نزدیک به بیست حقوقدان، این موضوع را در گفت و گو با خبرگزاری انگلیسی رویترز، مطرح کرده اند.
رویترز بعد از اشاره به اظهارات چند روز پیش جان کری، وزیر خارجه آمریکا در جمع بانکداران اروپایی در لندن درباره تجارت قانونی با ایران می نویسد: «ای کاش مسائل تا همین اندازه ساده بودند.»
در روزها و هفتههای گذشته شرکتها و بانکهای اروپایی به صراحت از واشنگتن به دلیل مانعتراشی در ایجاد «برجام» گلایه کردهاند.
در یکی از تازه ترین موارد، روز چهارشنبه نتایج یک نظرسنجی جدید نشان داد بیش از نیمی از شرکتهای بینالمللی علاقهمند به تجارت با ایران به دلیل ابهام در قوانین تحریمی آمریکا در قوانین آمریکا و بیم از نقض این قوانین از ورود به بازار ایران خودداری میکنند.
شرکت حقوقی Clyde & Co روز چهارشنبه در گزارشی تصریح کرد از میان 100 مدیر عامل شرکتهای بینالمللی مستقر در انگلیس، 58 مدیر میگویند هنوز نمیدانند بایستی چه اقداماتی را برای مواجه نشدن با تحریمهای آمریکا انجام دهند.
جان کری در نشست لندن از شرکتها و بانکها خواسته بود تجارت قانونی با ایران را محدود نکنند و در موارد ابهام با دفتر کنترل دارایی های خارجی خزانه داری آمریکا تماس بگیرند.
بانک های اروپایی بعد از این اظهارات کری، در بیانیه هایی جداگانه اعلام کردند که این اظهارات آنها را متقاعد نمی کند و کماکان از مبادله با طرف های ایرانی امتناع خواهند کرد.
واضحترین دلیل درباره متقاعدکننده نبودن اظهارات «کری» را «استوارت لوی»، مدیر حقوقی بانک «اچاسبیسی» در مقالهای روز جمعه 24 اردیهشتماه در والاستریتژورنال بیان کرد. وی، دوگانگی در رویکردهای واشنگتن و بیم و امیدهای همزمان مقامهای این کشور درباره از سرگیری رابطه با ایران را عامل اصلی دوریگزینی بانکها از معاملات مربوط به ایران ذکر کرد.
«استوارت لوی» با اشاره به «ارزیابی منفی» وزارت دارایی آمریکا و «کارگروه اقدام مالی» (نهاد بینالمللی مبارزه با پولشویی) از بازار ایران، یادآوری میکند که دولت آمریکا مکرراً درباره تسلط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بر اقتصاد ایران هشدار میدهد- عواملی که در نهایت باعث میشوند بانکهای اروپایی عدم معامله با ایران را به ورود به بازار این کشور ترجیح بدهند.
حقوقدان های مورد استناد رویترز که اغلب با دفتر کنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا پیرامون تحریم های ایران در تماس هستند می گویند توضیحاتی که این نهاد در اختیار آنها قرار می دهد، اغلب مبهم و فاقد تعهد واشنگتن است.
بعد از رفع تحریم های هسته ای علیه ایران در نتیجه اجرایی شدن برجام، ایران وارد معاملاتی به ارزش دست کم 37 میلیارد دلار در بخش های نظیر ساخت و ساز، هوانوردی و خودروسازی با شرکت های ایرباس، پژو و شرکت ایتالیایی دانیلی شده است. ده ها شرکت دیگر هم می گویند در حال مذاکره با شرکت های همتای خود در ایران هستند و یا با آنها قراردادهای مشروط امضا کرده اند.
اما به گفته حقوقدانها، اجرای این قراردادها، در صورت امتناع بانکهای بزرگ اروپایی از تأمین اعتبار و یا انتقال پول دشوار خواهد بود.
شرکتهای اروپایی، رسانهها و مقامات غربی در ماههای گذشته اذعان کردهاند بانکهای بینالمللی از بیم نقض تحریمهای رفعنشده آمریکا علیه ایران از انجام تراکنشهای بانکی مربوط به قراردادهای تجاری ایران بیم دارند.
این در حالی است که دولت آمریکا به موجب برجام متعهد به انجام اقدامات لازم برای اطمینان خاطر به شرکتها و بانکها جهت تجارت با ایران است.
وزارت خزانه داری آمریکا درخواست رویترز برای مصاحبه در این باره را رد کرده اما در ایمیلی به این رسانه گفته که مقام های دولت آمریکا برای روشن کردن مسائل پیرامون تحریم های ایران به 18 کشور مسافرت کرده و با بانکداران این کشور میزگرد برگزار کرده اند. یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز اظهارات مشابهی مطرح کرده است.
اما بسیاری از شرکتها و بانکها اروپایی می گویند این توضیحات نمی تواند آنها را برای بازگشت به ایران متقاعد کند.