سرویس سیاست مشرق – حدود ساعت 17:45 روز 16 تیرماه آتش در واحد پارازایلین پتروشیمی بوعلی سینا آغاز شد و شعله‌های مهیب آتش در این واحد پتروشیمی زبانه کشید. آتش‌سوزی در این واحد پتروشیمی با توجه به حواشی که داشت مورد توجه کاربران شبکه‌های اجتماعی بود.
نوع خاص اطفاء حریق، گستردگی حریم آتش، عملکرد مسئولان دولتی، حواشی مسائل سیاسی و بین‌المللی، تلاش شبانه‌روزی آتش‌نشانان، مسائل فنی و ... ازجمله نکاتی بود که در شبکه‌های اجتماعی مختلف ازجمله شبکه توئیتر توسط کاربران ایرانی مورد توجه قرار گرفت.
تقریباً دو ساعت بعد از آتش‌سوزی شاهد واکنش کاربران اجتماعی به این موضوع بودیم که در ابتدای امر بیشتر حاوی اطلاع‌رسانی در مورد چگونگی وقوع حادثه و تلاش برای اطفاء حریق بود. اما بعد از مدتی دامنه توئیت‌های کاربران ایرانی از موضوعات خبری عبور کرد و مضامین مختلفی را از آن خود کرد.
اما جزئیات آماری توئیت‌های مربوط به این حادثه در بازه زمانی از ساعت 12 ظهر روز 16 تیر 1395 تا ساعت 6 صبح 19 تیر1395 بدین شرح استخراج شده است:
* تعداد کل توئیت‌ها در بازه زمانی: 10752 توئیت
* تعداد توئیت به تفکیک روزانه:
* روز 16 تیر 1395: 444 توئیت
- اولین توئیت مرتبط با این موضوع در ساعت 18.50 منتشر شده است که تقریبا 2 ساعت پس از شروع آتش‌سوزی منتشر شده است.
- در 9 ساعت ابتدایی شروع این حادثه، رویکرد کاربران در قبال این موضوع بیشتر رویکرد خبری و انتشار خبر بوده است.
* روز 17 تیر 1395: 3523 توئیت
- در ساعات ابتدایی این روز و باتوجه به اینکه مسئله آتش‌سوزی برای کاربران فضای مجازی به مسئله‌ای کاملا آشنا تبدیل شده و جوانب آن برای آنها مشخص گردیده است، کم کم شاهد این موضوع هستیم که جنبه‌های طنز در محتوا پدیدار شده و مشاهده می‌گردد که در برخی توئیت‌ها، به افراد، ارگان‌ها و ... کنایه‌هایی زده می‌شود.
* روز 18 تیر 1395: 5574 توئیت
بعد از اینکه کاربران سعودی فضای مجازی از این حادثه استقبال کرده و خوشحالی خود را با هشتگ #ایران_تحترق به نمایش گذاشتند که جزو ترندهای روز دنیا بوده و رتبه سوم را در این بازه زمانی در دنیا به خود اختصاص داد، کاربران فارسی‌زبان به مقابله با محتوای آن پرداخته و این عامل سبب افزایش تعداد توئیت‌ها و حجم محتوای تولیدی شد. ثانیاً چون آتش‌سوزی به‌صورت کامل اطفاء نشد و دوباره زبانه کشید و مدت زیادی این کار به طول انجامید، اخبار لحظه‌به‌لحظه این حادثه نیز حجم زیادی از توئیت‌ها را به خود اختصاص داد. ثالثاً در بستر توئیتر همانند سایر موضوعات در این موضوع نیز باب کنایه و لحن طنزگونه به وجود آمد.
* روز 19 تیر 1395: 1211 توئیت
- داده‌های جمع‌آوری شده تا ساعت 6 صبح این روز بوده و به همین دلیل مشاهده می‌کنیم که حجم داده‌ها کاهش یافته است و باتوجه به اینکه اخبار متفاوتی در این زمینه وجود دارد پیش‌بینی می‌شود که در این روز نیز تعداد داده‌های جمع‌آوری شده همانند روزهای قبل عددی بزرگ باشد که در این گزارش به آن نمی‌پردازیم.
رصد عملکرد مسئولان نفتی در اطفاء حریق پتروشیمی بوعلی
یکی از مواردی که کاربران شبکه اجتماعی توئیتر بدان واکنش نشان دادند موضوع اطفاء حریق و سخنان بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت بود که علت خاموش نشدن آتش برج پتروشیمی بوعلی را عدم حضور یک فرمانده در صدر کار عنوان کرد و خود به ماهشهر سفر کرد و از نزدیک روند اطفاء حریق را نظارت کرد.
با توجه به اینکه در صنعت پتروشیمی بیشتر مدیران پروازی هستند، کاربران نسبت به ناکارآمدی مدیران اعتراض داشته و با توجه به مقارن بودن این حادثه با ایام تعطیلات عید فطر عملکرد مدیران را اینگونه جلوه داده‌اند که در این شرایط بحرانی مشغول خوشگذرانی در مناطق شمالی کشور هستند.
برخی از کاربران اجتماعی توئیتر درباره عملکرد دولت گفتند:
* آقای وزیر شما که می دونستی فرمانده ندارد چرا زودتر نیومدی؟ #ماهشهر
* زحمتش واسه یه عده آتشنشان بیچارس؛ و در نهایت افتخارش واسه مسئولینی که از دور با بالگرد آتش‌سوزی رو رصد میکنن
قدردانی کاربران اجتماعی از آتش‌نشانان
در این راستا کاربران ایرانی توجه زیادی به زحماتی که آتش‌نشانان برای اطفای حریق کشیدند داشتند و محتوایی در جهت قدردانی از آنها منتشر کردند. برخی از این توئیت‌ها به شرح زیر است:
*یک خسته نباشید به آتش‌نشان‌هایی که برای مهار آتش‌سوزی #پتروشیمی_ماهشهر به این حال افتادن #گرمازده
*کاری که بچه‌ها تو ماهشهر انجام دادند فقط از پس چند کشور معدود دنیا برمی اومد.. آتش‌سوزی صنعتی شیمیایی وحشتناک‌ترین و سخت‌ترین نوع آتش‌سوزی هست.
*سخت‌ترین کار دنیا الآن خاموش کردن آتیش توسط مامورای با غیرت آتش‌نشانی تو #ماهشهر هست. دمتون گرم
باتوجه به نکاتی که در بالا ذکر شد، توجه به نکات زیر ضروری به نظر می‌رسد:
1. برای شناخت علت حادثه، در ابتدا تصور می‌شد که کاربران فضای مجازی علت را به یک عامل تروریستی و داعش ربط دهند ولی مشاهده شد که چندین علت در بین کاربران ذکر شده بود و تمامی آنها علل فنی پتروشیمی بوده، مانند جوشکاری همزمان با تخلیه مخزن، نشتی مخزن و ... و تنها یک توئیت بود که به مطلبی که شبکه وهابی وصال منتشر کرده بود پرداخته بود و ذکر کرده بود که گروهی مسئولیت این حادثه را برعهده گرفته‌اند.
2. در مقابل هجمه کاربران سعودی، اکثر کاربران فضای مجازی به صورت یکدست و در یک جبهه برعلیه این فضای رسانه‌ای اقدام به تولید محتوا کرده و هماهنگی‌ای در این زمینه در بین کاربران ایرانی مشاهده گردیده است.
3. باتوجه به اینکه در صنعت پتروشیمی بیشتر مدیران پروازی هستند و در هفته‌های اخیر موضوع فیش‌های حقوقی فضای غالب بوده‌است، کاربران نسبت به ناکارآمدی مدیران اعتراض داشته و آنها را اینگونه جلوه داده‌اند که در این شرایط بحرانی مشغول خوشگذرانی در مناطق شمالی کشور هستند.
4. باتوجه به اینکه در هفته‌های اخیر پدیده گردوغبار و به خصوص گرما و خاک، به شدت استان‌های جنوبی کشور را آزار داده‌است و در این زمینه استان خوزستان آزار بسیاری دیده است این حادثه آتش‌سوزی نیز سبب شده که مظلومیت این استان در بین افکار عمومی بیشتر شده و انتظار بیشتری از مسئولین وجود دارد که در این زمینه به اذعان کاربران فضای مجازی همانند مقابله با گردو غبار با بی تدبیری عمل نکنند.
به هر جهت این حادثه نشان داد که افکار عمومی در شبکه‌های اجتماعی حضور فعال دارند و نسبت به حوادث سریعاً واکنش نشان داده و عملکرد مدیران و مسئولان دولتی و ... را رصد می‌کنند و سایر عملکردهای دولت در عملکردهای دیگرش نیز دخیل است. مانند موضوع فیش‌های نجومی که هنوز مورد توجه مردم است و عملکرد ناقص دولت را با آن مرتبط می‌دانند. به هر حال با یک نظارت مردمی در این شبکه‌ها و اتاق شیشه‌ای بزرگ برای مسئولین روبرو هستیم که از آن گریزی نیست و به نظر می‌رسد باید موردتوجه خاص مسئولان قرار بگیرد و آنان در این جهت شفاف‌سازی را سرلوحه کار خود قرار دهند.