تقریباً اکثریت قریب به اتفاق شهروندان عربستانی و اتباع خارجی مقیم از شنیدن یک نام احساس خوشایندی به آنها دست نمی‌دهد، آنچه به «هیئة الامر بالمعروف و النهی عن المنکر» موسوم است که البته در افکار عمومی به «پلیس مذهبی» شهرت دارد، مشاهده رفتارها و نوع برخورد نیروهای این تشکل مذهبی سعودی، مشکلات و مصایب فراوانی برای مردم عربستان و زائران حرمین شریفین به وجود آورده است.
رفتارها و اقدامات مأموران وهابی این تشکل مذهبی در کنترل شخصی‌ترین امور زندگی مردم عربستان و حتی اهانت به شهروندان در اماکن عمومی، فروشگاه‌ها، مجتمع‌های تجاری، خیابان‌ها، فضایی بسیار بسته و افراط گرایانه را بر جامعه این کشور حاکم کرده است. در پی تشدید نارضایتی جامعه عربستان از اقدامات و رفتارهای پلیس مذهبی، مشاور دفتر ملک عبدالله پادشاه سابق اعتراف کرده بود که عملکرد و اقدامات این نهاد مذهبی خلاف شرع و دستورات رسول الله حضرت محمد(ص) و علمای اسلامی است.
این در حالی است که خانم مضاوی الرشید از معارضان عربستانی مقیم خارج سال گذشته به افشاگری درباره ماهیت کمیته یا شورای به‌اصطلاح امر به معروف و نهی از منکر سعودی دست زد و تأکید کرده بود این نهاد در پوشش امر به معروف در راستای اهداف و سیاست‌های آل سعود به جاسوسی از مردم می‌پردازد.
وی در صفحه شخصی خود در توییتر نوشته بود شورای به‌اصطلاح امر به معروف و نهی از منکر به جاسوسی از مردم عربستان می‌پردازد، در حالی که نظام حاکم این‌گونه القا می‌کند که آنها در حال پیاده کردن احکام اسلامی هستند، ولی واقعیت چیز دیگری است و این مرکز ابزاری در دستان رژیم آل سعود برای مخدوش کردن وجهه اسلام و بدنام کردن این دین الهی است.
این معارض عربستانی تصریح کرد رژیم سعودی در حالی ادعا می‌کند که با تشکیل مرکز امر به معروف و نهی از منکر درصدد اصلاح اوضاع جامعه و مبارزه با انحطاط اخلاقی و تندروی است،که واقعیت‌ها خلاف این ادعاها را نشان می‌دهد و این مرکز بخشی از برنامه انحصار قدرت در دست آل سعود است و وظایف و رفتارهایش هیچ ارتباطی با احکام اسلامی ندارد.
به‌گفته وی، مسئله مهم این است که این مرکز در برابر رفتارهای نادرست و غیراخلاقی مسئولان سعودی هیچ واکنشی نشان نمی‌دهد و فقط مردم را زیر ذره‌بین گرفته است، این تشکل فقط منافع، خواسته‌ها و اهداف رژیم حاکم را تأمین می‌کند و با رفتارها و اقداماتش، اسلام و جامعه عربستان را بدنام کرده است، این مرکز کاری به فساد حاکمان و کاخ‌نشینان ندارد و مأموریت تنها کمک کردن به بقای رژیم آل سعود است.
پلیس مذهبی سعودی در یک نگاه
تاریخ تأسیس شورا یا کمیته به‌اصطلاح امر به معروف و نهی از منکر موسوم به پلیس مذهبی عربستان به سال 1940 میلادی برمی‌گردد، یک تشکل رسمی که به‌زعم خود آنچه را وظیفه امر به معروف و نهی از منکر طبق احکام اسلام می‌خوانند، به‌عهده دارند. این تشکل هزاران نیرو دارد که البته علاوه بر شهروندان سعودی از اتباع برخی کشورهای جهان هم با هدف بهره‌برداری و تحقق مقاصد آل سعود در حج و عمره و تأثیرگذاری بر حجاج و عمره‌گزاران کشورهای مختلف از جمله افغانستان و تاجیکستان رسماً استفاده می‌شود.
مأموریت
مأموریت و وظیفه رسمی پلیس مذهبی سعودی، آنچه «اجرای قوانین اسلامی در اماکن عمومی، جلوگیری از رخ دادن مسائل حرام و فعالیت‌هایی که به اسلام اهانت می‌کند و نیز آنچه منع جادوگری و اقدامات فریبکارانه برای اخاذی از مردم» می‌خوانند، است.
نشریه سعودی الجزیره درباره مأموریت‌های این تشکل مذهبی چنین نوشته است تشویق مردم به نماز جماعت در اماکنی که حضور دارند، اطمینان یافتن از بسته شدن مراکز و محل‌های تجاری و فروشگاه‌ها هنگام نماز و خروج مردم از آن و توقف خرید و فروش هنگام نماز، زیر نظر گرفتن زنان.
نیروهای این تشکل وظیفه دارند هنگامی که خطایی از افراد سر زند، آنها را به دفتر شورا منتقل کنند و از آنها تعهد گرفته شود که دیگر این خطا را تکرار نکنند و یا ممکن است این افراد به پلیس تحویل داده شوند تا با آنها برخورد قضایی صورت گیرد. یکی دیگر از وظایف این تشکل، کشف و تعطیل کردن مراکز فساد و فحشا اعلام شده است.
صدور فرمان پادشاهی آل سعود در 16 رمضان 1400 میلادی به تشکیل این نهاد مذهبی منجر و اجازه فعالیت آن به‌طور رسمی صادر شد.
انتقادهای زیادی از پلیس مذهبی سعودی صورت گرفته است، مهمترین اتهامی که به این تشکل وارد شده است، مقصر بودن در افزایش تلفات ناشی از آتش‌سوزی در یک مدرسه دخترانه در مکه مکرمه در سال 2002 میلادی است، نیروهای این تشکل مذهبی هنگام رخ‌دادن آتش‌سوزی در این مدرسه، به‌بهانه اینکه دختران حجاب نداشتند، درها را به‌روی آنها بسته و مانع ورود نیروهای آتش‌نشانی به داخل مدرسه شدند، آنها می‌گفتند دختران نمی‌توانند بدون پوشش در مقابل نامحرمان ظاهر شوند که نتیجه این اقدام آنها، افزایش شمار قربانیان و انتقادهای فزاینده‌ای بود که علیه این تشکل مذهبی صورت گرفت.
به همان اندازه که نیروهای پلیس مذهبی عربستان، رفتار سختگیرانه و خشنی با مردم و زائران حرمین شریفین از خود نشان می‌دهند، به همان اندازه از هرگونه اقدام بر ضد اقدامات غیراخلاقی و فساد خاندان حاکم و وابستگان آنها خودداری می‌کنند، به‌عنوان مثال، اسناد دیپلماتیک آمریکایی فاش کرده بود که با وجود برگزار شدن میهمانی‌هایی در خانه‌های مقامات بلندپایه آل سعود و استفاده از مشروبات الکلی و مواد مخدر و اعمال منافی عفت و بی‌وبندباری جنسی در آن، نیروهای پلیس مذهبی به‌سبب نزدیکی با خاندان حاکم از برخورد با چنین مجالسی طفره رفتند.
اعتراضات فزاینده مردم عربستان و همچنین گلایه‌های مکرر زائران حرمین شریفین از کشورهای مختلف به‌سبب رفتارهای خشن و توهین‌آمیز نیروهای پلیس مذهبی سبب شد تا روز یازدهم آوریل 2016 میلادی شورای وزیران سعودی طرح کاهش اختیارات این تشکل را تصویب کند که از مهمترین بندهای آن، حذف اختیارات این تشکل در بازداشت جنایی و اداری، پیگرد و بازجویی از افراد است و نقش این شورا تنها به امر به معروف و نهی از منکر آن هم با خوش‌رفتاری تقلیل یافت و این شورا به‌جای دخالت مستقیم در مسائل، تنها وظیفه اطلاع‌رسانی جرایم به پلیس یا اداره مبارزه با مواد مخدر را به‌عهده گرفت، این در حالی است که برخی معارضان آل سعود، کاهش اختیارات این تشکل را ادعایی بیش ندانستند و تأکید کردند آل سعود برای پیشبرد سیاست‌هایش به مشروع جلوه دادن آن نیاز دارد و بهترین اهرم و ابزار برای اجرای آن، وجود تشکلی به‌نام امر به معروف و نهی از منکر است.
رسوایی‌های اخلاقی پلیس مذهبی
روزنامه رسمی عکاظ روز سه‌شنبه چهارم نوامبر 2014 خبر تکان‌دهنده‌ای را منتشر کرد که از عمق فساد و بی‌بند‌وباری در پلیس مذهبی عربستان حکایت می‌کرد، بر اساس این خبر، رئیس پلیس مذهبی سعودی در منطقه جازان از یک دختر باج‌خواهی جنسی کرده است.
در این خبر که افکار عمومی عربستان را تکان داد، آمده بود دستگاه‌های امنیتی منطقه جازان رئیس شورای امر به معروف و نهی از منکر در این منطقه را هنگام ارتکاب جرم باج‌خواهی جنسی از یک دختر سعودی دستگیر کردند.
عکاظ نوشته بود این دختر، با رئیس مرکز امر به معروف و نهی از منکر در دفترش خلوت کرده بود، رئیس شورا شروع به باج‌خواهی از دختر کرد و به وی وعده داد پرونده‌اش را به‌شرط برآورده خواسته‌هایش و تسلیم در برابر آن مختومه اعلام خواهد کرد. عملیات باج‌خواهی این مسئول شورا (پلیس مذهبی) از دختر سعودی به‌مدت سه ماه ادامه داشت و این دختر از ترس آبرویش در مقابل خواسته‌های (شیطانی) رئیس شورا تسلیم می‌شد، ولی هنگامی که جوانی به خواستگاری‌اش آمده بود، از رئیس شورای امر به معروف آن منطقه درخواست کرد که دیگر کاری به کارش نداشته باشد و مزاحمش نشود، چرا که می‌خواهد ازدواج کند، ولی رئیس شورا خواهش و التماس دختر را نپذیرفت، تا اینکه دختر تصمیم گرفت اداره شورای امر به معروف و پلیس منطقه را در جریان بگذارد که در ادامه رئیس شورا در کمینی که نیروهای امنیتی برای وی ایجاد کردند، و وی و این دختر هنگام ارتکاب جرم دستگیر شدند.
هرچند سخنگوی رسانه‌ای پلیس منطقه جازان از ارجاع پرونده این مسئول شورای امر به معروف و نهی از منکر به دادستانی کل خبر داده بود، با این حال شهروندان سعودی در جریان نتیجه این پرونده قرار نگرفتند.
«نادین البدیر» از فعالان رسانه‌ای سعودی پیشتر، انحرافات اخلاقی اعضای شورای امر به معروف و نهی از منکر سعودی را فاش کرده و این شورا را باندهایی خواند که از اوباش و رعب و تروریسم علیه مردم عربستان استفاده می‌کند.
رفتار وحشیانه با مردم
چگونگی رفتار نیروهای پلیس مذهبی سعودی با مردم بارها اعتراضات و انتقادهای شدیدی را به‌دنبال داشته است. برخورد خشن نیروهای این نهاد مذهبی با یک دختر بیست‌ساله که همراه خانواده‌اش در پارک قدم می‌زد، در سایت اضواء الوطن منعکس شده بود. بر اساس این گزارش، یکی از اعضای شورای امر به معروف و نهی از منکر این دختر را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهد و مشتی محکم بر سرش می‌کوبد که منجر به خونریزی سرش می‌شود.
صحنه‌ای که پلیس مذهبی سعودی بر سر دختر 20ساله مشت می‌کوبد و سبب خونریزی سرش می‌شود
درباره جزئیات این خبر آمده بود: عضو شورای امر به معروف و نهی از منکر هنگام بازدید میدانی پیش از نماز عشاء، از این دختر می‌خواهد که پارک را ترک کند و به منزلش بازگردد، ولی این دختر نپذیرفت، عضو شورا سپس چنان مشتی بر سرش کوبید که منجر به خونریزی وی شد.
این دختر در حالی که لباس‌هایش غرق در خون شده بود به‌همراه برادرش به اداره پلیس رفت و علیه این عضو شورا شکایت کرد و سپس به بیمارستان منتقل شد تا مداوا شود. منابع خبری نوشته بودند عضو این شورا، فشارهای زیادی را بر پدر این دختر وارد کرد تا از شکایت خود صرف نظر کند، ولی وی نپذیرفت و خواستار رعایت عدالت بر اساس قوانین شد. البته این منابع افزودند عضو متجاوز شورا به منزل پدر این دختر رفت و اعتراف کرد که از دیابت رنج می‌برد و عصبی بوده و رفتارش با این دختر هم اشتباه بوده است.
پلیس مذهبی و ضرب و شتم شهروندان در بازار
پایگاه خبری سبق سعودی روز بیستم ژانویه 2015 در گزارشی از اقدام نیروهای پلیس مذهبی در ضرب و شتم یک شهروند در بازاری در شهر ریاض خبر داده بود.
بر اساس این گزارش، نیروهای شورای امر به معروف و نهی از منکر، شهروندی را در یکی از بازارهای ریاض مورد ضرب و شتم قرار دادند.
یکی از قربانیان خشونت پلیس مذهبی عربستان
تنها مجازاتی که برای نیروهای متخلف در نظر گرفته شد، بر اساس تصمیمات اداره کل شورای امر به معروف و نهی از منکر عربستان بر اساس گزارش سبق به این شرح بوده است: اداره کل شورای امر به معروف و نهی از منکر سعودی تصمیم گرفت سه عضو شورا را که اقدام به ضرب و شتم شهروندی در یکی از بازارهای ریاض کرده بودند، به خارج از منطقه ریاض منتقل کرده تا در بخش اداری (نه عملیاتی) مشغول به کار شوند. در پی حمله اعضای این شورا، استخوان بینی و فک وی شکست، با این حال این شورا، شهروند عربستانی را متهم به ارتکاب جرمی دانستند که بازداشت وی را سبب شد.
افشای فعالیت اعضای شورای امر به معروف و نهی از منکر در سایت‌های مستهجن: اعضای شورا نقش دختر را بازی میکردند
روزنامه اینترنتی مکه، 28 نوامبر 2015 فاش کرده بود شماری از اعضای شورای امر به معروف و نهی از منکر (پلیس مذهبی)، در منطقه عسیر، از طریق شبکه‌های ارتباط اجتماعی و سیاست‌های مستهجن به شکار قربانیان خود می‌پرداختند و یکی از اعضای این شورا، نقش دختر یا جوان را در این سایت‌ها برای به دام انداختن طعمه و تعیین زمان برای ارتکاب عمل منافی عفت بازی می‌کرد.
بر اساس این گزارش، شماری از شیوخ شورای امر به معروف و نهی از منکر، حداقل در مدت چهار سال، این شیوه و نقش‌های زشت را بازی میکردند، این افراد با هدف به دام انداختن طعمه خود، از تصاویر مستهجن استفاده میکردند، طعمه‌ای که چه‌بسا به ارتکاب جرم بدون ارائه پیشنهاد فحشا، فکر نمی‌کرد، با این حال اعضای شورا پس از تعیین قرار، طعمه خود را در مکان مشخص شده دستگیر میکردند و پس از آن، ساعات سخت و دشوار قربانی از بازرسی تلفن همراه و اطلاع یافتن از تمام اطلاعات زندگی‌اش شروع می‌شد و گرفتاری‌های قربانیان به همین راحتی پایان نمی‌یابد و بدتر از آن، اینکه اعضای شورا پس از اطلاع یافتن از اطلاعات شخصی قربانی خود، صورت‌جلسه‌ای علیه وی تنظیم میکردند و این صورت‌جلسه به‌نحوی تنظیم می‌شد که گویا این قربانیان خود درخواست عمل منافی عفت داده‌اند (نه اعضای شورای امر به معروف و نهی از منکر که آنها را با تصاویر مستهجن به دام می‌انداختند) و قضات هم در صدور احکام خود علیه قربانیان به شهادت اعضای متخلف شورای امر به معروف و نهی از منکر تکیه میکردند.
سایت مکه به نقل از منابع خود فاش کرده بود ده‌ها نفر از افرادی که به این شیوه (به دام افتادن توسط اعضای شورا) در دام اعضای شورا افتاده بودند، گفتند از طریق برخی از اعضای شورا و از طریق سایت‌ها و برنامه‌های شبکه‌های ارتباط اجتماعی به دام افتاده و دستگیر شدند که ضرر‌های زیادی به آنها وارد شده و منجر به فروپاشی خانواده و طلاق شده است. آنها شیوه‌های شورای امر به معروف و نهی از منکر را خلاف قوانین کیفری اعلام کرده بودند.
دختر سعودی خطاب به پلیس مذهبی: شما داعشی هستید
رفتار خشونت‌آمیز نیروهای پلیس مذهبی عربستان بارها خشم مردم این کشور را به‌دنبال داشته به‌طوری که یکی از رسانه‌های سعودی به‌نام سبق به ناراحتی یک دختر سعودی از نحوه رفتار این نیروها اشاره کرده بود که طی آن این دختر سعودی در مجتمع تجاری ریاض هنگامی که نیروهای امر به معروف و نهی از منکر یا همان پلیس مذهبی می‌خواستند به‌زعم خود، این دختر را به‌خاطر نحوه پوشش وی، نصیحت کنند، وی با پرتاب کفش خود به‌سمت این نیروها، آنها را داعشی و فاقد تربیت لازم خواند.
بر اساس این گزارش، نیروهای پلیس مذهبی با پیگرد خودروی این دختر و برداشتن شماره پلاک آن، شکایت‌نامه‌ای را علیه وی در یک مرکز امنیتی تنظیم کردند تا زمینه دستگیری و محاکمه وی را به‌اتهام توهین فراهم کنند.
بی‌شک رعب‌آورترین مؤسسه برای مردم عربستان، شورای موسوم به امر به معروف و نهی از منکر یا همان پلیس مذهبی معروف است، مؤسسه‌ای که بازوی قدرتمند وهابیون برای تحمیل نظرات و دیدگاه‌های متعصبانه و تنگ‌نظرانه و خشک خود بر مردم عربستان است، هرچند اخیراً حکومت سعودی مدعی کاهش اختیارات این نهاد شد، اما در عمل شیوخ و مفتیان وهابی همچنان با اختیارات گسترده با تکیه بر حمایت‌های نامحدود خاندان حاکم به فعالیت‌های خود که زندگی را بر مردم عربستان سخت کرده است، ادامه می‌دهند.
برخورد زننده پلیس مذهبی با دختران جوان + فیلم
الحیات از رسانه‌های سعودی در پی برخورد بسیار خشن و زننده نیروهای شورای امر به معروف و نهی از منکر موسوم به پلیس مذهبی با دو دختر جوان، تأکید کرد این اقدام موج خشم علیه این شورا را به‌دنبال داشته است.
در فیلمی که در شبکه‌های ارتباط اجتماعی منتشر شده و سبب خشم و انزجار شدید مردم عربستان از نیروهای پلیس مذهبی شده، این نیروها، دختری را مورد ضرب و شتم قرار داده و سپس وی را به‌روی زمین می‌کشند که منجر به عریان شدن بخش‌هایی از بدن وی می‌شود، با این حال نیروهای پلیس مذهبی بدون توجه به کنار رفتن بخشی از پوشش این دختر به رفتار خشونت آمیز خود ادامه می‌دهند.
یکی از این دخترها که در معرض رفتار خشن و توهین‌آمیز پلیس مذهبی سعودی قرار گرفته است، جزئیات این حادثه را که در پایگاه خبری عاجل سعودی آمده، تشریح کرده است.
این دختر که به فتاه النخیل مول نام مجتمع تجاری که این حادثه در آن رخ داد، مشهور شده، گفته است به‌همراه دوستش در خیابان مقابل مجتمع تجاری ریاض در انتظار رسیدن تاکسی ایستاده بود که ناگهان یک گشتی شورا (پلیس مذهبی)، آنها را متوقف کرد و یکی از عناصر این شورا از آنها (این دختر و دختر همراه وی) خواست روپوش خود را کنار بزنند، ولی آنها در ابتدا نپذیرفتند، ولی نیروی شورا از خودروی خود پیاده شد و آنها مجبور شدند به خواست وی برای کنار زدن روپوش گردن نهند.
وی افزود: نیروی شورا از ما پرسید که آیا کارمند هستیم یا دانشجو، وی می‌خواست ما را سوار خودروی شورا کند، ولی ما نپذیرفتیم تا با خانواده ما تماس بگیرند، ما دیدیم تعداد نیروهای شورا در این گشتی زیاد است، یکی از این نیروها به‌همراه چند نفر دیگر ما را به‌زور کشیدند. (این اظهار نظر در شماره دهم فوریه 2016 روزنامه الحیات سعودی منتشر شده است)
این دختر سعودی تأکید کرد: من به داخل بازار فرار کردم در حالی که دوستم به‌سمت خیابان فرار کرد و آن حادثه‌ای که فیلم آن در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، رخ داد (رفتار توهین آمیز و زننده نیروهای پلیس مذهبی).
وی افزود: دوست من (دیگر دختر سعودی) هم توانست از چنگال نیروهای شورا بگریزد و در حالت روحی بسیار بدی وارد منزلش شد، نیروهای شورا، کیف و برخی وسایلش را ضبط کرده بودند، ولی وی توانست با برداشتن تلفن همراهش فرار کند و اجازه نداد نیروهای شورا موبایلش را از او بگیرند.
حمله مأموران پلیس مذهبی به سرویس بهداشتی خانم‌ها و ضرب و شتم یک دختر
یکی از خبرهای جنجالی درباره پلیس مذهبی سعودی که سر و صدای زیادی هم در جامعه عربستان به پا کرده بود، مربوط به حمله این مأموران به سرویس بهداشتی خانم‌ها در شهر الدمام عربستان است، هرچند تاریخ این حادثه مربوط به چند سال پیش است، ولی برای اطلاع بیشتر خوانندگان از رفتارها و اقدامات خشن مأمورانی که مدعی امر به معروف و نهی از منکر هستند، یادآوری می‌شود.
درباره جزئیات این حادثه منابع سعودی نوشته بودند: نیروهای وابسته به شورای امر به معروف و نهی از منکر با حمله به یک سرویس بهداشتی در شهر الدمام واقع در ساحل، دختری را از داخل آن بیرون آوردند و وی را بر زمین کشیدند و مورد ضرب و شتم قرار دادند، این صحنه پیش چشم حداقل 10 شهروند رخ داد که حیرت و بهت آنها را به‌دنبال داشت، این در حالی بود که این دختر ابتدا برای فرار تلاش کرد، ولی مأموران وی را گرفتند و با مشت و لگد به جان وی افتادند، این دختر با فریاد بلند التماس می‌کرد که او را رها کنند، زمانی که نیروهای شورا وی را به‌روی زمین می‌کشیدند بخش‌هایی از لباسش کنار رفت، مأموران از وی خواستند سوار خودروی ویژه شود، ولی وی نپذیرفت تا اینکه مأموران سعودی با گرفتن دست و پای این دختر، او را در صندوق عقب جیب ویژه خود پرتاب کردند.
رسانه‌های سعودی در آن زمان صحنه حمله مأموران پلیس مذهبی به این دختر را رعب‌آور و رفتار مأموران را وحشیانه توصیف کرده بودند.
این رسانه‌ها تأکید کرده بودند رفتار وحشیانه اعضای شورای امر به معروف و نهی از منکر با این دختر جوان، تأثیر سوء بر شاهدان عینی گذاشته است. یکی از شاهدان عینی گفته بود: «برنامه‌هایی که این شورا برای بهبود وجهه خود برگزار می‌کند، چه فایده‌ای دارد، وقتی همچنان این اقدامات را انجام می‌دهند؟ چه‌کسی مجوز لمس بدن یک دختر را به این شیوه و ضرب و شتم و لگدکوب وی را داده است؟».