ميزبانى مرحله پايانى جام به ايتاليا مى رسيد كه آمده بود افتضاح حذف از جام جهانى ۱۹۶۶ توسط كره شمالى را جبران كند و بدين ترتيب لاجوردى ها در اولين و آخرين شير يا خط تاريخ تورنمنت هاى بزرگ آن هم پس از ۱۲۰ دقيقه تقلاى بدون گل مقابل شوروى برنده شدند چرا كه هنوز ضربات پنالتى اختراع نشده بود. يوگسلاوها هم از آلن مورى انگليسى اخراج شده يك ضد قهرمان ساختند تا به فينال رم پا بگذارند. جايى كه داور يك گل مشكوك به ميزبان هديه كرد تا آتزورى در بازى تكرارى قهرمان شود. این دوره از بازی ها، همزمان با تغییر نام، به شکل جدیدی نیز برگزار شد. سیستم حذفی که تا آن زمان متداول بود، جای خود را به گروه های مقدماتی داد.

تعداد تیم ها: 31 تیم

میزبان مرحله نهایی: ایتالیا

قهرمان: ایتالیا

فینال: ایتالیا 2 - یوگسلاوی صفر

دیدار رده‌بندی: انگلیس 2 - شوروی صفر

ستاره جام: دینو زوف از ایتالیا

آقای گل مرحله مقدماتی: لوئیجی ریوا (ایتالیا) 6 گل

آقاى گل مرحله نهایی: دراگان ژاییچ (یوگوسلاوی) 2 گل

تعداد بازی: 94 بازی (90 بازی مقدماتی و 4 بازی نهایی)

تعداد گل زده کل مسابقات: 258 گل ( میانگین 2.74 گل در هر بازی)

تعداد گل زده مرحله نهایی: 7 گل (میانگین 1.75 گل در هر بازی)

زننده اولین گل جام: میِل پیِس از هلند (دقیقه 35) دیدار هلند 2 – 2 مجارستان

زننده اولین گل جام در مرحله نهایی: دراگان ژاییچ از یوگوسلاوی (دقیقه 87) دیدار یوگوسلاوی 1 – 0 انگلیس (نیمه نهایی)

زننده آخرین گل جام: پیترو آناستازی از ایتالیا (دقیقه 32) دیدار ایتالیا 2 – 0 یوگوسلاوی (فینال)

بهترین خط حمله: ایتالیا (24 گل زده)

بهترین خط دفاع: ایتالیا، یوگوسلاوی و انگلیس (7 گل خورده)

آیا می دانستید:

آخرین روبرویی اسکاتلند و انگیس قبل از یورو 1996 در همپدن پارک بود و رکورد تماشاگر  در یک بازی را با 130,711 نفر  زد.

مرحله مقدماتی:

به گزارش مشرق، در سومین دوره مسابقات جام ملت های اروپا 31 تیم از مسابقات استقبال کردند و در هشت گروه با یکدیگر به رقابت پرداختند و تیم های اول گروه ها راهی مرحله بعدی شدند.

در گروه 1، اسپانیا مدافع عنوان قهرمانی در حضور چکسلواکی، جمهوری ایرلند و ترکیه اول شد.

در گروه 2، بلغارستان بالاتر از پرتغال، سوئد و نروژ راهی دور بعدی مسابقات شد تا آخرين بارقه هاى اوزه بيوى پرتغالى نيز پشت سر بلغارستان خاموش شدند.

در گروه 3، شوروی که در دو دوره گذشته مسابقات راهی فینال شده بود، بالاتر از یونان و اتریش و فنلاند به مرحله بعدی صعود کرد.

در گروه 4، که فقط سه تیم در آن حضور داشتند یوگوسلاوی اول شد و آلمان غربی و آلبانی حذف شدند تا آلمان غربی نتواند خاطره تلخ شکست مقابل انگلیس در جام جهانی 66 را از خاطر ببرد.

در گروه 5، مجارستان موفق به کسب مجوز صعود شد و آلمان شرقی، هلند و دانمارک از صعود بازماندند.

در گروه 6، ایتالیا بیشترین امتیازات را در میان گروه های هشت گانه کسب کرد و رومانی، سوئیس و قبرس حذف شدند.

در گروه 7، فرانسه به مرحله بعدی صعود کرد و بلژیک، لهستان و لوکزامبورگ حذف شدند.

در گروه 8، انگلیس، بالاتر از اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی در گروهی کاملا بریتانیایی راهی دور حذفی شد. انگليس قهرمان جام جهانى 1966 در گروهى قرار داشت كه شامل تيم هاى بريتانيايى بود و سرانجام مقابل 130 هزار هوادار اسكاتلندى صعود كرد.

نکته جالب اینکه در پرتماشاگرترین دیدار تاریخ اروپا، اسکاتلند در ورزشگاه همپدن پارک شهر گلاسکو میزبان انگلیس بود، دیداری که با نتیجه 1-1 خاتمه یافت. از این دیدار 130711 نفر استقبال کردند.

اما در دور دوم، ایتالیا به سختی با نتیجه 4-3 بلغارستان را در مجموع دو دیدار از پیش رو برداشت. شوروی پس از شکست 2-0 در دیدار رفت، در دیدار برگشت با سه گل مجارستان را شکست داد تا سومین حضور متوالی خود را در مرحله نهایی یورو جشن بگیرد. انگلیس قهرمان جام جهانی با نتیجه 3-1 از سد اسپانیا مدافع عنوان قهرمانی عبور کرد و یوگوسلاوی مقتدرانه با نتیجه 6-2 فرانسه را از پیش رو برداشت.

مرحله نهایی:

مرحله نهایی مسابقات با حضور چهار تیم ایتالیا، یوگوسلاوی، انگلیس و شوروی از 5 ژوئن تا 10 ژوئن 1968 (15 تا 20 خرداد 1347) به میزبانی ایتالیا برگزار گردید. سه استادیوم المپیک شهر رم، سن پائولو شهر ناپل و کوموناله شهر فلورانس برای میزبانی مسابقات در نظر گرفته شده بود.

نکته جالب حضور شوروی برای سومین دوره متوالی در مرحله نهایی مسابقات بود. یوگوسلاوی دومین حضورش را در این مسابقات تجربه می کرد. از سویی انگلیس به عنوان قهرمان جام جهانی 1966 این شانس را داشت قهرمانی را در اروپا نیز تکرار نماید و ایتالیا که خاطرات خوبی از جام جهانی 1966 و شکست در مقابل کره شمالی نداشت، آمده بود تا به عنوان میزبان قهرمانی را از آن خود نماید.

در مرحله نیمه نهایی ایتالیا به مصاف شوروی پرافتخارترین تیم مسابقات تا آن لحظه رفت. مسابقه در 120 دقیقه با تساوی بدون گل خاتمه یافت و با توجه به اینکه ضربات پنالتی در آن زمان برای تصمیم گیری در مورد برنده بازی پیش بینی نشده بود، سکه برنده را مشخص کرد و جاکینتو فاکتی کاپیتان خوش شانس آتزوری در این زمینه بود. در دیگر دیدار این مرحله یوگوسلاوی با تک گل درگان ژاییچ از سد انگلیس عبور کرد تا حریف ایتالیا در فینال مسابقات شود.

در دیدار رده بندی انگلیس موفق شد با گلزنی دو ستاره تیمش بابی چارلتون و جف هرست از سد شوروی عبور نماید و عنوان سومی را از آن خود نماید، عنوانی که بهترین مقام کسب شده توسط انگلیس در تاریخ یورو است.

اما دیدار فینال مسابقات در تاریخ 8 ژوئن 1968 (18 خرداد 1347) در حضور 68817 نفر در استادیوم المپیک شهر رم، مابین دو تیم ایتالیا و یوگوسلاوی به قضاوت گاتفرد داینست از سوئیس برگزار شد. دراگان ژاییچ برای یوگوسلاوی گل زد و آنجلو دومنگینی گل تساوی ایتالیا را در دقیقه 80 به ثمر رساند. پس از تساوی 1-1 در مجموع 120 دقیقه، رای به بازی تکراری صادر شد. دو روز بعد لوییجی ریوا و پیتر آناستاسی برای ایتالیا گلزنی کردند تا در حضور 32866 نفر و با قضاوت خوزه ماریا اورتیز ده مندیبیل اسپانیایی، آتزوری با دو گل پیروز میدان شود و سومین قهرمان مسابقات لقب گیرد.

تیم منتخب یورو 1968

دینو زوف (ایتالیا)

میرساد فازلاجیچ (یوگوسلاوی)

جاچینتو فاکتی (ایتالیا)

آلبرت شسترنف (شوروی)

بابی مور (انگلیس)

ایویکا اوسیم (یوگوسلاوی)

ساندرو ماتزولا (ایتالیا)

آنجلو دومنگینی (ایتالیا)

جف هرست (انگلیس)

لوییجی ریوا (ایتالیا)

دراگان ژاییچ (یوگوسلاوی)

3. جایزه بهترین موسیقی بازیهای اروپایی به «ماسیل» از اسپانیا رسید.

4. جایزه نوبل صلح به «رنه کاسین» رییس دادگاه حقوق بشر فرانسه رسید.

5. جایزه دوی 100 متر المپیک به «جیم هانیس» از آمریکا با رکورد 9.95 ثانیه رسید.

6. جایزه نفر اول فرمول یک به «گراهام هیل» از انگلیس رسید.

7. جایزه اسکار بهترین فیلم نصیب فیلم «اولیور» شد.

8. در 5 ژانویه «الکساندر دوبک» موفق شد که عنوان رهبر حزب کمونیست چکسلواکی را به دست آورد و «بهار پراگ» را کلید بزند.

9. در روز 4 آوریل، «مارتین لوترکینگ» رهبر جنبش سیاهان آمریکا در ممفیس ترور شد.

چهره برجسته:

دینو زوف دروازه‌بان بزرگ ایتالیا در در 26 سالگی افتخار وشکوه برای تیمش آفرید. او 14 سال بعد نیز با قهرمانی جهان در سال 1982 برای ایتالیا افتخار افرید. وی در بازی یک چهارم نهایی درم قابل بلغارستان گل کاست و در مرحله نیمه نهایی در مقابل شوروی کلین شیت خود را حفظ کرد. در بازی فینال، بالاخره دروازه زوف باز شد و ایتالیا در مقابل یوگسلاوی با نتیجه 1 بر 1 متوقف شد. دو روز بعد، دو تیم دوباره در مقابل هم قرار گرفتند و این بار ایتالیا موفق به شکست 2 بر صفر یوگسلاوی شد و در زمین خود به قهرمانی اروپا رسید.

فوتبالیست‌های بزرگی که در سال برگزاری جام ملتهای اروپای 1968 به دنیا آمدند:

اسلاون بیلیچ

بولنت کورکماز

اولک دنیسوف

دیدیه دشام

رابرت یارنی

اسلاویشا یوکانوویچ

تموری کتسبایا

دورینل مونتنو

کیتیل رکدال

استال سولباکن