در جریان فاجعه خون‌بار مِنا حدود ۵۰۰ نفر از حاجیان ایرانی نیز که برای زیارت خانه خدا عازم مکه مکرمه شده بودند، مظلومانه جان باختند. در میان جان‌باختگان این فاجعه نام «غضنفر رکن آبادی» سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در لبنان نیز به چشم می خورد؛ کسی که سعودیها از بیخ و بُن منکر حتی حضور وی در مکه مکرمه شده بودند. در هر صورت فاجعه مِنا به لکه ننگ بزرگی بر پیشانی خاندانی تبدیل شد که خود را «پرده دار» و «کلید دار» کعبه می دانند و از خود به عنوان «خُدّام الحرمین» نام می‌برند.
اندکی پیش از این فاجعه غمناک منا نیز شاهد سقوط جرثقیل بر سَر زائران خانه خدا در مسجدالحرام بودیم؛ حادثه ای که در نهایت به جان باختن بیش از ۱۰۰ زائر و زخمی شدن بیش از ۲۰۰ تَن دیگر منجر شد. پس از این دو حادثه دردناک که سعودیها هنوز هم پاسخ قانع کننده‌ای در خصوص علت وقوع آنها به مسلمانان جهان نداده اند، طی روزهای اخیر شاهد حوادثی برای زائران خانه خدا بودیم که بار دیگر بر بی کفایتی خاندان سعودی در اداره حج و مدیریت امور حجاج مهر تأیید زد.
در همین ارتباط، چندی پیش وزارت بهداشت عربستان سعودی با صدور بیانیه ای اعلام کرد که ازدحام جمعیت در منطقه الحرم در نزدیکی هتل «دار التوحید» مکه باعث زخمی شدن دست کم ۱۸ نفر شده است. بر اساس اعلام وزارت بهداشت، مجروحان به بیمارستان منتقل نشده و در محل حادثه درمان شدند. پس از این حادثه، مراکز درمانی منطقه الحرم و بیمارستان های «جیاد»، «ملک عبدالعزیز»، «ملک فیصل» و بیمارستان «النور» به حال آماده باش درآمده اند.
سلسله اتفاقاتی که بی‌کفایتی محض سعودیها در زمینه اداره امور حج و حجاج را به خوبی نشان می دهد، به همین جا ختم نشد. در تازه ترین حادثه، یک دستگاه اتوبوس حامل حجاج در مسیر ریاض - طائف واژگون شد که بر اثر آن دستکم ۱۳ زائر جان باخته و ۳۶ نفر نیز زخمی شدند. این زائران در حال بازگشت از انجام مناسک حج عمره بودند. ۱۰ نفر از حجاج حین وقوع حادثه در دم جان باختند و ۳ نفر نیز بر اثر شدت جراحات وارده در بیمارستان فوت کردند.
سریال بی کفایتی رژیم سعودی در اداره موسوم حج از سال گذشته تاکنون همچنان بی وقفه ادامه دارد و سؤالی که هم اکنون به ذهن متبادر می شود، این است که به راستی علت آن همه اصرار و پافشاری مقامات رژیم سعودی برای جلوگیری از مشارکت کشورهای اسلامی در اداره امور حج چه بود؟ سال گذشته زمانی که کشورهای اسلامی با واکنش سرسختانه سعودیها در برابر طرح مشارکت در اداره امور حج مواجه شدند، گمان می کردند که سعودیها به خود آمده و قصد دارند با اتخاذ سلسله تدابیر ویژه‌ای از بروز حوادث مشابه جلوگیری کنند.
با این حال، وقوع دو حادثه پیاپی برای زائران خانه خدا پس از گذشت ۹ ماه از دو فاجعه دردناک، این حقیقت را به اثبات رساند که مقامات رژیم سعودی نه تنها هیچ تدبیر و راهکار ویژه ای برای تأمین امنیت و عزت حجاج اتخاذ نکردند، بلکه از اتخاذ حداقل تدابیر امنیتی برای حفظ جان حجاج نیز عاجز مانده اند. مسلمانان سراسر جهان هم اکنون منتظر شنیدن پاسخ به این سؤال هستند که چگونه ممکن است در طول تنها دو روز ۷۰ نفر از زائران خانه خدا به دنبال بی کفایتی سعودیها جان باخته و یا زخمی شوند؟
طبق قوانین بین المللی، مسئولیت تأمین امنیت تمامی اتباع خارجی که به کشورهای دیگر سفر می کنند، بر عهده دولت‌های حاکم بر آن کشورها است و در صورت وقوع هر اتفاقی برای آنها، دولتی که به کشورش سفر کرده‌اند، مسئول مستقیم اتفاق رخ داده خواهد بود. علاوه بر این، برخی حقوقدانان بر این باورند که دولت‌ها مسئول امنیت حتی آن دسته از اتباع خارجی هستند که به صورت غیرقانونی وارد کشورشان شده‌اند. این در حالی است که مسلمانانی که در مکه و مدینه به سر می برند، از حرمتی بسیار فراتر از دیگر خارجی برخوردار هستند و با این وجود، عربستان سعودی کوچکترین گامی را در راستای حفظ امنیت و سلامت آنها برنداشته و اینگونه که پیداست برنخواهد داشت.
بدون شک زمانی که این فجایع را در کنار یکدیگر قرار می دهیم، به این نتیجه مشخص می رسیم که این حوادث و فجایع نمی تواند تنها به دنبال یک سهل‌انگاری و یا غفلت دست‌اندکاران تأمین امنیت رخ داده باشند. هرچند که فرضیه عامدانه بودن برخی از این فجایع از جمله سقوط جرثقیل بسیار سنگین و همچنین فاجعه غمناک مِنا همچنان به قوت خود باقی است، اما حتی اگر در خوش‌بینانه‌ترین حالت هم این فرضیه را رد کنیم، باز هم نمی توانیم از کنار عناد و لجاجت خاندان رژیم سعودی با حجاج بیت الله الحرام به سادگی عبور کنیم.
«ازدحام جمعیت»؛ مسأله ای است که سعودیها آن را عامل فاجعه سال گذشته و حادثه امسال عنوان کرده اند. اما این سؤال وجود دارد که آیا سعودیها واقعا از تبعات ازدحام جمعیت در صحرای عرفات و مِنا و یا دیگر مکان‌های مکّه بی خبر بودند؟ اگر پاسخ مثبت است، پس چگونه می توانند مدعی شایستگی و کفایت خود برای اداره امور حجاج و تأمین سلامت و امنیت آنها باشند. و اگر پاسخ منفی است، پس چرا هیچ تدبیر و راهکاری برای جلوگیری از به وجود آمدن «ازدحام جمعیت» نه در سال گذشته و نه امسال، اتخاذ نکردند؟
البته در این میان نکته قابل تأملی وجود دارد و آن، این است که از یک رژیم کودک کُش که از به خاک و خون کشیدن هزاران غیرنظامی یمنی، از زن و مرد گرفته تا پیر و جوان، هیچ ابایی ندارد، انتظاری برای تأمین امنیت زائران بیت الله الحرام نمی رود و اصرار بر لزوم تأمین امنیت و سلامت این افراد تنها به دلیل حرمتی است که از آن برخوردار هستند و تحت هیچ شرایطی نباید به این حرمت خدشه وارد شده و عزت آنها زیر سؤال برود.
رژیم سعودی سیاست خطرناکی را در قبال زائران بیت الله الحرام به کار گرفته است. این رژیم جان زائران خانه خدا را بازیچه دست خود قرار داده است. رژیم سعودی نشان داده که حتی می تواند بخشی از نیروهای امنیتی خود را برای برقراری امنیت یک حکومت مستبد و دیکتاتور به خارج از مرزهای کشورش اعزام کند و در این زمینه هیچ مشکلی ندارد، اما زمانی که پای امنیت و سلامت حجاج خانه خدا به میان می آید، به یک باره با کمبود نیروهای امنیتی و اشتباهات فردی و سهل‌انگاری‌های تعجب‌برانگیز مواجه می شود!
مقامات رژیم سعودی ثابت کرده اند که از قدرت کافی برای قتل و غارت مردم مظلوم یمن برخوردار هستند و در این مسیر حتی قدرت لابی گری بالایی برای همراه کردن دیگر کشورها با خود دارند اما زمانی که سخن از زائران خانه خدا به میان می آید، این رژیم خود را به تنهایی قادر به تأمین امنیت و سلامت آنها معرفی می کند و دست رد بر سینه هر کشوری می زند که برای همراهی با ریاض در جهت تحقق این مهم داوطلب شود.
در هر صورت، اگر تاکنون عامدانه بودن سلسله حوادث و فجایع برای زائران بیت الله الحرام از سوی رژیم سعودی به اثبات نرسیده، حداقل این حقیقت اثبات شده است که این خاندان، مسیر عناد و لجاجت با حجاج را در پیش گرفته و تحت هیچ شرایطی صلاحیت اداره امور حج و حجاج را ندارند. مسئولان رژیم سعودی نه تنها هیچ اقدامی برای پیشگیری از وقوع چنین فجایع و حوادثی انجام ندادند، بلکه پس از آن نیز هیچ تلاشی برای کاستن از شدت و حدت این فجایع صورت ندادند و درست همین مسأله موجب افزایش شمار قربانیان شده است.
آنچه که مسلم است، این است که ساز و کار اداره مناسک حج از سوی سعودیها باید هرچه سریعتر تغییر کند و برای تحقق این مهم، کشورهای اسلامی ایفاگر نقش اصلی و اساسی هستند. فشار دولت های اسلامی به عربستان سعودی و به موازات آن فشار ملت های مسلمان به این رژیم می تواند مسئولان ریاض را متقاعد کند که رژیم سعودی در کشتار مردم بی گناه یمن و سرکوب مردم مظلوم بحرین باکفایت‌تر است تا اداره مناسک حج.