به گزارش مشرق، تولید شکر در ایران سال گذشته رکورد زد، اگرچه با تولید 1.5 میلیون تن شکر در سال زراعی گذشته رکورد تولید این محصول به گفته عباس کشاورز معاون وزیر جهاد کشاورزی شکسته شد، اما به هم‌ریختگی بازار این کالا و افزایش حداقل هزار تومانی قیمت آن در 2 ماه گذشته شیرینی این رکورد را تلخ کرد.
برخی کارشناسان معتقدند، با وجود تولید داخلی ۱.۵ میلیون تن شکر و واردات کافی و عرضه روزانه حدود ۵ هزارتن شکر در بورس کالا، برخی دلالان برای واردات بیشتر و یا با هدف افزایش قیمت، از طریق احتکار شکر و نشان دادن کمبود مصنوعی شکر، در صدد تحمیل مجوز واردات بیشتر شکر به وزارت جهاد کشاورزی و لطمه به تولید داخلی چغندر قند هستند.
براساس این گزارش، شکر کالایی است که از سالیان گذشته تا امروز واردات بیش از نیاز در کنار تولید داخلی دارد، با این حال متاسفانه عدم تعادل در بازار و احتکار باعث افزایش قیمت و گرانی این کالا در بازار می‌شود.
طی 3 سال گذشته در راستای حمایت از تولید داخلی و کاهش وابستگی به واردات شکر، برنامه‌ریزی‌هایی توسط وزارت جهاد کشاورزی برای افزایش تولید این کالای اساسی انجام شده که در نتیجه آن، تولید این محصول با افزایش چشمگیر در سال 93 به بیش از یک میلیون و 200 هزار تن و در سال 94 به بیش از یک میلیون و 500 هزار تن رسید و امسال هم پیش‌بینی می‌شود تولید شکر از مرز یک میلیون و 600 هزار تن عبور کند.
این گزارش می‌افزاید: اما متاسفانه علیرغم وضعیت خوب تولید شکر طی دو سال گذشته، بازار این کالا از ابتدای ماه مبارک رمضان امسال دچار بهم‌ریختگی شد و قیمت شکر از 2300 تومان مصوب به بیش از 3 هزار تومان و در مقاطعی به بیش از 3200 تومان هم افزایش یافت.
البته ماجرای شکر فقط به افزایش قیمت آن ختم نشد و دبیر انجمن صنفی کارفرمایی کارخانه‌های تصفیه شکر مدعی شد که با افزایش قیمت و نایاب شدن این کالا در بازار کارخانه‌های تصفیه شکر تعطیل شده و 3500 کارگر آن بیکار شده‌اند.
براساس این گزارش: در حالی اصرار بر نایاب بودن شکر و افزایش قیمت از طرف کارخانه‌های تصفیه شکر و صنایع شیرینی، شکلات و آب میوه ادامه دارد که مسولان وزارت جهاد کشاورزی هرگونه کمبود این کالا در بازار را منکر می‌شوند و علت افزایش قیمت را هم دلال‌بازی، واسطه‌گری و فشار برای واردات عنوان می‌کنند.
اگرچه وزارت جهاد کشاورزی منکر نایاب بودن شکر در بازار است، اما دبیر انجمن صنایع قند و شکر که در سال‌های گذشته مورد وثوق مسئولان وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته است و به گفته عباس کشاورز معاون وزیر جهاد کشاورزی «انجمن صنفی قند و شکر در زمینه تولید، فرآوری و خرید چغندر و نیشکر از کشاورزان همراهی و همکاری خالصانه‌ای داشته و در آینده تمام اختیارات مدیریت تولید و بازار این محصول به این انجمن واگذار می‌شود» می‌گوید: وزارت جهاد کشاورزی در صدور مجوز واردات شکر تأخیر داشته است.
این گزارش می‌افزاید: علیرغم این گفته‌ها آنچه که در واقعیت وجود دارد، این است که وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده که برای تأمین نیاز داخلی علاوه بر تولید داخلی باید حدود 500 هزار تن شکر خام به کشور وارد شود و واردات آن را هم به انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر واگذار کرده است و در این بین دست کارخانه‌های تصفیه شکر که طی سالیان متمادی، ماده اولیه خود را از محل واردات تأمین می‌کرده‌اند، خالی مانده است.
* کمبود شکر نداریم
علی‌اکبر مهرفرد قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی در امور بازرگانی با تأکید بر اینکه مشکلاتی وجود داشته که افزایش قیمت شکر صورت گرفته است، می‌گوید: شکر به اندازه کافی در کشور موجود است و به زودی قیمت این کالا کاهش می‌یابد.
وی تصریح کرد: علیرغم اینکه جو روانی برای کمبود شکر در کشور ایجاد شده، اما شکر عرضه شده در بورس کالا مشتری ندارد و میزان تقاضا بسیار کمتر از مقدار عرضه است.
* انحصار در واردات عادلانه نیست
غلامحسین بهمئی دبیر انجمن صنفی کارفرمایان تصفیه شکر با بیان اینکه توزیع مجوز واردات شکر به انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر واگذار شده است و این عادلانه نیست، گفت: 14 کارخانه تصفیه شکر و تولید قند در حال حاضر به علت کمبود ماده اولیه شکر خام تعطیل یا در حال تعطیل شدن هستند.
وی به ارائه راهکاری برای حل معضل تعطیلی کارخانه‌های تصفیه شکر پرداخت و گفت: اگر چه ما بر اساس آمار و مستندات معتقد هستیم که میزان نیاز وارداتی به شکر خام بیش از 500 هزار تن است، اما پیشنهاد می‌دهیم تا مجوز واردات شکر خام بین دو انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر و انجمن صنفی کارخانه‌های تصفیه شکر نصف شود.
* اقدام سودجویانه دلالان برای ایجاد کمبود مصنوعی شکر در بازار
بهمن دانایی دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر هم با تأکید بر اینکه عرضه ناموزون شکر و تأخیر در دادن مجوز واردات شکر خام به کارخانه‌های چغندری و نیشکری منجر به افزایش قیمت شکر در بازار شده است، گفت: در هفته‌های اخیر دلالان با سودجویی، اقدام به خرید شکر خام از بورس کالا کرده‌اند و با عدم عرضه آن در بازار موجب کمبود مصنوعی شکر در بازار شده‌اند.
دانایی در شرایط می‌گوید مالکیت شکر با خرید از بورس کالا به دست دلالان و واسطه‌ها می‌افتد که مقاماتی از بورس کالای ایران می‌گویند، شکر عرضه شده در بورس کالا فقط به دارندگان پروانه مانند کارخانه‌های شیرینی و شکلات و صنایع آبمیوه و سایر کارخانه‌های مصرف کننده شکر عرضه می‌شود و به دلالان فروخته نمی‌شود.
دانایی گفت: از آنجا که صنایع شیرینی و شکلات از قدرت کمتری برای خرید نقدی شکر در بورس کالا برخوردارند، با مشکل تأمین شکر مواجه شده‌اند.
دانایی بیان داشت: تعدادی از کشتی‌های حمل شکرخام وارداتی به ایران رسیده و در حال تخلیه بار است و تعداد هم بر روی آب است و به زودی به کشور وارد می‌شود، بنابراین نگرانی از بابت تأمین شکر نیست و این شکرها پس از تصفیه به زودی به بازار مصرف می‌رسد.
* کارخانه‌های تصفیه شکرخام به دنبال واردات هستند
حسن عباس معروفان معاون شرکت بازرگانی دولتی هم می‌گوید: موجودی شکر کشور مطلوب است و مشکلی بابت تنظیم بازار و تأمین مواد اولیه کارخانجات صنف و صنعت نیست.
وی افزود: شرکت‌های تولیدی صنف و صنعت که ماده اولیه آنها شکر است، میتوانند با مراجعه به این شرکت نسبت به تأمین و خرید میزان شکر مورد نیاز بر اساس پروانه ساخت واحد خود اقدام کنند.
وی همچنین از عرضه شکر به صورت مستمر در بورس کالا خبرداد و افزود: این شرکت بخشی از موجودی شکر خود را در بورس کالا جهت تنظیم بازار عرضه می‌کند و لذا شرکت‌های تولیدی صنف و صنعت میتوانند نسبت به خرید شکر از بورس کالا نیز اقدام کنند.
البته معروفان اظهار می‌کند: که شرکت بازرگانی دولتی ایران در سال جاری 50 هزار تن از ذخایر استراتژیک شکر خام خود را برای حل تعطیلی مشکل کارخانه‌های تصفیه شکر خام به صورت کارمزدی در اختیار آنها قرار داده و سال گذشته هم 162 هزار تن شکر خام برای تصفیه به کارخانه‌های تصفیه شکر داده است.
وی با تأکید بر اینکه مطالبات کارخانه‌های تصفیه شکر در مورد مواد اولیه در صورت تقاضای آنها تأمین می‌شود، افزود: این کارخانه‌ها به درآمد کارمزدی قانع نیستند و خواهان واردات شکر خام هستند.
عباسی معروفان بیان داشت: دولت اجازه واردات شکر خام به کارخانه‌های تصفیه شکر را برای جلوگیری از دلالی نمی‌دهد، اما واردات شکر خام برای عبور موقت آزاد است.
* زمان تحویل شکر در بورس کالا به متقاضی طولانی است
البته اگرچه از جانب وزارت جهاد کشاورزی به طور دائم مطرح می‌شود که شکر در بورس کالا عرضه می‌شود و متقاضیان میتوانند از این محل کالای مورد نیاز خود را تأمین کنند، اما ولی‌الله داود آبادی به طولانی بودن زمان تحویل شکر در بورس کالا به تولید‌کنندگان اشاره دارد و می‌گوید: بورس کالا شکر را در مدت 1.5 ماه پس از تحویل پول به تولید‌کنندگان تحویل می‌دهد.
* خرید شکر توسط واسطه‌ها از بورس کالا صحت ندارد
مرتضی مشایخی کارشناس بازار محصولات کشاورزی هم می‌گوید: طی روزهای اخیر عنوان شده که واسطه‌های از بورس کالا شکر می‌خرند، اما این موضوع صحت ندارد.
وی بیان داشت: به نظر می‌رسد امروز صاحبان سرمایه‌ای که نمی‌توانند در بازار شکر واسطه‌گری کنند، در مقابل عرضه مستمر این محصول در بازار شفاف بورس کالا سنگ‌اندازی می‌کند.
مشایخی تأکید کرد: تأخیر در تحویل شکر فروخته شده در بورس کالا را باید از شرکت بازرگانی دولتی به عنوان عرضه کننده سوال کرد و به نظر نمی‌رسد که این موضوع به روند معاملات بورس کالا ارتباطی داشته باشد.
کارشناس بازار محصولات کشاورزی تصریح کرد: شکری که طی ماه‌های اخیر در بورس کالای ایران عرضه شده است، از تولید‌کننده به مصرف کننده نهایی رسیده و امکان حضور واسطه‌ها در بورس کالا به دلیل مقرراتی که نهاده‌های نظارتی گذاشته‌اند، وجود ندارد.
براساس این گزارش: در حالی که به گفته مسئولیت وزارت جهاد کشاورزی هیچ کمبودی در بازار شکر وجود ندارد، باید دید که چه کسی بازار شکر را بهم ریخته که صنایع شیرینی پزشکی و شکلات‌سازی و کارخانه‌های تصفیه شکر و قندسازی به گرانی و نایاب بودن این کالا در بازار اصرار دارند.