این مسابقات برای نخستین بار با 24 تیم برگزار می شود و تیم های حاضر در 6 گروه به رقابت خواهند پرداخت و در پایان مرحله گروهی دو تیم برتر از هر گروه و 4 تیم برتر سوم گروههای ششگانه به مرحله حذفی راه خواهند یافت.
سرویس ورزشی مشرق در ویژه نامه ای به بررسی تاریخچه 14 دوره گذشته جام ملتهای اروپا به صورت مجزا خواهد پرداخت تا علاقه مندان به فوتبال از ناگفته های ادوار این جام آگاه شوند.
پنجمین دوره مسابقات جام ملتهای اروپا با 32 تیم آغاز و در نهایت با انجام مسابقات در مرحله نهایی در یوگسلاوی و با قهرمانی تیم فوتبال چکسلواکی به پایان رسید. میزبان در این مسابقات چهارم شد.
میزبان مرحله نهایی: یوگسلاوی
قهرمان: چکسلواکی
فینال: چکسلواکی 2 (5)- آلمان 2 (3)
دیدار ردهبندی: هلند 3 - یوگسلاوی 2
ستاره جام: آنتونیو پاننکا از چکسلواکی
آقای گل مرحله مقدماتی: دان گیونز (جمهوری ایرلند) 8 گل
آقاى گل مرحله نهایی: دیتر مولر (آلمان) 4 گل
تعداد بازی: 108 بازی (104 بازی مقدماتی و 4 بازی نهایی)
تعداد گل زده کل مسابقات: 298 گل ( میانگین 2.76 گل در هر بازی)
تعداد گل زده مرحله نهایی: 9 گل (میانگین 2.25 گل در هر بازی)
زننده اولین گل جام: تیمو راجا از فنلاند (دقیقه 3) دیدار لهستان 2 - فنلاند یک
زننده اولین گل جام در مرحله نهایی: آنتون آندروس از چکسلواکی (دقیقه 20) دیدار چکسلواکی 3 - هلند یک (نیمه نهایی)
زننده آخرین گل جام: برند هولزِنبین از آلمان (دقیقه 90) دیدار آلمان 2 (5) - چکسلواکی 2 (3) (فینال)
بهترین خط حمله: چکسلواکی (24 گل زده)
بهترین خط دفاع: آلمان غربی (7 گل خورده)
آیا می دانستید:
«ارتور مک دونالد» بازیکن نیوکاسل هر 5 گل در مقابل قبرس را در گروه A در مرحله مقدماتی به ثمر رساند تا علاوه بر ثبت رکورد برای خود، برایت تیم ملی کشورش هم رکورد به جا گذاشته باشد.
مرحله مقدماتی:به گزارش مشرق، در این دوره از مسابقات 32 تیم در غالب 8 گروه 4 تیمی حضور یافتند که در نهایت تیمهای نخست گروهها (چکسلواکی، ولز، یوگسلاوی، اسپانیا، هلند، شوروی، بلژیک و آلمان غربی) به مرحله بعدی راه یافتند.
در گروه 1، چکسلواکی در گروهی اول شد که انگلیس، پرتغال و یونان حضور داشتند.
در گروه 2، ولز از سادهترین گروه ممکن یعنی گروهی که در آن مجارستان، اتریش و لوگزامبورک حضور داشتند بالا آمد.
در گروه 3، یوگسلاوی در حالی به مرحله بعد راه یافت که ایرلند شمالی، سوئد و نروژ در گروهش حضور داشتند.
در گروه 4، اسپانیا با پشت سر گذاشتن رومانی، اسکاتلند و دانمارک صعود کرد.
در گروه 5، هلند در حضور لهستان، ایتالیا و فنلاند راهی دور بعد شد.
در گروه 6، شوروی پس از رقابت با جمهوری ایرلند، ترکیه و سوئیس در مرحله بعدی حاضر شد.
در گروه 7، بلژیک با آلمان شرقی، فرانسه و ایسلند هم گروه بود و صعود کرد.
در دور دوم که به صورت رفت و برگشت انجام شد چکسلواکی 4 – 2 شوروی را برد، آلمان غربی 3 بر یک اسپانیا را از پیش رو برداشت، یوگسلاوی با نتیجه 3 بر یک ولز را حذف کرد و هلند 7 بر یک بلژیک را در هم کوبید و به مرحله نهایی راه یافت.
مرحله نهایی:
مرحله نهایی مسابقات با حضور چهار تیم چکسلواکی، یوگوسلاوی، هلند و آلمان غربی از 16 ژوئن تا 20 ژوئن 1976 (26 تا 30 خرداد 1355) به میزبانی یوگسلاوی برگزار گردید. دو استادیوم ماکسیمیر شهر زاگرب و کرنا زودا شهر بوگراد برای میزبانی مسابقات در نظر گرفته شده بود.
در مرحله نیمه نهایی چکسلواکی مقابل هلند قرار گرفت. این دیدار در وقتهای قانونی مسابقه با نتیجه یک بر یک به پایان رسید. در وقتهای اضافه اما چک اسلواکی دو بار در دقایق 114 و 118 به گل رسید تا لالههای نارنجی خداحافظی تلخی با جام داشته باشند.
در دیگر دیدار این مرحله یوگسلاوی میزبان در ورزشگاهی که 50652 نفر را در خود جای داده بود به مصاف آلمان غربی رفت. این دیدار سخت و نفسگیر در حالی که تا پایان نیمه اول 2 بر صفر به سود یوگسلاوی بود در نود دقیقه 2 بر 2 شد تا بازی به وقتهای اضافه برود. در وقتهای اضافه اما آلمانها بهتر عمل کردند و با گلهای دقایق 115 و 119 دیتر مولر موفق شدند میزبان را در حسرت دیدن فینال بگذارند. جالب اینکه دیتر مولر در این دیدار هت تریک کرد.
با این حساب آلمان غربی و چکسلواکی راهی فینال شدند و یوگسلاوی و هلند به دیدار رده بندی رفتند.
در بازی رده بندی در حالی که تنها 6766 نفر در ورزشگاه حضور داشتند بازی در وقتهای قانونی با نتیجه 2 بر 2 به پایان رسید و رود گیل هلندی با زدن گل طلایی در دقیقه 107 کار میزبان را تمام کرد و سوم شد.
اما دیدار فینال مسابقات در تاریخ 20 ژوئن 1976 (30 خرداد 1355) در حضور 68817 نفر در استادیوم کرنا زودا شهر بوگراد، مابین دو تیم چکسلواکی و آلمان غربی به قضاوت سرجیو گونِلا برگزار شد. در این دیدار ابتدا چکسلواکی تا دقیقه 25 با دو گل از حریف پیش افتاد اما درست 3 دقیقه بعد یعنی در دقیقه 28 بازی توسط دیتر مولر، ستاره آلمانها 2 بر یک شد تا امیدهای ژرمنها زنده بماند. در حالیکه همه تلاش آلمان غربی برای زدن گل در نیمه دوم بی نتیجه باقی مانده بود اما برند هولزِنبین در دقیقه 90 و در مقابل دیدگان 30790 نفر بازی را با تساوی کشید تا بازی به وقتهای اضافه برود.
این دیدار در دقایق اضافه گلی در بر نداشت تا قهرمان با پنالتی مشخص شود. در ضربات مرگبار پنالتی چکسلواکی 5 ضربه را وارد دروازه کرد و در مقابل آلمان تنها 3 بار دروازه حریف را باز کرد تا چکسلواکی قهرمان این دوره از مسابقات لقب بگیرد.
تیم منتخب یورو 1976
ایوو ویکتور (چک اسلواکی)
یان پیوارنیک (چک اسلواکی)
رود کرول (هلند)
یاروسلاو پولاک (چک اسلواکی)
آنتون آندروس (چک اسلواکی)
فرانس بکن باوئر (آلمان غربی)
راینِر بونهاف (آلمان غربی)
زدنک نِهودا (چک اسلواکی)
دیتر مولر (آلمان غربی)
آنتون پاننکا (چک اسلواکی)
دراگان ژاییچ (یوگوسلاوی)
2. فرانتس بکن بائر مورد سال فوتبال اروپا شد
3. کشف طلای اروپا به «سوتوریس کایافاس» رسید.
4. جایزه نوبل صلح به «بتی ویلیامز» و «مایرید کوریگان» از جنبش صلح ایرلند شمالی رسید.
5. «هاسلی کرافورد» از ترینیداد و توباکو برنده با رکورد 10.6 ثانیه برنده جایزه دوی صد متر المپیک شد.
6. «جیمز هانت» از انگلیس برنده جایزه فرمول یک جهان شد.
7. جایزه اسکار بهترین فیلم به فیلم «راکی» رسید.
8. در روز 21 ژانویه اولین هواپیمای تجاری کنکورد به پرواز در آمد.
9. در روز 26 ژوئن برج CN به عنوان بلندترین سازه جهان به روی مردم گشوده شد.
9. در روز 4 آوریل، «مارتین لوترکینگ» رهبر جنبش سیاهان آمریکا در ممفیس ترور شد.
چهره برجسته:
«آنتونین پاننکا» ستاره میدان و مرد اول چکسلواکی برای قهرمانی اروپا بود. وقتی بازی فینال در مقابل آلمان قدرتمند با نتیجه 2 بر 2 به تساوی کشید، در ضربات مرگبار پنالتی این پاننکا بود که پس از ضربه ناموفق «اولی هوینس» آلمانی، با زدن ضربه چیپ به توپ، «سپ مایر» دروازهبان تیم ملی آلمان را مقهور کرد و در نتیجه چکسلواکی با نتیجه 5 بر 3 آلمان غربی را شکست داد و قهرمان اروپا شد.
پاننکا خودش میگوید: ما دروازهبان بسیار خوبی داشتیم. من پیوسته برای ضربات پنالتی با او تمرین میکردم. آنقدر حرفهای عمل میکرد که من دیگر استاد پنالتی زدن شده بودم. روی ضربات چیپ تمرین خاصی داشتم. میدانستم که ضربه چیپ ریسکش بالاست اما اگر آهسته و حرفهای نواخته شود، دروازهبانی که به گوشه دروازه شیرجه زده چون نمیتواند دیگر مسیرش را برگردد، مقهور خواهد شد. ضربهای که در مقابل سپ مایر زدم هم همین طور بود.
فوتبالیستهای بزرگی که در سال برگزاری جام ملتهای اروپای 1976 به دنیا آمدند:
انگلوس باسیناس
ترایانوس دلاس
شی گیون
نونو گومژ
پاتریک کلایورت
الساندرو نستا
کلارنس سیدورف
رود فان نیستلروی
مارکین زِولاکوف