سرویس جهان مشرق - ژورنال معتبر «فارن پالیسی»، یکی از مهم‌ترین نشریات تحلیلی در زمینه سیاست خارجی در آمریکا، در 22 جولای، در مقاله ای به قلم «آنتون عیسی»، مقاله ای را منتشر کرد که شاید در وهله نخست، عنوان آن برای یک مخاطب اهل غرب آسیا تعجب برانگیز و حتی مضحک به نظر برسد، لیکن این نشریه آمریکایی نه تنها جای نوشتن مطالب طنز نیست، بلکه جدی ترین مقاله ها را در زمینه سیاست منتشر می کند. با خواندن متن مقاله، اتفاقا پی می‌بریم که نه تنها مطلب بسیار جدی است، بلکه از پروژه ای حساب شده، صبورانه و خزنده برای تغییر هویت کشورهای غرب آسیا خبر می دهد. پروژه ای که با قبح شکنی، عادی سازی و در نهایت «ارزش-نمایی» یکی از بزرگ ترین تابوهای جوامع اسلامی، یعنی «انحرافات جنسی»، قصد دارد پروژه سیاسی خود را با عنوان «دموکراتیک سازی جوامع خاورمیانه ای» به پیش ببرد. لازم به ذکر است که در برگردان متن، در هر کجا که واژه LGBT(مجموعه حروف اول 4 نوع اصلی انحراف جنسی) آمده، از واژه «همجنسباز» و همجنسبازی» استفاده شده که ماهیت واژه را درست تر عیان می کند.

فارن پالیسی- کشتار ماه گذشته در یک کلوب همجنسبازان در اورلاندو، مباحثات پرحرارتی را درباره رابطه اسلام و همجنسبازی، دقیق تر درباره مخالفت سرسختانه با همجنسبازی در جهان اسلام به راه انداخت.

اما در خاورمیانه، این بحث مدت ها پیش از رویداد ارولاندو آغاز شده است. در این بخش از دنیا، همجنسبازان برای حقوق خود می جنگند که بدون تلفات هم نیست.

در کل منطقه، امور جنسی به یکی از میدان های اصلی نبرد میان طرفداران دموکراسی و حقوق بشر از یک سو، و نیروهای محافظه کار مذهبی از سوی دیگر تبدیل شده است. این مبارزه در اتحاد موفق فعالان حقوق همجنسبازان با سایر نیروهای پیشرو دیده می شود، چرا که آن ها موفق شده اند مبارزه در راه حقوق خود را به عنوان بخشی از مبارزه ای عام تر برای آزادی و شان انسانی جا بیاندازند.

این ماجرا در ترکیه بیش از هر جای دیگری نمایان است، جایی که حرکت رجب طیب اردوغان برای تمرکز هر چه بیشتر قدرت در دستان خود، پس از کودتای ناموفق 15 جولای، شتاب بیشتری گرفته است. در ذات مشی استبدادی اردوغان، فشار او برای تحمیل مجموعه ای از ارزش های اسلامی محافظه کارانه بر مردم ترکیه است که حقوق شخصی و مدنی ایشان را نقض می کند.

از زمان به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه در 2003، تبعیض، فراگیر شده است. تجلیات آن را در اظهارات عمومی مقامات آک پارتی بر ضد همجنسبازان، حذف اپلیکیشن های مربوط به همجنسبازان در شبکه های اجتماعی و اقدامات این چنینی می توان دید. در 2010، یکی از وزرای وقت، همجنسبازی را یک «بیماری بیولوژیک» خواند. در 2013، یک ناشر به دلیل انتشار رمانی با محتوای همجنسبازانه به اتهام «نقض عفت عمومی» با مجازات قضایی مواجه شد.

ارعاب جامعه همجنسبازان، بخشی از برنامه کلان تر اردوغان برای اسلامیزه کردن جامعه، همزمان با سرکوب مخالفان است، که بسیاری نگران تشدید آن در پی شکست کودتای 15 جولای هستند. یک فعال حقوق همجنسبازان از آنکارا به نویسنده خبر داد که «به شدت نگران» است که اعضای حزب حاکم با حمایت پلیس به فعالان همجنسبازی حمله کنند. او گفت که دفترش را به دلیل «دغدغه های امنیتی» بسته است.

خصومت با گروه هایی که با دیدگاه اسلامی اردوغان جور در نمی آیند، مشخصه دوران حاکمیت اوست. در واکنش، فعالان همجنسبازی اکنون با دیگر گروه های به حاشیه رانده شده و فعالان مدنی که مخالف خودکامگی اردوغان هستند، احساس همبستگی می کنند، چرا که آن ها به دنبال ترکیه ای مداراگر، متکثر و حرمت گذار به آزادی های شخصی هستند. این اتحاد کاملا خود را در اعتراضات خیابانی «میلیونی»! 2013 در پارک گزی استانبول علیه سیاست های خودکامانه حکومت نشان داد.

جنبش همجنسبازان در این اعتراضات نقش پررنگی در سازماندهی تجمعات و برگزاری کارگاه های آموزشی داشت و خود را به عنوان یک کنش گر کلیدی جامعه مدنی و نیروی اصلی اپوزیسیون مطرح کرد. گروه های مختلف همجنسباز، برای جلب توجه بیشتر، زیر یک چتر گرد آمدند. فعالیت این سازمان یکپارچه موسوم به «بلوک همجنسبازان»، شامل توزیع غذا و تی شرت، صدور بیانیه های منظم و انعکاس وقایع در شبکه های اجتماعی می شد. همین تلاش ها موجب شد که در «رژه غرور»(رژه همجنسبازان که هر ساله در تاریخی مشخص در شهرهای بزرگ کشورهای غربی برگزار می شود) در سال 2013 در ترکیه حدود 100000 نفر در این رویداد حضور پیدا کنند.

حضور غالب جنبش همجنسبازان در جریان اعتراضات پارک گزی، بنیادهای همبستگی را میان گروه ها و فعالان همفکر این جنبش مستحکم کرد.

در پی این موفقیت ها، جنبش همجنسبازان ترکیه به یک کانال مهم برای ترک ها-نه فقط اعضای جامعه همجنسبازی- شد که بتوانند به صراحت صدای اعتراض خود را علیه سیاست های اردوغان بلند کنند، آن هم در حالی که بقیه کانال ها مسدود شده اند.

شاید غیرمنتظره نبود که مقامات ترکیه، رژه غرور 2015 را ممنوع کردند که این ممنوعیت برای 2016 هم تمدید شد. وقتی فعالان همجنسباز خواستند در ماه گذشته این رژه را احیاء کنند، پلیس با گاز اشک آور آن ها را متفرق و 19 نفر را دستگیر کرد، از جمله «دو نماینده پارلمان اروپایی».

در ترکیه، مساله همجنسبازان تبدیل به نقطه کانونی تنش میان دموکراسی خواهان و نیروهای سیاسی اقتدارگرا شده است. همین الگو در سایر کشورهای خاورمیانه هم تکرار شده است. همجنسبازان لبنان، مصر و تونس هم سختکوشانه در جستجوی اتحاد با سایر فعالان حقوق مدنی هستند؛ با تجمیع پیام ها و خواسته های خود برای وسعت بخشیدن به مبارزه و کسب حمایت گسترده تر.

در لبنان، این راهبرد در تقویت حقوق همجنسبازان در پیوند زدن آن با سایر حقوق مدنی موثر بوده است. در 2012، پلیس بیروت، وقتی به یک سینمای مربوط به «گی ها» حمله و 36 نفر از آن ها را دستگیر کرد، جرقه یک اعتراض مدنی را زد.

فعالان همجنسبازی هدایت کننده این اعتراض، برای جلب توجه و حمایت بیشتر، مدبرانه! گفتمان را از تمرکز بر حقوق همجنسبازان دور و به سمت مسایلی هدایت کرد که انعکاس عمومی بیشتری دارد، مانند حریم خصوصی و سوءرفتار پلیس. «ژرژ آزی»، یک همجنسباز و یک فعال حقوق بشر لبنانی می گوید: " ما برای اعتراض درباره همجنسبازان نرفتیم، بلکه اعتراض ما به تجاوزگری پلیس و پایمال کردن زندگی جنسی ماست."

همین راهبرد در مصر هم به کار گرفته شد، بعد از آن که پلیس 26 نفر را در حمله به یک حمام همجنسبازها دستگیر کرد. در کشوری محافظه کار که همجنسبازی از جانب عموم، «منافی عفت» محسوب می شود، همجنسبازان توانستند با سوق دادن افکار عمومی از حقوق همجنسبازان به سوی «حریم خصوصی» و «زیاده خواهی حکومت»، اذهان را به حمایت از خود تحریک کنند. «اسکات لانگ»، فعال همجنسباز و محقق حقوق آن ها در خاورمیانه، می گوید:

" بعد از حمله پلیس به حمام، زبانی که به کار گرفته می شد، چنین بود: «چرا دولت مردم را به حال خود نمی گذارد؟»، آن ها به کسی آسیب نمی رسانند.»، بگذارید به حال خودشان باشند». این زبان انعکاس خوبی میان روزنامه نگاران، روشنفکران و باقی مانده فعالان انقلابی سکولار داشت." او اضافه می کند، " دولت عقب نشست، چرا که پایه ایدئولوژیکی روی آن ایستاده بود- دفاع از اخلاقیات- با دفاع ماهرانه از حق حریم خصوصی، از زیر پایش بیرون کشیده شد."

«گیراندن» مبارزه برای حقوق همجنسبازان به مبارزه گسترده تر برای اصلاحات و حقوق بشر، یک تحول طبیعی است وقتی که محیط محافظه کارانه خاورمیانه را در نظر بگیریم. اسکات لانگ در همین زمینه معتقد است: " یک اجماع عمومی میان آدم هایی که در این موضوع کار می کنند وجود دارد که حرف زدن از حقوق همجنسبازان، به خودی خود شما را به هیچ جا نمی رساند. اما صحبت از حق حریم خصوصی، حق خودمختاری در آزادی از مراقبت و کنترل حکومت، با سایر فعالان سیاسی همپوشانی دارد."

روابط میان فعلان همجنسباز و جنبش های دموکراسی خواه، منافع دوجانبه در بر دارد. برای همجنسبازان، مشارکت در یک پروزه کلان دموکراتیک، موجد بیشتر دیده شدن و کسب حمایت بیشتر در امور همجنسبازان است. برای دموکراسی خواهان، وارد کردن موضوع همجنسبازی در یک مبارزه گسترده تر، کانالی جدید برای به چالش کشیدن مقامات فراهم می کند. اگر قرار باشد مبارزه برای اصلاحات دموکراتیک در خاورمیانه، صرفا بر حق حریم خصوصی و حقوق جنسی متمرکز شود، فعالان دموکراسی خواه کاملا مهیای این مبارزه هستند."

علاوه بر کسب پیروزی های مشخص، اتحاد میان فعالان همجنسگرا در ترکیه و لبنان، منجر به پروژه های سیاسی پیشرو و پایدار نیز شده است. جنبش همجنسبازان ترکیه یک حامی و مدافع کلیدی در تشکیل یک حزب لیبرال دموکراسی خلق بوده که توانست در انتخابات سراسری ژوئن 2014 به پارلمان هم راه پیدا کند.این حزب حتی چند نامزد آشکارا همجنسباز را هم برای رقابت های انتخاباتی معرفی کرد. گرچه هیچ کدام از این نامزدها به مجلس راه نیافتند، ولی این گامی اساسی برای برجسته سازی مسایل این گروه ها و به رسمیت شناخته شدن آن به عنوان یک نیروی دموکراسی خواه و اپوزیسیون اصلی بود.

در لبنان فعالان همجنسباز شدیدا در طرح های سیاسی دیگر دخیل بوده اند، طرح هایی شامل همبستگی با خدمتکاران منازل و زن ها، تا کنش گری فعالانه در اعتراضات ضدفساد در 2015 و تهیه فهرست مستقل انتخاباتی ضدفساد، موسوم به «شهر من، بیروت»، در انتخابات شهرداری همین سال جاری.

نیاز به گفتن نیست که جلب توجه جنبش همجنسبازان به خاطر فعالیت دموکراسی خواهانه، نفرت و سوءرفتار مخالفان ان را هم در پی داشته است. اما پیشرفت های رو به افزایشی هم به دست آمده است. بعد از ناکامی دولت در قضیه سینما، یکی از شبکه های اصلی لبنان، ال بی سی، تصمیم گرفت که از واژه محترمانه تری برای «همجنسبازی» استفاده کند-وازه «مثلیه»-که نسبت به واژه های توهین آمیزی!! چون «منحرف» که تا پیش از این معمول بود، پیشرفت بزرگی است.

این ها نه فقط پیروزی برای جامعه همجنسباز، که برای همه کسانی در خاورمیانه است که به دنبال اصلاحات مبتنی بر ارزش های دموکراتیک مشترک هستند. جنبش همجنسبازان نه تنها در دنیای اسلام زنده است، بلکه چالشی اساسی برای افراط گرایان و خودکامگان است.

http://foreignpolicy.com/2016/07/22/how-gay-rights-advance-democracy-in-the-middle-east/