گروه بین‌الملل مشرق- نارندرا مودی اولین نخست‌وزیر هندی است که طی 15 سال اخیر پا به ایران می‌گذارد. تایمز هند گزارش داد روحانی قرار است در این سفر دو روزه، 12 سند همکاری با مقامات هندی به امضا برساند که مهمترین آن توسعه بندر چابهار با مشارکت 500 میلیون دلاریِ طرف هندی است.

به گزارش ایندین اکسپرس، نخست‌وزیر هند که حدود یک‌ماه و نیم پیش به عربستان سفر کرد، یکشبنه‌شب به تهران رسید و دوشنبه صبح مورد استقبال رسمی واقع شد. او علاوه بر دیدار هیأت‌های دو طرف، پشت درهای بسته با حسن روحانی به گفتگو نشست. اسناد تبادل علمی میان اندیشکده‌ها و تعامل فرهنگی نیز به امضا می‌رسد، اما مهمترین دستور کار نخست‌وزیر هند، تقویت همکاری‌ها در حوزه حمل و نقل، امنیت انرژی و تجارت کالا است، آنچه در دهه‌های اخیر بر تعامل فرهنگی گذشته میان دو کشور غلبه یافته است. سفر بعدی مودی به ایالات متحده خواهد بود.

اشرف غنی احمدزی، رئیس‌جمهور افغانستان، دیگر مهمان تهران است که شأن نزولش،‌ امضای توافق ترانزیتی برای جایگزینی بندر چابهار به جای سواحل پاکستان و بندرعباس در مسیر حمل کالا میان هند و افغانستان است. ناامنی در مرزهای افغانستان و پاکستان موجب شده مقامات افغان، مسیر چابهار را با وجود فاصله طولانی‌تر ترجیح دهند.


علاوه بر افغانستان، سایر کشورهای آسیای میانه می‌توانند از رونق چابهار برای توسعه ترانزیت دریاییِ کالا با کشورهای جهان بهره گیرند. تحلیلگر ان‌دی‌تی‌وی بر این باور است که هند تلاش دارد بندر چابهار را با سرمایه‌گذاری خود به رقیبی جدی برای بندر گوادر در جنوب پاکستان و 72 کیلومتریِ چابهار تبدیل کند که با مشارکت چینی‌ها به سرانجام رسیده است. ظاهراً سفر شی جین پینگ به ایران که چهار ماه پیش انجام شد، رقیب اقتصادی اصلی آنها در منطقه را به تکاپو انداخته است.

به گزارش سرویس کسب‌و‌کار فرست‌پُست،‌ جزئیات این توافق اولیه نشان می‌دهد دو تراست هندی، جواهر لعل نهرو و کَندِل قرارداری را با شکرت آریابندر امضا می‌کنند که طی فاز نخست آن 2 پایانه و 5 اسکله بزرگ بارگیری به رونق چابهار خواهد افزود. پیشتر در مه 2015 میلادی، آخوندی با همتای هندی خود، گادکاری، یادداشت همکاری اولیه‌ای در این زمینه امضا کرده بودند. گفته می‌شود ساخت 500 کیلومتر راه ریلی برای تسهیل ارتباط میان چابهار و زاهدان نیز با مشارکت دهلی صورت خواهد گرفت.

مودی و روحانی هر یک بر اهمیت امضای توافقات امروز به عنوان نقطه عطف در روابط اقتصادی ایران، هند و افغانستان تأکید کردند. مودی برای نشان‌دادن حسن نیت خود،‌ بخشی از بدهی دو شرکن نفت و گاز مانگالر و ایندین اویل را پیش از سفر خود با ایران تسویه کرد. گفته می‌شود مجموع این پرداختی که اولین نوبت پس از رفع تحریم‌های ایران است، حدود 750 میلیون از کل 6.4 میلیارد دلار بدهی دهلی بوده است.

نخست‌وزیر هند یکشنبه‌شب بیکار ننشست و به معبد سیک‌‌ها در تهران رفت. او همچنین قرار است با رهبر انقلاب دیدار کرده و در افتتاحیه جشنواره فرهنگ هند سخنرانی کند. حضور نارندرا در تهران 4 ماه پس از لغو تحریم‌ها علیه ایران اگر به عملی‌شدن توافقات پیش از حضور بوئینگ‌ها در فرودگاه‌های ایران بیانجامد، اولین اثر محسوس برجام خواهد بود.

نماینده هند در آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای در سال 2009 میلادی علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران رأی داد. کمتر از شش ماه پیش بود که مودی کلنگ خط لوله تاپی را برای انتقال گاز از ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و سپس هند به زمین زد و عملاً خط لوله صلح میان ایران، پاکستان و هند به پروژه‌ای سوخته تبدیل شد. همچنین با وجود فروش هنگفت نفت خام ایران به عنوان دومین صادرکننده این ماده حیاتی به هند تا سال‌های 2011-2012 میلادی، تحریم‌ها مانع از پرداخت هزینه آن از سوی دهلی به تهران شده است.

این موارد به گفته فاطمه امان تحلیلگر مسایل ایران و جنوب آسیا تهران را متقاعد کرد در اولویت سیاست خارجی هند قرار ندارد. بنابر این مقامات ایران پس از رفع تحریم‌ها بلافاصله در تلاش برای یافتن راهکاری برای احیای روابط اقتصادی و جبران سال‌هایی هستند که فرصت‌های اقتصادی هند را به دیگران هدیه داد.

منابع