به سبب شرایط اقلیمی مناسب در این منطقه تولید این محصول از حدود یک‌هزار و 200 سال گذشته در استان رواج داشته است.
برای تولید این محصول به آب کمی نیاز است و در استان کویری مانند خراسان جنوبی زعفرانی با کیفیت عالی می‌تواند تولید شود.
تولید زعفران نیز مشکلات خود را دارد و زعفران‌کاران باید با تلاش شبانه‌روزی این محصول باارزش را تولید کرده و روانه بازار کنند.
در این راستا حبرگزاری فارس بر آن شد تا بخشی از مشکلات زعفران‌کاران استان را بازگو کند.
مدیرکل جهاد کشاورزی خراسان جنوبی در 12 آبان‌ماه سال گذشته با اشاره به مهمترین مشکلات زعفران‌کاران استان، گفت: سنتی بودن کاشت، داشت و برداشت زعفران یکی از مهمترین مشکلات تولید طلای سرخ در استان است که در کنار این مشکلات نوسانات قیمت طلای سرخ مهمترین دغدغه تولیدکنندگان این محصول صادراتی است.
هاشم ولی‌پور مطلق با بیان اینکه 35 هزار و 830 بهره‌بردار در زمینه تولید محصول زعفران در خراسان جنوبی فعالیت دارند، بیان داشت: خشکسالی‌های 16 ساله، کاهش آبدهی قنوات، کاهش کیفیت منابع آبی، تغییرات و نوسانات قیمت از دیگر مشکلات زعفران‌کاران در استان است.
وی در گفتوگو با یکی از رسانه‌ها در 10 آذرماه سال گذشته با اشاره به اقدامات جهاد کشاورزی در راستای حمایت از کشاورزان زعفران‌کار خراسان جنوبی، اظهار داشت: اعطای زمین و مجوز و تسهیلات به صنایع بسته‌بندی و فرآوری از جمله سیاست‌های جهاد کشاورزی در راستای حمایت از زعفران‌کاران است.
مدیرکل جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه تسهیلات مورد نیاز برای احداث مزارع زعفران به متقاضیان داده می‌شود، بیان داشت: همچنین ارائه تسهیلات درباره جوان‌سازی مزارع زعفران، برگزاری کارگاه‌ها آموزشی برای ارتقاء دانش فنی بهره‌برداران و تهیه نشریه فنی زعفران نیز از دیگر اقدامات جهاد کشاورزی برای حمایت از تولیدکنندگان زعفران است.
ولی‌پور مطلق همچنین در 27 اردیبهشت‌ماه سال جاری در گفتوگو با یکی از خبرنگاران با اشاره به اینکه از واحد فرآوری زعفران در استان دو واحد آن غیرفعال است، گفت: این واحدها با ظرفیت 20 تن زعفران و 3 هزار و 100 تن نوشیدنی زعفرانی فعالیت دارند.
معاون امور بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی نیز در رابطه با مشکلات صادرات زعفران در 10 آذرماه سال گذشته، گفت: گمرک استان به عنوان گمرک تخصصی زعفران معرفی شده، اما به سبب نبود زیرساخت‌ها در استان، صادرات زعفران از استان‌های تهران و خراسان رضوی که پروازهای خارجی دارند، انجام می‌شود.
مهدی ماهگلی نبود پروازهای مستقیم از خراسان جنوبی به خارج از کشور را از مهمترین مشکلات صادرات زعفران استان دانست و افزود: این امر سبب می‌شود محموله‌های تولیدی که مختص صادرات هستند به استان‌های دیگر رفته و از آنجا بارگیری شوند.
وی با بیان اینکه اگر محموله‌ها در گمرک استان بارگیری شوند، هزینه تمام‌شده کمتری را به دنبال دارد، اظهار داشت: بارگیری در دیگر استان‌ها، هزینه حمل‌ونقل را بالا برده و قیمت تمام‌شده محصول را بالا می‌برد.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان جنوبی نیز گفت: بالا بودن نرخ سود تسهیلات بانکی مانع برندسازی زعفران خراسان جنوبی بوده و از مشکلات اساسی صادرکنندگان زعفران استان است.
محسن احتشام با بیان اینکه با نرخ گران و سود پایین زعفران نمی‌شود برندسازی را انجام داد، تصریح کرد: هزینه‌های حمل‌ونقل، بسته‌بندی، تبلیغات و توزیع در برندسازی بالا است.
وی با بیان اینکه بیشترین زعفران کشور در قاینات تولید می‌شود، اظهار داشت: متاسفانه در خراسان جنوبی و به ویژه در قاین، زعفران‌کاران را حمایت نکردیم.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان جنوبی با بیان اینکه اجرای طرح ملی زعفران کلید حل مشکلات زعفران‌کاران استان است، اذعان داشت: در راستای این طرح از مرحله تولید زعفران تا مصرف بازار حمایت می‌شود.
در راستای تولید هر چه بهتر این ادویه گران‌بها و برای کاهش بخشی از دغدغه‌های کشاورزان و کوتاه کردن دست دلالان و سودجویان نخستین تعاونی تامین نیاز زعفران‌کاران استان در اواخر سال گذشته راه‌اندازی شده است.
با وجود ایجاد این تعاونی برخی از زعفران‌کاران باز از مشکلات و دغدغه‌های خود می‌گویند.
یکی از زعفران‌کاران نمونه فردوس در گفتوگو با خبرنگار فارس در بیرجند، اظهار داشت: سه هکتار سطح زیرکشت دارم و در سال گذشته 32 کیلو زعفران خشک در هکتار برداشت داشته‌ام.
محمدحسین بخشی باغستانی با بیان اینکه سالیانه 79 تا 42 کیلو زعفران خشک در هکتار برداشت می‌کنم، تصریح کرد: در این سال به عنوان زعفران‌کار برتر استانی معرفی شدم و بیشترین برداشت را در کشور داشتم.
وی با اشاره به خشکسالی‌های چند سال گذشته در استان یادآور شد: در این شرایط و با وجود کمبود آب در استان محصول ما روبه افول می‌رود.
زعفران‌کار نمونه فردوسی ادامه داد: نسبت به سایر بخش‌های کشور زعفران باغستان فردوس از کیفیت خوبی برخوردار بوده و در سایر بخش‌های کشور برداشت نمی‌شود.
بخشی باغستانی از مسؤولان خواست تا برای پَرکردن زعفران دستگاه در اختیار زعفران‌کاران قرار دهند.
وی با بیان اینکه بهتر است راه برای صادرات باز باشد، افزود: در چند سال گذشته مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی سبزوار زعفران ما را مورد آزمایش قرار داد و نتیجه آن مثبت بود و قرار شد که از ما گران‌تر خریداری شود ولی تاکنون این امر صورت نگرفته است.
زعفران‌کار نمونه فردوسی با بیان اینکه زعفران ما در خارج از کشور در کشور فرانسه نیز آزمایش شد و نتیجه خوبی داشت، متذکر شد: این امر به این سبب است که ما برای تولید محصول خود از کود حیوانی استفاده کرده و از کودهای شیمیایی استفاده نمی‌کنیم.
بخشی باغستانی با بیان اینکه در محصول ارگانیک کود شیمیایی دخیل نیست، اضافه کرد: به دیگران نیز توصیه می‌کنم برای تولید محصولات خود از کود حیوانی استفاده کنند.
وی مهمترین مشکل خود برای تولید زعفران را کمبود آب عنوان کرد و گفت: ما آب مورد نیاز خود را از قنات بلده تامین می‌کنیم که بر اثر خشکسالی‌های چندین ساله آب این قنات کاهش پیدا کرده است.
زعفران‌کار نمونه فردوسی خواستار کاهش خاموشی چاه موتور آب شیرین در این منطقه شد و ادامه داد: ما اگر بخواهیم برداشت خوبی داشته باشیم نیاز به آب وجود دارد و نیروی کار و کشاورز بیکار در این منطقه زیاد وجود دارد.
در ادامه خبرنگار ما با زعفران‌کار نمونه بیرجندی نیز گفتوگو کرده است؛ این کشاورز نمونه اظهار داشت: میزان سطح زیرکشت محصول زعفرانم 1.3 هکتار بوده که از آن سال گذشته 12 کیلوگرم زعفران خشک برداشت کرده‌ام.
حسین براتی مهمترین مشکل خود در راه تولید را کمبود آب مطرح می‌کند و یادآور می‌شود: در این استان مشکل زمین و شوری آب نیز وجود دارد.
وی تصریح کرد: در حال حاضر زعفران در تمام کشور کاشت می‌شود ولی کیفیت خراسان جنوبی را ندارد.
زعفران‌کار نمونه بیرجندی خواستار تعریف برند زعفران برای منطقه شد و ادامه داد: همچنین ما از دولت می‌خواهیم زعفران استان شناسنامه‌دار شود.
براتی با بیان اینکه بیشتر کشاورزی استان به صورت خرده‌مالکی است، یادآور شد: ما برای رفع این مشکل شرکت تعاونی را به ثبت رساندیم که نیازمند اعتبار است.
وی افزود: با تامین اعتبار برای شرکت تعاونی زعفران به صورت فله صادر نشده و بسته‌بندی می‌شود و همچنین دست دلالان نیز در این زمینه کوتاه می‌شود.
زعفران‌کار نمونه بیرجندی با بیان اینکه زعفران نرخ ثابتی ندارد، متذکر شد: همچنین پیاز زعفران گران و قاچاق شده و ما نمی‌توانیم پیاز را از کشاورزان خریداری کنیم.
براتی با بیان اینکه پیاز زعفران در برخی از مناطق کشور دارای آفت است، اضافه کرد: مسؤولان مربوطه باید جلوی جابجا شدن آن را بگیرند و از طریق تعاونی این کار صورت بگیرد تا آفت به سایر مناطق سرایت نکند.
وی با بیان اینکه بیمه زعفران نیز باید مورد حمایت قرار بگیرد، تصریح کرد: امسال شرکت بیمه خسارت زعفران‌کاران را برآورد کرده ولی تاکنون هیچ مبلغی به آنها پرداخت نشده است.
زعفران‌کار نمونه بیرجندی با بیان اینکه این محصول با کم‌آبی سازگار است، یادآور شد: کشت این محصول در مناطق پر آب نیز رواج پیدا کرده و دولت باید جلوی کشت این محصول را در مناطق پرآب بگیرد و آن را ممنوع کند تا به کشاورزان مناطق کم آب خسارت وارد نشود.
بعد از شنیدن دغدغه‌های زعفران‌کاران استان به سراغ رئیس اتحادیه زعفران‌کاران خراسان جنوبی رفتیم تا مشکلات و راه‌حل‌ها را با وی مطرح کنیم.
محمدحسین آذری‌نصرآباد اظهار داشت: سطح زیرکشت زعفران استان 14 هزار و 200 هکتار است.
وی با بیان اینکه از این میزان سطح زیرکشت سالانه 53 تن زعفران خشک برداشت می‌شود، تصریح کرد: فروش این مقدار زعفران 291 میلیون و 500 هزار تومان برای استان ارزآوری داشته است.
رئیس اتحادیه زعفران‌کاران خراسان جنوبی مشکل کم‌آبی را مهمترین مشکل زعفران‌کاران استان عنوان کرد و یادآور شد: مسؤولان در این زمینه باید به فکر باشند و ارگان‌هایی که تانکر دارند، اعلام آمادگی کنند.
آذری‌نصرآباد ادامه داد: امسال وضعیت در زمینه کم‌آبی بحرانی است و مسؤولان مربوطه باید به فکر باشند در غیر این صورت زعفران استان دچار مشکل می‌شود.
تصویب صندوق زعفران در خراسان جنوبی/نیاز به اعتبار اولیه 10 میلیارد تومانی این صندوق
وی از تصویب صندوق زعفران در استان خبر داد و افزود: زعفران استان از نظر کیفیت مقام نخست را دارد و باید این صندوق در استان راه‌اندازی شود.
رئیس اتحادیه زعفران‌کاران خراسان جنوبی با بیان اینکه این صندوق با تصویب معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی و همچنین معاونت برنامه‌ریزی رئیس جمهور رسیده است، اضافه کرد: برای راه‌اندازی آن 10 میلیارد تومان سرمایه اولیه نیاز است.
آذری‌نصرآباد، نبود بازار مطمئن را یکی دیگر از مشکلات زعفران استان دانست و تصریح کرد: در حال حاضر هر کس بدون تخصص زعفران را خرید و فروش می‌کند و این یکی دیگر از مشکلات است.
وی یادآور شد: با راه‌اندازی صندوق زعفران در استان اشتغال بیشتر شده و مهاجرت از روستاها به شهر کم شده و در مجموع حرف برای گفتن داریم.
رئیس اتحادیه زعفران‌کاران خراسان جنوبی با بیان اینکه این صندوق در ابتدا افرادی که عضو هستند، را پوشش می‌دهد، متذکر شد: در حال حاضر هفت عضو داریم که تعاونی هستند و تشکل‌های خصوصی هنوز عضو نشدند.
مدیرکل جهاد کشاورزی خراسان جنوبی امروز در گفتوگو با خبرنگار فارس در بیرجند، همچنان کاشت، داشت و برداشت سنتی زعفران را یکی از مشکلات تولید این محصول دانست و اظهار داشت: تعداد 9 واحد فرآوری زعفران در استان وجود دارد که از این تعداد دو واحد غیرفعال است.
هاشم ولی‌پور مطلق با بیان اینکه این واحدها ظرفیت تولید 20 تن زعفران را دارند، تصریح کرد: همچنین ظرفیت تولید 3 هزار و 100 تن نوشیدنی زعفرانی را دارند.
وی با بیان اینکه عمده زعفران استان به صورت درجه‌بندی و بسته‌بندی است، یادآور شد: همچنین در زمینه قرص، اسپری و نوشیدنی زعفران نیز محصولاتی تولید می‌شود.
ولی‌پورمطلق ادامه داد: ارزش فرآوری تولیدات زعفران خراسان جنوبی 9 میلیارد و 400 میلیون تومان است.
تولید سالانه 2 تن قرص زعفران در خراسان جنوبی
وی با بیان اینکه سالانه 2 تن قرص زعفران در استان تولید می‌شود، گفت: همچنین 3 هزار و 100 تن نوشیدنی و بقیه تولید درجه‌بندی و بسته‌بندی زعفران است.
مدیرکل جهاد کشاورزی خراسان جنوبی خاطرنشان کرد: تولیدات محصولات فرآوری زعفران نسبت به سال گذشته به طور نسبی افزایش داشته است.
در شرایط خشکسالی 16 ساله‌ای که بر استان تحمیل شده است، به نظر می‌رسد زعفران شاید تنها محصول کشاورزی درآمدزا در این منطقه باشد لذا برای افزایش تولید طلای سرخ استان و جلوگیری از کاهش کیفیت آن مسؤولان استانی باید مشکلات حاشیه‌ای و جانبی در تولید، بسته‌بندی و صادرات آن را برطرف کنند.
==============
گزارش از: زهرا محمدی