قیام مردم مشهد و واقعه مسجد گوهرشاد در مقابله با کشف حجاب نشان میدهد که حجاب همواره برای مردم مؤمن و مسلمان کشورمان یک ارزش به شمار میآمده است. ارزشی که حاضر نبودند آن را به هیچ قیمتی از دست بدهند و جان خود را برای دفاع از این ارزش فدا کردند.
81 سال از قیام مردم مشهد میگذرد و امروز اگر سری به خیابانها و کوچه پس کوچههای شهرهای کشورمان بزنیم شاهد هستیم که اکثر مردم اعم از پیر و جوان و زن و مرد آزادانه حجاب را به عنوان یک ارزش برتر انتخاب کردهاند و آن را در زندگی و رفتار و کردار اجتماعی خود نیز سرلوحه قرار دادهاند اما در این میان هستند عدهای هم که آن چنان که باید و درخور نظام یک جامعه اسلامی است به این مهم پایبند نیستند، حال از سر ناآگاهی و یا سرسپردن به غرب راه دیگری برای خود انتخاب کردهاند راهی که پایانش ناکجا آبادی است که غرب نیز آن را سالهاست متوجه شده است.
*عفاف و حجاب پیام انقلاب اسلامی به جهان است
افزایش روزافزون گرایش به حجاب در جوامع غربی و اروپایی امروز حقیقتی است که بر هیچ کس پوشیده نیست حقیقتی که مینو اصلانی رئیس بسیج جامعه زنان کشور آن را از برکات انقلاب اسلامی ایران میداند. انقلابی که یکی از پیامدهایش برای مردم آزادیخواه جهان حجاب و عفاف بوده است و این پیام در سراسر جهان شنیده و به خوبی درک شده است.
اما سؤال اینجاست چرا با گذشت چندین سال هنوز حجاب در جامعه اسلامی ما، آن چیزی نیست که درخور شأن یک نظام اسلامی باشد؟ چه چیز باعث شده است که فرهنگ منحط غرب که دیگر رنگ باخته است فرهنگ ایدهآل برخی از جوانان کشور شود و تلاش کنند خود را به گونهای تغییر دهند که به آنها گفته شود بر اساس مد اروپا پیش میروند.
هر چند بسیاری از فعالان و طراحان حوزه مد و لباس معتقدند جوانان کشور ما حتی بر اساس مد روز اروپا و غرب هم حرکت نمیکنند و آنچه که سه سال گذشته در اروپا استفاده میشده است امروز بر تن جوانان ایرانی است.
اینها نشان میدهد که در مسیر فرهنگسازی کشور مشکلی وجود داشته است مشکلی که در طول سالهای اخیر باعث شده است جوانان گرایش به پوششهای نامتعارف پیدا کنند و البته از آن طرف رسانههای بیگانه و شبکههای معاند نیز بیکار ننشتهاند و بر اساس برنامهریزیهای بسیار دقیق تلاش میکنند تا از این طریق فرهنگ، اصالت، هویت و شخصیت جوان ایرانی را دچار از خود بیگانگی کنند این هجمههای فرهنگی زمانی که از سوی دشمن برنامهریزی میشود جای تعجب ندارد چرا که آنها فلسفه وجودی خود را اینگونه و در مخالفت با کشورمان تعریف کردهاند اما زمانی این مسئله جای تأمل دارد که هم صدایانی برای آنها در داخل کشور پیدا میشود که یاریدهنده دست شیطان در جامعه میشوند و مانند عروسک خیمهشببازی تنها بر اساس سناریوی نوشته شده آنها عمل میکنند و اینجاست که همه باید وارد عمل شوند و در مقابل این نفوذ فرهنگی از داشتههای خود دفاع کنند.
* مسئله حجاب به معنای منزوی کردن زن نیست
بسیاری از منتقدان به رعایت حجاب، آن را باعث محدود شدن روابط اجتماعی خانمها در جامعه میدانند در حالی که حقیقت وجودی حجاب چیزی جز امنیت و مصونیت برای زنان در جامعه نیست آنگونه که مقام معظم رهبری نیز در سخنانی با اشاره به اهمیت حجاب فرمودهاند:« مسئله حجاب به معنای منزوی کردن زن نیست، اگر کسی چنین برداشتی از حجاب داشته باشد برداشتش کاملاً غلط و انحرافی است... حجاب به هیچ وجه مزاحم و مانع فعالیتهای سیاسی، اجتماعی و علمی نیست.»
ایشان در سخنان دیگری در مورد اهمیت رعایت حجاب فرمودهاند:« باید گوهر انسانی در زن و مرد رشد پیدا کند این یک مسئله ارزشی است مسأله حجاب مسألهای است که اگر چه مقدمه است برای چیزهای بالاتر اما خود یک مسأله ارزشی است، ما که روی حجاب این قدر مقیدیم به خاطر این است که حفظ حجاب به زن کمک میکند تا بتواند به آن رتبه معنوی عالی خود برسد و دچار لغزشگاههای بسیار لغزندهای که سر راهش قرار دادهاند نشود.»
اگر به قوانین مصوب در زمینه عفاف و حجاب نیز نگاهی بیندازیم به جرأت میتوان گفت قوانین که تا کنون در این زمینه از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجلس به تصویب رسیده است قوانین کامل و جامعی هستند اما متأسفانه متولیان امر در اجرای آن کوتاهی داشتهاند و تقریباً هیچ نهادی آنگونه که باید وارد عمل نشده و کمر همت را نبستهاند.
قانون راهکارهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف و حجاب از جمله آخرین قوانینی است که در این زمینه حجاب مصوب شده است این قانون در 13 دی 84 به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید، اما هم اکنون با گذشت 11 سال از آن زمان هنوز شاهد اجرای دقیق آن در جامعه نیستیم و دستگاههای متولی هر کدام به بهانههایی تا کنون از انجام این قانون سر باز زدهاند و گویا مسئولیتهای مهمتری به آنها واگذار شده است و در میان این کوتاهیها این جوانان هستند که طعمه شبکههای بیگانه شده و پوششهای نامتعارف برای آنها الگو میشود.
وقتی پای صحبت بسیاری از جوانان مینشینیم گلایه دارند از اینکه نمیتوانند لباسهایی را در بازار پیدا کنند که پاسخگوی علایق و سلایق آنها باشد به همین دلیل به سراغ خرید لباسهای خارجی میروند و از آن جا که خرید لباسهای مارک اصل شاید با پول ماهیانه و درآمد بسیاری از نوجوانان و جوانان همخوانی نداشته باشد بنابر این به سراغ واسطههایی میروند که لباسها را به صورت غیرقانونی یا از راه چمدانی وار کشور میکنند و آنها را در شوهای لباس زیرزمینی به فروش میگذارند لباسهایی که هیچکدام با ارزشهای ما همخوانی ندارند اما به سرعت به فروش میرود و فروشنده مشتاقتر از گذشته برای وارد کردن سری بعد دست به کار میشود.
تراکتهای شوهای لباس در منزل این روزها در هر خیابان دیده میشود و تقریباً به یک شغل برای عدهای تبدیل شده است که منزل خودشان را به یک فروشگاه تبدیل میکنند و محصولات از آب گذشته خودشان را در آنجا به فروش میگذارند.
* مانتوهای جلوباز یا آستینهای توری، انتخاب با شماست
امیر خالقی جوانی که تیشرتی با نوشتههای خارجی بر تن دارد و در پاساژی در غرب تهران مشغول فروش لباسهای مردانه است میگوید: این روزها جوانان بیشتر طرفدار لباسهای اسپرت هستند و کمتر پیراهنهای مردانه کلاسیک به فروش میرود بنابراین ما هم آن چیزی را برای فروش میآوریم که خریدار داشته باشد.
او در مورد نوع لباسهایی که به فروش میرساند و اثرات آن بر فرهنگ کشور میگوید اگر مسئولان میخواهند اینگونه لباسها به فروش نرود باید پیشنهاد جایگزین داشته باشند در حالی که چندین سال است در طراحی لباسهای مردانه هیچ اتفاق جدیدی نیفتاده است مسئولان نمیتوانند تا زمانیکه جایگزینی را به جوانان پیشنهاد ندادهاند آنها را از خرید لباسهای مورد علاقه خود منع کنند.
* اگر مانتوی جلوباز نپوشی، بی کلاسی!
پریسا مولوی که به همراه دوست خود مشغول انتخاب لباس است و گویا میخواهد مانتوی مناسبی برای اجتماع خریداری کند پس از ورق زدن مانتوهای موجود در مغازه دست خالی بیرون میآید او میگوید چند هفتهای است که برای خرید یک مانتوی مناسب اجتماع به پاساژها و مغازهها سر میزنم اما متأسفانه تا کنون نتوانستم آن چیزی را که مناسب است پیدا کنم تمام مانتوها جلوباز است و دیگر حتی بند هم ندارند و اخیرا هم که آستین و پایین مانتو را تا نصف تور یا گیپور کار میکنند که بدن نما است و ما که این مسائل برایمان مهم است نمیتوانیم آنها را در انتخابهای خود بگنجانیم میگویند، متأسفانه مسئله دیگری که بسیار آزار دهنده است این است که وقتی نسبت به این طرحها به فروشنده انتقاد میکنیم چنان نگاهی به آدم میکند که انگار از پشت کوه آمدهایم در حالیکه زمانی واقعا پوشش و حجاب ارزش بود اما امروز جوانان در این اعتقاد سست شدهاند.
یکی دیگر از خانمهایی که مشغول دیدن ویترین یکی از مغازهها است، میگوید: چرا بسیاری از فروشندهها خریداران را با دروغهایی مانند اینکه تولید ترک است یا فلان مارک است لباسهای ایرانی را به فروش میرسانند، چرا ایرانی بودن دیگر برای ما افتخار نیست، از سوی دیگر وقتی این مدلهایی که به گفته فروشندهها خارجی است را با مدلهای ایرانی مقایسه کنیم میبینیم تفاوتی در طراحی آنها وجود ندارد و باید از طراحان کشورمان پرسید آنها چرا این طرحها را ارائه میدهند؟ آیا ما واقعا طراحی در کشور نداریم که بتواند چند طرح اصیل ایرانی مطابق با سلیقه جوانان ارائه دهد؟
سحر هدایتی یکی دیگر از افرادی که داخل مغازه در حال گشتن است میگوید نمیدانم چرا مسئولان جلوی واردات بیرویه لباس به کشور را نمیگیرند آیا خودمان واقعاً حرفی برای گفتن نداریم و تنها باید دنباله رو باشیم؟
به یکی دیگر از مناطق فروش مانتو که به یکی از بورسهای فروش مانتو در تهران تبدیل شده است میروم وقتی به ویترین مغازهها نگاه میکنم امیدوار میشوم مغازههایی هستند که ویترین خود را با لباسهای ایرانی اسلامی مزین کردهاند لباسها و مانتوهایی که میتوان از آنها به عنوان لباسهای مناسب نام برد.
به داخل یکی از مغازهها میروم دختر جوانی که به همراه مادر خود در مغازه هستند بالاخره پس از جستوجو و پرو کردن چند مدل مانتو یکی را خرید میکنند و گویا از خرید خود راضی هستند. مادر این دختر جوان میگوید: جوانان کشور ما ذات پاکی دارند که در حقیقت وجودی آنها گرایش به حجاب و پوشیدگی حتما وجود دارد و این مسئولان کشور هستند که باید زمینه رشد این تفکر و احساس را فراهم کنند اما متأسفانه هم اکنون بر عکس شده است و زمینه برای وارد کنندگان فراهم شده است، میگویند نظارت بر عرضه لباسها در جامعه وجود دارد اما به اعتقاد من این نظارتها کافی نیست چون برخورد با واردات پوشاک نامناسب چیزی نیست که مسئولان نتوانند جلوی آن را بگیرند اما گویا اهمیتی برای آنها ندارد، ما امروز توانستیم با کمی جست و جو لباس مورد نظر خود را پیدا کنیم و این نشان میدهد اگر لباسهای مناسب ایرانی اسلامی نیز در فروشگاهها عرضه شود فروشندگان ورشکسته نمیشوند!
در سالهای اخیر اتفاقات خوبی توسط کارگروه ساماندهی مد و لباس در عرصه عفاف و حجاب در کشور رخ داده است که نشان میدهد اگر زمینهها و امکانات لازم برای طراحان لباسهای ایرانی و اسلامی وجود داشته باشد میتوانند حرفهای زیادی برای گفتن داشته باشند آنچنان که هم اکنون بسیاری از فروشگاههای عرضه محصولات و پوشاک ایرانی اسلامی در نقاط مختلف شهر راه اندازی شده است که با استقبال خوبی نیز همراه شده است اما این روند در مقابل هجمه بسیار گستردهتری قرار گرفته است که باید همه جانبه مورد حمایت و همکاری قرار گیرد تا بتواند در این مسیر راه خود را ادامه دهد و به شرایط باثباتی برسد.
اما دیگر امروزه گسترش وسایل ارتباطی در فضای مجازی باعث راه اندازی کانالها و صفحات فروش آنلاین لباس شده است که طرفداران آنها هم کم نیستند و صفحاتی که ادعا دارند لباسهای مارک ارائه میدهند که البته قیمتهای آنها سر به فلک کشیده و نجومی است.
* از روسری 3 میلیون تومانی تا مانتوی 7 میلیونی
به عنوان مثال در یکی از این صفحات در اینستاگرام صفحهای با 41 هزار فالوور وجود دارد و مدعی است که واردات مستقیم لباس از آلمان دارد در این صفحه روسریهایی با قیمت 3 میلیون تومان، کفشهای اسپرت زنانه 2 میلیون و 400 هزار تومان و کفش مردانه 3 میلیون و پانصد هزار تومان و مانتوها در این صفحه با تخفیف 6 میلیون و 800 هزار تومان به فروش میرسد.
همچنین وقتی در سطح شهر قدم میزنیم مغازهةایی با سردر برندهای خارجی میبینیم که همواره این سؤال وجود داشته است که چند درصد این مغازهها به صورت رسمی نمایندگی آن شرکت هستند و چند درصد آنها به صورت غیرقانونی فعالیت میکنند؟
* پلمب 200 واحد عرضه پوشاک با برند تقلبی
ابوالقاسم آقاحسین شیرازی رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک با اشاره به شناسایی 400 واحد صنفی پوشاک عرضه کننده برندهای خارجی افزود: 300 واحد از این تعداد دارای برند تقلبی و غیرمجاز بوده که 200 واحد تاکنون پلمب شده است.
وی با اشاره به دریافت تعهدنامه از واحدهای پلمب شده برای جمع آوری تابلوهای برند خارجی تصریح کرد: مشخصات 100 واحد صنفی از 400 واحد شناسایی شده در سامانه مرکز امور اصناف ثبت شده است.
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک با اشاره به فرصت سه ماهه واحد ثبت شده در سامانه مرکز امور اصناف برای دریافت مجوز لازم گفت: تاکنون 20 برند مجوز فعالیت دریافت کردهاند که بقیه واحدها نیز برای جلوگیری از پلمب ملزم به دریافت مجوز در مهلت تعیین شده هستند.
وی استفاده از حرف لاتین روی پوشاک و تابلوی واحدهای صنفی پوشاک را غیرمجاز دانست و ادامه داد: معضل صنف پوشاک، برندهای خارجی غیرمجاز است که عوام فریبانه با نصب مارک بر روی پوشاک و استفاده از حروف لاتین در تابلوها، از جایگاه برندهای خارجی برای فروش اجناس بهره برداری می کنند.
شیرازی با اشاره به آگاه نبودن برخی تولید کنندگان داخلی از مفاهیم کلمات لاتین چاپ شده بر روی پوشاک افزود: همه واحدهای صنفی موظف به رعایت ضوابط ویترین ،عرضه کالا و نحوه پوشش فروشندگان هستند.
رئیس اتحادیه تولید کنندگان و فروشندگان پوشاک گفت : بازرسان اتحادیه پوشاک با عرضه هر گونه کالایی که مروج فرهنگ غرب باشد ، برخورد قانونی میکنند.
باید پرسید چه چیزی باعث شده است که گرایش به برند پوش بودن تا این حد در کشور گسترش پیدا کند و حتما هستند افرادی که از این صفحات مجازی و مغازهها خریداری میکنند اما به چه قیمتی این کار را انجام میدهند؟
* مُد از گروههای بالای اجتماع شروع میشود
علیاکبر مرتضوی کیاسری، جامعهشناس با اشاره به اینکه تب برندپوشی بخش عمدهای از جامعه را فرا گرفته است، درباره این روش از قاچاق لباس تصریح میکند: وقتی مشتری برای برندهای خارجی لباس در کشور ما دست و پا میزند راه و روشها برای رساندن این محصولات هر روز به روزتر میشود و باید مسئولان اگر میخواهند فرهنگ کشورمان که بخشی از آن در نوع پوشش مردم ، نمود پیدا میکند، دستخوش تغییرات جدی قرار نگیرد برنامههای مقابله جدی و به روزی را داشته باشند.
طیبه اسکندی جامعه شناس معتقد است معمولاً در مطالعات اجتماعی ثابت شده است که مُد از گروههای بالای اجتماعی شروع میشود، گروههایی که خود را به لحاظ اجتماعی و اقتصادی برتر میدانند و خود را در یک کلاس بالاتر اجتماعی میدانند، معمولاً در شروع استفاده از مُد اینها اول هستند، چون اصولاً مد یک عامل تمایز است و اینکه میخواهند خودشان را متفاوت از دیگران نشان دهند. در پیروی از مدهای جدید پیشقدم هستند و اینها طبقههای بالای اجتماعی هستند که از لحاظ اجتماعی یا اقتصادی خود که بالاتر میدانند و نمیخواهند مانند بقیه باشند. مُد این خصوصیت را دارد که آدم را از دیگران متمایز میکند.
وی میگوید: اما چه افرادی از آنها پیروی میکنند. طبقات پایین اجتماع چون دوست دارند مانند بالاییها شوند و بگویند ما با کلاس هستیم از آنها پیروی میکنند، همیشه جریان مُد از بالا شروع میشود و در پایین مورد تقلید قرار میگیرد، همین باعث میشود چیزی که سه سال پیش در اروپا مُد بود امروز اینجا مُد شود. متأسفانه چون بسیاری از جوانان ما خودشان را نسبت به اروپاییها به لحاظ خیلی چیزها عقبتر میبینند بنابراین خود را در جریان پیروی از مد غربی قرار داده و میخواهند خود را بالا نشان دهد، سه سال پیش چیزی در اروپا مد است، الان آنجا از مد افتاده، اما اینجا تازه مورد پیروی قرار گرفته، شاید این تأخیر به خاطر این است، نه اینکه اروپا دیگر مرجع مد نیست. به نظر من، بنا به خیلی دلایل، کشورهایی مانند ایتالیا و فرانسه همچنان در زمینه مد و لباس مرجعیت دارند، و افکار عمومی جامعه ما آن چیزی را که از غرب به آنها میرسد، برچسب بالاتر، شیکتر، خاصتر، خوبتر و شایستهتر میزنند که ارزش پیروی دارد. حالا اگر با چند سال تأخیر به آنها میرسد، به نظر عده زیادی عیبی ندارد و هنوز قابلیت پیروی دارد.
بر اساس آنچه در قانون گسترش راهکارهای عفاف و حجاب آمده است 21 دستگاه متولی گسترش فرهنگ حجاب در جامعه هستند اما باید گفت این مطالبه جدی و عمومی مردم هنوز محقق نشده است در حالیکه انتظار میرود این موضوع در اولویت دستور کار مسئولان فرهنگی، سیاست گذار و اجرایی کشور قرار گیرد.
* ذهن دختران و زنان جوان را با اهمیت حجاب آشنا کنید
برخی از منتقدان به عملکرد گشت ارشاد نیروی انتظامی به عنوان یکی از متولیان گسترش فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه معتقد هستد که برخوردهای سلبی در این مسیر نتجه مثبتی نخواهد داشت، مقام معظم رهبری در سخنانی در مورد بهترین روش تأمین حجاب فرمودهاند:« بهترین راه تأمین حجاب هم همین است که با منطق برخورد شود... آن چیزی که در اساس لازم است و مهمتر از همه این است که شما ذهن این دختر جوان، یا این زن را -که عمده هم خانمهای جوان هستند- با اهمیت حجاب آشنا کنید یعنی به او تفهیم کنید که حجاب از لحاظ شرعی و از لحاظ منطقی این است، در ذهن او استدلال صحیح را در مورد رعایت حجاب راسخ کنید، شما با تبلیغات کار کنید، یعنی همان حربهای را که افراد مورد نظر شما برای سست کردن اعتقاد به حجاب به کار میبرند شما هم به کار ببرید از لحاظ اجتماعی هم به ترویج دیدگاه خودتان بپردازید.»
با این اوصاف اوضاع عفاف و حجاب در جامعه آنچنان که باید شایسته نظام جمهوری اسلامی نیست و امیدواریم مسئولان اقدامات انجام شده برای گسترش این فرهنگ زیبا را در جامعه تنها محدود به هفتهای خاص نکنند و دوباره همه چیز به فراموشی سپرده شود، مسئولان فرهنگی کشور باید بدانند حجاب مطالبه عمومی و جدی تمام خانوادههای مؤمن، متدین و انقلابی ایران اسلامی است که امیدواریم هر چه سریعتر شاهد اجرایی شدن قوانین موجود در این مسیر باشیم و روزی را ببینیم که ایران صادر کننده الگوهای لباس ایرانی اسلامی به جهان باشد.