به گزارش مشرق، آیتالله احمد جنتی در افتتاحیه دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری با کسب 51 رای به ریاست این مجلس انتخاب شد.
مجلس خبرگان رهبری مجلسی متشکل از فقیههای «واجد شرایط» است که براساس اصل 107 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مسئولیت تعیین ولی فقیه (رهبر جمهوری اسلامی) را دارد.
مدت هر دورهٔ این مجلس که اعضای آن به وسیلهٔ انتخابات و توسط رأی مستقیم و مخفی مردم انتخاب میگردند 8 سال است.
مجلس خبرگان رهبری نیز در اجرای مادهٔ 1 و 2 آئیننامه داخلی این نهاد، تعداد خبرگان را 88 نفر اعلام کرده است.
مجلس خبرگان رهبری مطابق تعریف قانون اساسی یک مجلس انتخابی تمام عیار است، نه انتصابی.
این مجلس به علت حساسیتی که در انتخاب رهبری دارد دارای استقلالی است که هیچ نهاد دیگر ندارد و طبق اصل 108 قانون اساسی صلاحیت خودتنظیمی دارد.
اسامی رئیس و نواب رئیس 5 دوره مجلس خبرگان رهبری به شرح زیر است:
ادوار مجلس/دوره زمانی/تعداد اجلاسها | تعدادنمایندگان | رئیس | نائب رئیس |
دوره اول سال 69-61 11 جلسه |
82 | آیتالله مشکینی | آیتالله هاشمیرفسنجانی |
دوره دوم سال 77- 69 |
83 | آیتالله مشکینی | آیات هاشمیرفسنجانی و امینی |
دوره سوم سال 85 – 77 16 جلسه |
86 | آیتالله مشکینی | آیات هاشمیرفسنجانی و امینی |
دوره چهارم سال 94-85 11 جلسه |
86 | سال اول: آیتالله مشکینی، سال 86 تا 89: آیتالله هاشمیرفسنجانی، سال89 تا 93 آیتالله مهدویکنی، سال 93 تا پایان دوره آیتالله یزدی | سال اول آیات هاشمیرفسنجانی و یزدی، سال 86 تا 89: آیات محمد یزدی و هاشمی شاهرودی، از سال 89 آیات یزدی و هاشمی شاهرودی |
دوره پنجم | 88 | آیتالله احمد جنتی | آیات هاشمی شاهرودی و موحدیکرمانی |
اولین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری در تاریخ 19 آذر سال 1361 برگزار شد که تعداد تعداد ثبتنامکنندگان 168 نفر بودند که در نهایت پس از عدم احراز صلاحیت 12 نفر و انصراف 10 نفر، 82 نفر از خبرگان مردم توانستند با کسب آرای لازم به اولین دوره مجلس خبرگان رهبری راه یابند.
اجلاس اول 19 آبان 1364 بود که در آن آیتالله منتظری به عنوان قائممقام رهبری انتخاب شد، دومین اجلاس در خرداد 1368 برای تعیین دومین رهبر جمهوری اسلامی پس از درگذشت حضرت امام(ره) بود. سومین اجلاس هم در مرداد 1368 بعد از تصویب بازنگری قانون اساسی توسط مردم برگزار شد.
تعداد جلسات رسمی این مجلس، هر سال یک جلسه و در مجموع هشت جلسه بود و چنانچه سه جلسه فوقالعاده زیر نیز بر آن افزوده شود، این مجلس یازده جلسه در ظرف هشت سال دوره فعالیت خود برگزار کرد.
نخستین مجلس خبرگان رهبری علاوه بر تنظیم و تصویب مقدماتی آئیننامه خود و تاسیس دبیرخانهای دائمی در قم، چند مصوبه مهم و سرنوشتساز داشت که مهمترین و سریعترین مصوبه خبرگان اول به دنبال رحلت رهبر کبیر انقلاب اسلامی و بلافاصله پس از آن در انتخاب رهبر جدید بود.
در چهاردهم خرداد سال 1368 و به دنبال عروج ملکوتی حضرت امام(ره) و در حالی که هنوز مراسم تشییع جنازه ایشان برگزار نشده بود، نمایندگان خبرگان بلافاصله تشکیل جلسه دادند و آیتالله سیدعلی خامنهای رئیسجمهوری وقت را به عنوان رهبر جدید جمهوری اسلامی ایران انتخاب کردند.
دومین اجلاس خبرگان نیز خرداد 1368 پس از رحلت امامخمینی(ره) و به منظور تعیین دومین رهبر جمهوری اسلامی برگزار شد و سومین اجلاس هم در مرداد 1368 بعد از تصویب بازنگری قانون اساسی توسط مردم برپا شد.
دومین دوره از انتخابات خبرگان رهبری نیز 16 مهرماه با نامنویسی 180 نفر آغاز شد و مردم در 24 حوزه انتخابیه با ورود 83 نفر به مجلس خبرگان رهبری موافقت کردند؛ میزان حضور در این انتخابات نیز 41 درصد بود.
رهبرمعظم انقلاب در 5 مهر ماه 1369 درست یازده روز قبل از انتخابات مجلس خبرگان، طی سخنانی فرمودند: ناظرین و اعضای هیئتهای اجرایی انتخابات باید براساس معیارها و موازین قانونی عمل کنند و در انجام وظایف خود حب و بغضها، خطبازیها و جهات سیاسی را به هیچوجه در نظر نگیرند تا به این ترتیب از بدگویی دشمنان و بدخواهان نسبت به این انتخابات مهم جلوگیری به عمل آید. ایشان هیئتهای اجرایی و ناظرین بر انتخابات مجلس خبرگان را به کنار گذاشتن سلیقههای شخصی توصیه کردند و فرمودند: «معیار و ضابطه آن است که مغایر با قانون نباشد.
آغاز سومین دوره مجلس خبرگان رهبری نیز مربوط به سال 77 میشود که طی آن 396 نفر برای حضور در این انتخابات اعلام آمادگی کردند پس از ردصلاحیت 214 نفر از این تعداد و انصراف 13 نفر از حضور در این رقابت، 169 نفر از 28 حوزه انتخابیه به مردم معرفی شدند و در نهایت فعالیت این دوره با حضور 86 نماینده خبره در چهارم اسفند آغاز شد و تا سال 85 و با برپایی 16 جلسه ادامه یافت.
حجتالاسلام حسن روحانی، آیتالله سید محمود هاشمی شاهرودی، آیتالله صادق آملیلاریجانی، آیتالله توسلی، حجتالاسلام مجید انصاری، حجتالاسلام علی فلاحیان و آیتالله احمد خاتمی از جمله اعضای این دوره بودند.
دورهٔ چهارم مجلس خبرگان رهبری یا خبرگان چهارم در سال 1385 آغاز به کار کرد. دورههای خبرگان 8 ساله است که این دوره در پی ادغام با انتخابات مجلس، حدود یک سال تمدید شد و تا پایان 1394 ادامه یافت. این دوره 86 نماینده داشت.
آیتالله علی مشکینی نخستین رئیس دوره چهارم مجلس خبرگان بود. با درگذشت وی اکبر هاشمیرفسنجانی جایگزین او شد. در سال 1389 آیتالله محمدرضا مهدویکنی با رای خبرگان جایگزین وی گردید. با درگذشت آیتالله مهدویکنی با رای خبرگان مردم آیتالله محمد یزدی رئیس مجلس خبرگان شد.
انتخابات پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری، روز جمعه 7 اسفند 1394 همزمان با مرحلهٔ نخست انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی برگزار شد.
نامنویسی نامزدان از 26 آذر تا 2 دی 1394 انجام شد و نتایج بررسی صلاحیت داوطلبان مجلس خبرگان رهبری در 6 بهمنماه 94 اعلام شد.
ساعت 8 صبح جمعه 7 اسفند 1394 رأیگیری آغاز شد و 88 نفر از نامزدهای مجلس خبرگان با کسب آرای لازم به مجلس راه یافتند.
در این دوره از انتخابات مجلس خبرگان، چند فهرست اصلی در تهران و شهرستانها منتشر شد که عبارتند از:
فهرست خبرگان مردم به سرلیستی هاشمی رفسنجانی و با حضور اصلاح طلبان، فهرست یاران اعتدال به سرلیستی حسن روحانی و با حضور اصلاحطلبان، فهرست جامعه روحانیت مبارز به سرلیستی آیتالله محمدعلی موحدیکرمانی و با حضور اصولگرایان، فهرست جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به سرلیستی آیتالله محمد یزدی و با حضور اصولگرایان.
در این دوره آیتالله احمد جنتی از 86 رأی ماخوذه با کسب 51 رأی رئیس مجلس خبرگان رهبری شد.
آیتالله امینی با 21 رأی و آیتالله هاشمیشاهرودی نیز با کسب 13 رأی از دیگر کاندیداهای ریاست مجلس خبرگان بودند. همچنین 1 رأی باطل محسوب شد.
در این رأیگیری آیتالله احمد جنتی رسماً ریاست مجلس خبرگان رهبری را به مدت 2 سال برعهده گرفت.
آیتالله موحدیکرمانی با 65 رأی و آیتالله هاشمی شاهرودی با 63 رأی نیز به ترتیب نواب اول و دوم رئیس مجلس خبرگان در دور پنجم شدند.