به گزارش گروه تاریخ مشرق؛ در پی گفت و گوهای به عمل آمده میان سفارت جمهوری اسلامی ایران در کپنهاگ با شرکت دانمارکی کووی(cowi) در سال 1394، نسخه‌ای دیجیتال از حدود پنج هزار قطعه عکس تاریخی از فعالیت‌های عمرانی شرکت مذکور در ایران و از جمله راه آهن سراسری جنوب – شمال در دهه 1310 خورشیدی به بعد و زندگی مردم شهرها و روستاهای مسیر آن در اختیار اداره اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه کشورمان قرار گرفته است. شرکت کامپساکس(kampsax) پیمانکار احداث راه سراسری جنوب – شمال ایران در سالهای 1312 تا 1317 و برخی طرح‌‌های عمرانی دیگر بوده که در سال 1381 به گروه شرکت‌های کووی(cowi) اروپایی پیوست و در آن ادغام شد.

مهندسان دانمارکی شرکت مذکور در کنار تصویربرداری از عکس های مرتبط با طرح های عمرانی خود در مسیر پروژه راه‌آهن، بر پایه انگیزه ها و علائق شخصی، از صحنه های متنوعی از زندگی مردم ایران در آن دوره عکسبرداری کرده اند. در دهه های بعدی بسیاری از این آلبوم‌های شخصی از سوی بازماندگان مهندسین طرح مذکور به شرکت اهدا گردید و بر غنای مجموعه اسناد آن کشور افزود. مجموعه های مذکور به صورت منظم و با درج شناسنامه عکس (مکان و زمان عکسبرداری و ...) در کنار هر قطعه گردآوری و نگهداری می‌شود که این مسئله نشانگر توجه فرهنگی، اجتماعی و مردم شناسانه مهندسان دانمارکی به محیط کار پیرامون خود هنگام انجام کارهای عمرانی بوده است.

یکی از نکاتی که در بررسی این عکس‌ها به دست می‌آید این است که پروژه احداث راه آهن سراسری ایران که تصور می‌شد آلمانی‌ها عهده‌دار آن بوده‌اند حاصل کار یک شرکت دانمارکی بوده است. شرکت کامپساکس در حقیقت پیمانکار اصلی پروژه بوده و بخشی از مهندسان و طراحان این پروژه دانمارکی بوده‌اند.

با توجه به اینکه در دوره ای که این عکسها گرفته شده مالکیت و بهره برداری از دوربین عکاسی شخصی از سوی مردم ایران مانند امروز، چندان رایج نبوده مجموع عکس های مذکور از نظر ثبت اماکن و اشخاص در دهه 1310 خورشیدی کم نظیر بوده و سوژه هایی که به آنها پرداخته شده اعم از بناهای تاریخی، معماری شهرها و روستاها، سرگرمی‌های اجتماعی، پوشش و ظاهر مردم شهرها و روستاها و ... شاید دیگر وجود خارجی نداشته باشند. بر این اساس این مجموعه عکس ها و گزارشهای پیرامون آنها می‌تواند دستمایه های پژوهشی ارزشمندی را برای پژوهشگران رشته های گوناگون علوم انسانی و اجتماعی مانند تاریخ، جغرافی، جامعه شناسی، مردم شناسی، هنر و غیره فراهم آورد. به عنوان نمونه بناهایی به نام چشمه عمارت در این مجموعه قرار دارد که به آبشارهای مصنوعی دوره شاه عباسی و سبک باغ‌های دوره اسلامی موسوم بوده است. این بناهای تاریخی متاسفانه هم اکنون تخریب شده و اثر چندانی از آنها باقی نمانده است. ولی در این مجموعه چندین تصویر از این ساختمانها وجود دارد که با فن‌آوری پیشرفته دوره خود ساخته شده است و هم اینک نیز برای پژوهشگران ابهاماتی از چگونگی کار آنها و رانده شدن آب به بالای ساختمان و ایجاد آبشار (بدون وجود پمپهای برقی کنونی) وجود دارد.

بدن تردید عکس و تصویر یکی از منابع مهم اسنادی و تاریخ پژوهی بوده که از روح و جذابیت بسیاری در مقایسه با اسناد صرفاً نوشتاری برخوردار است و هیچ سازمان ارائه دهنده خدمات اسنادی بدون برخورداری از آرشیو عکس‌ها و تصاویر، کامل نخواهد بود. در این راستا پژوهشگران، اساتید و دانشجویان می‌توانند با انجام پژوهشهای مربوطه نسبت به استخراج اطلاعات و بررسی اهمیت تاریخی این عکس‌ها و شناسایی حقایق نهفته در آنها، ایجاد زیرنویس و نوشتن توضیحات متقن و غیره به شناخت بیشتر دستاوردهای فرهنگی و اجتماعی دوره تاریخی مذکور کمک کرده و زمینه ساز مقالات و کتابهای حاوی حقایق تاریخی ژرفتر از این دوره گردند.

اعتقاد مسئولان مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه بر این است که این مرکز به تنهایی توان انجام همه اقدامات و پژوهشهای مورد نیاز در این زمینه را نداشته و لازم است تا سازمانها، انجمنها و کارشناسان علاقه مند در آماده سازی شناسنامه دقیق مجموعه مذکور و تسهیل دسترسی همگانی به این عکس ها، این مرکز را یاری رسانند.