چین با موشک میانبرد دانگ فنگ 21 و ایران با تغییر در گونه های زمینی موشک فاتح 110 تنها کشورهایی در دنیا هستند که به ساختن موشک های بالستیک ضد کشتی اقدام کرده اند.
چشم بادامی ها با تغییر در فناوری موشک دانگ فنگ زمین به زمین با برد تقریبی تا 3000 کیلومتر توانستند نخستین موشک ضد کشتی بالستیک دنیا را ارایه دهند. هدف چین از ساخت چنین سلاحی پایان دادن به یکه تازی ناوگان دریایی ایالات متحده در اقیانوسها و حفاظت از تنگه تایوان عنوان شده است. چین برای عملیاتی کردن چنین طرحی، سرجنگی جداشونده هدایت پذیر برای موشک دانگ فنگ طراحی کرد که در هنگام بازگشت به زمین از فضای ماورای جو، توان انجام مانور هدایت پذیری به سمت اهداف خود را داشته باشد .
آنطور که اطلاعات بدست آمده در رسانه ها و منابع اطلاعات نظامی عنوان شده، موشک دی اف 21 نیازمند است تا اطلاعات هدف خود را از ماهواره های نظارت و شناسایی نظامی ( یئوگان ) ساخت چین که آخرین ها آنها برای پوشش توان اکتشاف اهداف دریایی سال گذشته میلادی توسط چینی ها به فضا فرستاده شد، استفاده کند بر همین اساس موشک دی اف 21 بدلیل برد زیاد در طول مسیر پرتاب خود توسط این ماهواره ها هدایت و هدف نهایی رو خود را پیدا می کند .
موشک خلیج فارس
این موشک نیز همانند سایر موشکها باید موقعیت اهداف خویش را پیش از پرتاب بدست آورده و پس از پرتاب مسیر یابی دقیق خود را به سمت آنها انجام دهد . اما با توجه به اینکه ایران هنوز امکان استفاده از ماهواره ساخت داخل مجهز به رادار و تجهیزات الکتروپتیک دست نیافته است، نیاز دارد تا از موشکهای مستقل از هدایت خارجی بهره گیرد . به همین دلیل فاتح 110 که یکی از دقیق ترین موشکهای بالستیک ساخت ایران است بدین منظور انتخاب شد چراکه این موشک با استفاده از توان هدایت داخلی خویش در یک مسیر پرتابه ای کمترین خطا را داراست و از زیرسیستم ها و سطوح کنترل برای سیر سرد درون جوی بهره می گیرد .
رادارهای زمینی و دریایی ماوراء افق و یا هواپیما ها و پهباد های نظارت هوایی پس از بدست آوردن طول و عرض جغرافیایی هدف ، این مختصات جغرافیایی را به واحد پرتاب موشک ارسال میکنند و پس از آن موشک به سمت موقعیت معلوم شده در سطح دریا روانه می شود.
با توجه به شکل طراحی دماغه موشک خلیج فارس میتوان به تفاوت بین این موشک و فاتح پی برد . به نظر میرسد موشک خلیج فارس در نوک کلاهک خویش از یک سامانه الکترواپتیک پیشرفته برای کشف اهداف در هنگام بازگشت به جو بهره می جوید که این امکان را به موشک میدهد تا در زمان حمله مستقل بوده و خود اقدام به کشف هدف کرده و خود را به سمت هدف هدایت کند.
بنابراین میتوان گفت که موشک خلیج فارس پس از شلیک مستقل است و با اتکا بر سامانه های هدایت داخلی خود بدون نگرانی از اخلال رادیویی طی مسیر میکند .
کلاهک 650 کیلویی
هدف بزرگی که "خلیج فارس" مامور انهدام آن است بسیار بزرگ بوده و یک غول تمام فلزی با وزنی در حدود 90 تا 100 هزار تن و با ابعادی در حدود 300 متر طول و بیش از 70 متر عرض به شمار می رود .
ناوهای هواپیمابر از بزرگترین کشتی های موجود در دریاها بوده که علاوه بر ابعاد بسیار عظیم خویش کاملا زره پوش نیز هستند .
دستیابی به چنین هدفی که بسیار بزرگ و به لحاظ سرعت و مانور تنبل است امکانپذیر به نظر میرسد اما در نوع خود از آنچنان حفاظت و تدابیری بهره مند است که امکان دستیابی به خویش را برای موشکهای کروز و قایق های تند رو سخت کرده است .
بعنوان مثال ناوهای هواپیمابر آمریکایی هر کدام با استفاده از تعداد زیادی کشتی های پشتیبانی دفاع هوایی و حتی زیردریایی های تهاجمی حفاظت میشوند که تعداد زیادی از آنها هم عرض با ناو حرکت نموده و مقابل مسیر موشکهای کروز قرار میگیرند تا اجازه ورود به حریم ناوهواپیمابر را نیابند.
علاوه بر آنکه خود ناو و ناوشکن های همراه آن هم به تعداد زیادی از سامانه های توپی و موشکی مقابله با موشکهای کروز مجهز هستند .اما در این میان موشک بالستیک خلیج فارس با عبور آسان از تمام این موانع با فرود مافوق صوت از ارتفاع بالا عملا چنین تدابیری را بلااستفاده می کند.
این موشک ایرانی برخلاف موشکهای کروز حجم سرجنگی بسیار قوی دارد که در ادامه به ذکر برخی از ویژگی های آن خواهیم پرداخت.
به طور خلاصه، این نکات را می توان به عنوان موارد مهم در تحلیل عملکرد موشک خلیج فارس بیان کرد:
موشکهای کروز مانند نور، تنها 160 کیلوگرم سرجنگی دارند اما کلاهک خلیج فارس معادل 7 بمب معمولی مارک 82 یا سه بمب مارک 83 خرج انفجاری در خود جای داده است.
انفجار یک بمب معمولی سه حالت برخورد، شوک و موج و نیز اثر حرارتی بوجود می آورد و تفاوت عمده بین موشک و بمب، در برخورد با سرعت بالا در موشکها است .لذا با سرعت برخورد بالایی که موشک خلیج فارس دارد پیش بینی می شود به مقدار نامعلومی بسته به نوع فیوز و طراحی سرجنگی در سطح عرشه ناو نفوذ کند.
البته نفوذ در عرشه ناو بسته به تکنولوژی و طراحی کلاهک خلیج فارس دارد که در گونه های مجهز به کلاهک بارانی برخلاف گونه های معمولی و سنگر شکن انفجار در سطح توزیع میشود .
ذکر این نکته نیز ضروری است که اثر حرارتی انفجار یک بمب 450 کیلویی قادر به ذوب فولاد زرهی با قطر بیش از 5 سانت پیش از نفوذ است. ( بدنه ناوهای هواپیمابر از استیل استراکچر و سطوح آن با آلومینیوم پوشیده شده است) .
در حالت عمومی قدرت انفجاری ناشی از برخورد چنین بمبی حدود 1.2 تا 8 متر در عمق زمین نفوذ میکند و دایره ای به قطر 7 تا 18 متر بوجود میاورد. کلاهک بارانی نیز میتواند تا 3000 قطعه انفجاری با سرعت متغییر بین 600 تا 2000 متر بر ثانیه به اطراف خود پرتاب کند که شوک ناشی از انفجار با سرعت متغییر از 500 تا 800 متر بر ثانیه از محدوده انفجار به بیرون خارج میشود و جریانی برابر با 1.8 تا 2.5 برابر صوت بوجود می آورد .
موج انفجار تولید شده در نوع بارانی به تنهایی قادر است سطح کل ناو را از هر جسم متحرکی تخلیه کند .
با داشتن چنین پیش فرض هایی، موارد زیر را باید به وضعیت پیش از انفجار افزود :
در عرشه هر ناو هواپیمابر تعدادی هواپیمای آماده به پرواز لود شده با بمب و موشک و سوخت کامل وجود دارند. همچنین بر روی عرشه این ناوها تجهیزات بسیار حساس مدیریت پرواز و کنترل فرود و برخاست مثل کاتابولت وجود دارد که بدون آنها عملا ناو توانایی خود را از دست میدهد و با یک قایق معمولی غیر نظامی برابری خواهد کرد !
ماجرای انفجار کلاهک 20 کیلویی در ناوهای هواپیمابر
شاید این موضوع کمتر مطرح شده باشد که انفجار یک راکت هواپرتاب کوچک با نام ام کا 32 زونی در ناوهای هواپیمابر یو اس اس اینترپرایز و فارستال منجر به آتش سوزی های پیوسته و بزرگی شد .
راکتهای زونی 50 کیلو وزن و 20 کیلوگرم خرج انفجاری دارند . شلیک اتفاقی و نابهنگام این راکتها بر روی عرشه ناو فارستال منجر به اتفاقی مهیب یعنی کشته شدن 134 نفر - زخمی شدن 161 نفر و از بین رفتن 21 هواپیما شد .
انفجار در ناو هواپیمابر اینترپرایز
اتفاق مشابه به آن دو سال بعد در ناو هواپیمابریو اس اس اینترپرایز رخ داد و انفجار این راکت در اینترپرایز نیز منجر به مرگ 27 نفر و زخمی شدن 314 نفر همچنین نابودی 15 هواپیمای دیگر شد !
حال تصور برخورد و انفجار کلاهک 650 کیلویی موشک خلیج فارس چه میتواند باشد ؟!
انفجار در ناو هواپیمابر فارستال
آیا خلیج فارس از پدافند دشمن عبور می کند؟
به طور عمومی سه فاز درگیری با موشک های بالستیک وجود دارد که فاز شلیک (شناسایی پیش از پرتاب) فاز میانی که در آن موشک های بلند و میانبرد در ارتفاع مداری مورد هجوم موشکهای استاندارد 3 و تاد قرار میگیرند و فاز شیرجه و بازگشت به جو که توسط سامانه های موشک پاتریوت با موشکهای بالستیک مقابله می شود .
از آنجایی که سامانه های پدافند ضد موشکی ناوگان ایالات متحده در سطح دریا فقط بر پایه رفع تهدیدات موشکهای بلند و میانبرد طراحی شده اند لذا موشکهای 9 میلیون دلاری استاندارد 3 بکار رفته در این ناوگان منحصرا توانایی درگیری با موشکهای میان و بلندبردی را دارند که ارتفاع پروازی آنان مداری است.
بر پایه این فناوری، موشک استاندارد 3 کلاهک رهگیر خود را در ارتفاع مداری رها میکند تا پس از رهگیری و برخورد با موشک در ارتفاع بالا آنرا منهدم سازد . پس میتوان گفت که این سامانه ها در برابر موشکهایی مانند دانگ فنگ که ارتفاع شیرجه آن مداری است میتواند موفق عمل کنند اما موشک خلیج فارس بخاطر ارتفاع پرواز کوتاه تر زیر مداری (بطور تقریبی 50 تا 70 کیلومتر سقف پرواز) در ارتفاع کمتری از توان درگیری این موشکها سیر می کند . با این قابلیت، موشک خلیج فارس میتواند بدون نگرانی از میان پدافندهای ضد موشک نیروی دریایی ایالات متحده بگریزد .
نتیجه گیری
بطور طبیعی روشهای مقابله روزبروز در حال پیشرفت هستند و نمیتوان بطور قطع بر یک ترکیب مواجهه با دشمن استوار ماند و باید پیوسته در تلاش بود تا بتوانیم به توازن کم هزینه و کاربردی برای مقابله با تهدیدات دشمنان انقلاب برسیم .
موشک خلیج فارس در کنار انبوهی از تسلیحات دیگر ضد کشتی ساخت ایران قادر به پوشش سخت ترین شرایط درگیری های دریایی هستند و میتوان با استفاده ترکیبی و هوشمندانه از تکنیک ها و ابزار های تولید داخل با اتکا به نفس و توان ملی مدت بسیار طولانی نبرد های دریایی را بدون داشتن پشتیبانی هوایی و دریایی مدیریت و ضربات سختی به دشمن متجاوز وارد کرد .
ناوگان متجاوز مجبور است تا ناوهای هواپیمابر خود را بجای درگیری از منطقه خطر دور کند که این امر نیز به نوبه خود باعث بوجود آمدن مشکلات بسیار بر سر راه نبرد هوایی از طریق دریا با ایران میشود .
بعنوان نمونه ساده ترین راه ممکن قرار گیری هواپیمابر دشمن در فاصله امن در محدوده فرضی 350 کیلومتری سبب می شود تا جنگنده های دشمن مجبور باشند 700 کیلومتر مسیر اضافه تر را برای دستیابی با آسمان ایران طی کند ! چنین عملیاتی نیازمند نسب پادهای سوخت زیر بال جنگنده هاست که آنها را سنگین تر کرده و امکان حمل تسلیحات و انجام مانورهای چرخش و سرعت را از آنان میگیرد و برای هر ماموریت نیاز به تعداد بیشتری جنگنده بوجود می آورد که این امر کار را برای پدافند هوایی ما ساده تر کرده و ریسک عملیات هوایی را برای دشمن بسیار بالاتر می برد .
با توجه به اخبار رسیده از رزمایش موشکی پیامبر اعظم (ع) 6 با شلیک موشکهای هدایت دقیق و کلاهک های پیشرفته بارانی و فیوزهای مجاورتی و یا اعلام رسمی خبر شلیک دو موشک با برد 1900 کیلومتر به اقیانوس هند میتوان امیدوار بود که با پیشرفت روز افزون ایران صنایع موشکی و ماهواره ای، موشکهای ضد کشتی برد بلندتر نیز تولید و وارد یگانهای نیروهای مسلج کشورمان شوند که بدین ترتیب، غول های آهنی دشمن باید حداقل 2 هزار کیلومتر از مرزهای آبی ایران اسلامی فاصله بگیرند.
نویسنده: ابراهیم حبیبی