک چارچوب اروپایی مشترک دست به تعامل بزنند. بنابراین دو هدف داریم: آغاز همکاری‌های عملی، کاری که امروز از طریق مذاکرات کمیسیونرهای کمیسون اتحادیه اروپا و وزارتخانه‌های مربوطه انجام دادیم و آنها درباره جزئیات همکاری بسیار عمیق شدند و درباره تیم‌های فنی تصمیم‌گیری کردند. من معتقدم که موتور به حرکت در آمده و [هدف دوم] مسلما اطمینان بخشی و دعوت اروپایی‌ها به ایران و کار در اینجا.
این گمانه زنی وجود دارد که اتحادیه اروپا منتظر نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا است؟
موگرینی: شما من را امروز اینجا می‌بینید، درست است؟
ایران می‌تواند نقش بسیار مهمی در حمایت از مذاکرات سوری-سوری ایفا کند
پس این یک ارزیابی معتبری نیست. اتحادیه اروپا نقش مهمی در رسیدن به توافق در مذاکرات هسته‌ای ایران ایفا کرد. اما درباره سوریه ما شاهد نقش پر رنگی از اتحادیه اروپا نیستیم، آیا فکر می‌کنید در آینده تغییری در این زمینه ایجاد شود یا نقش فعال‌تری ایفاد شود؟
موگرینی: ما در حال ایفای نقش بسیاری فعالی در سوریه، بالأخص در دو بخش، هستیم: نخست کمک‌های بشردوستانه که به کسانی که در داخل سوریه و در منطقه هستند، ارائه می‌کنیم و همچنین در فرآیند سیاسی، حوزه‌ای که ما اینجا امروز در تهران با طرف‌های مذاکره کننده خود درباره آن بحث کردیم. چون ما در هر دو بخش بشردوستانه و سیاسی برای ایران نقشی قائل هستیم. و ما در زمینه نظامی نقش کمتری داریم چون اتحادیه اروپا در فعالیت‌های نظامی در سوریه دخیل نبوده است. ما معتقدیم که در این مرحله مناسب است که هماهنگی‌ها و تلاش‌های مشترک روسیه و آمریکا در رهبری و هدایت مشترک گروه بین‌المللی حمایت برای سوریه، وجود داشته باشد. این بدان معنا نیست که اتحادیه اروپا نقش کمتری دارد ما به شدت در حال همکاری بویژه با سازمان ملل و طرف‌های مذاکره کننده خود در منطقه که آغاز آن از ایران بوده، هستیم که چگونه با این فرآیند همراهی کنیم و من معتقدم که ایران می‌تواند نقش بسیار مهمی را در حمایت از مذاکرات سوری-سوری که هم اکنون در ژنو در حال شروع است، ایفا کند.