در این سفر که تا جمعه هفته جاری (هشتم مردادماه) ادامه دارد، یک هیات سیاسی و اقتصادی رییس دستگاه دیپلماسی را  همراهی می کند.ظریف همچنین در سفر به این کشورها در نشست با فعالان اقتصادی و تجار شرکت و سخنرانی خواهد کرد.
این سومین سفر دوره ای او به آفریقا است، ظریف در اولین سفر دوره ای خود به آفریقا در زمستان 93 به چهار کشور کنیا، اوگاندا، بروندی و تانزانیا در شرق آفریقا سفر کرد.وزیر امور خارجه ایران در تابستان 94 نیز به دو کشور الجزایر و تونس در شمال آفریقا سفر کرد.

 فاجعه در زاریا

پانزدهم آذرماه سال گذشته بود که ارتش نیجریه به حسینیه «بقیة‌الله» در شهر زاریای نیجریه و منزل شیخ ابراهیم زکزاکی حمله کرد و علاوه بر 3 پسر «شیخ زکزاکی» و چندین تن از سران «جنبش اسلامی نیجریه» بیش از 300 تن از شیعیان به شهادت رسیدند.

این در حالی است که همان زمان در سایه سکوت رسانه‌های بین‌المللی تنها این رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران بودند که به انتشار اخبار این رویداد هولناک پرداختند و در این میان باز دیگر این مراجع عظام تقلید بودند که سکوت کشورهای اسلامی در این خصوص را شکسته و خواستار رسیدگی فوری مجامع بین‌المللی به این اقدام وحشیانه شدند.بااین‌حال و باگذشت بیش از 7 ماه از کشتار شیعیان نیجریه همچنان شیخ زکزاکی در بدترین شرایط ممکن در اسارت ارتش نیجریه قرار دارد و از وضعیت جسمانی وی نیز خبری در دست نیست.

در این میان «محمد زکزاکی» پسر شیخ ابراهیم زکزاکی همزمان با سفر ظریف به نیجریه با انتشار نامه‌ای، به زوایای جدیدی از اقدامات ضد اسلامی دولت نیجریه اشاره‌کرده است.

 به گزارش «فارس» در بخشی از این نامه آمده است: «اداره خدمات دولتی (DSS) ادعا می‌کند که پدر من در «بازداشت محافظت‌شده» قرار دارد، چراکه وی فرد آسیب‌پذیری است و به گفته وکیلش، این وظیفه اداره خدمات دولتی است که از شهروندان آسیب‌پذیر محافظت نماید! بدتر از همه اینکه آن‌ها ادعا دارند که پنج میلیون نایرا (واحد پولی نیجریه) صرف حفظ سلامتی وی شده است. غیرقابل‌تحمل است که من باید تماشاگر قتل و کشتار مردم بی‌گناه ازجمله سه برادر خودم باشم. گرچه پدر و مادر من در سلول‌های زندان نیستند، اما نه در شرایط راحتی قرار دارند و نه امنیت دارند. ارتش نیجریه طی هشت ماه هزار انسان بی‌گناه ازجمله برادران من، عمه‌ام و تعداد زیادی از نزدیکانم را به قتل رسانده، هفت مرتبه به‌سوی مادرم تیراندازی شده و پدرم نیز علاوه بر از دست دادن یک‌چشمش، از ناحیه دست‌وپا نیز فلج شده است. آن‌ها در چنین وضعیتی امکان دسترسی به پزشک یا مشاور حقوقی ندارند درحالی‌که DSS ادعای محافظت از آن‌ها را دارد. توهین و خشونت در این هشت ماه با بدترین روش‌ها علیه ما بوده به‌گونه‌ای که عکس ما در رسانه‌ها منتشرشده تا از این طریق به اعتبار ما خدشه وارد شود».

فرزند شیخ زکزاکی در ادامه نوشته است:«اگر آن‌ها واقعا در حال محافظت از پدر من هستند، من از آن‌ها چند سوال دارم که تاکنون به آن‌ها پاسخ داده نشده است:  ملاقات اعضای خانواده چه تهدیدی ایجاد می‌کند؟ ملاقات پزشکان چه تهدیدی ایجاد می‌کند؟ دسترسی پدر من به وکیل چه تهدیدی ایجاد می‌کند؟ با توجه وضعیت خطرناک و تهدید قریب‌الوقوع نابینا شدن وی، چرا هیچ پزشکی حق ملاقات با او را ندارد؟ چرا آن‌ها مدام با دوربین بالای سر ما هستند، در حالی که تنها چیزی که ما می‌خواهیم این است که بتوانیم با پاره تن خود دیدار کنیم؟ و اینکه چرا من باید همچنان مانند پسر ساکت و قدردان یک مهمان باشم، در حالی که او بیشتر یک گروگان است؟ و در حالی که از آسیبی که ممکن است به واسطه گفتن حقایق توسط من به والدینم وارد شود، انگشتانم می‌لرزد، سوالی را که همیشه از خود پرسیده‌ام، می‌پرسم، آیا می‌توانم حقیقت را به زبانم بسپارم؟».

 فرصتی که نباید از دست می رفت

 به نظر می رسید سفر  وزیر امورخارجه به این کشور فرصت مناسبی برای پیگیری وضعیت این روحانی علاقه مند به انقلاب و جمهوری اسلامی باشد که البته تاکنون خبر موثقی مبنی بر این پیگیری از سوی دستگاه دیپلماسی کشور منتشر نشده است. این در حالی است که بسیاری از چهره ها و کارشناسان سیاسی کشور بر لزوم بهره گیری از این کانال برای آزادی شیخ زکزاکی تاکید کرده بودند. ازجمله «حجت‌الاسلام سیدرضا اکرمی» رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری خواستار انتقال مواضع شفاف و صریح ایران درباره کشتار شیعیان و زندانی کردن رهبران نیجریه به دولت آن کشور  توسط وزیر خارجه شد.

آیت الله علی اسلامی عضو خبرگان رهبر هم در گفتگو با «مهر» با بیان اینکه دستگاه دیپلماسی کشورمان نسبت به مقاومت اسلامی و مسلمانان فعالیت بسیار ضعیف و کمرنگی داشته، عنوان کرد: «در شرایط فعلی که آقای ظریف در آفریقا و کشور نیجریه به سر می برند، جا دارد وضعیت مسلمانان آفریقا را پیگیری کرده و بیش از همه آزادی شیخ زکزاکی رهبر شیعیان نیجریه ای را خواستار باشد. فرزندان این شیخ بزرگ را به شهادت رسانده اند، جا دارد که وزیر خارجه کشورمان در رایزنی های دیپلماتیک خود، احقاق حق از دست رفته این عالم بزرگوار را در دستور کار قرار دهد».

آیت الله اسلامی در ادامه افزود:« هویت جمهوری اسلامی ایران، حمایت از مقاومت است. اگر مقاومت را رها کنیم، دشمن ما را خواهد بلعید. باید در سوریه، یمن، بحرین، عراق، کشمیر و هر جایی که مسلمانان آن مظلوم واقع می شوند، موضع گیری به جا کرده و از خون به ناحق ریخته مظلومان دفاع کنیم».

 جعفر قنادباشی کارشناس مسائل آفریقا هم در خصوص سفر وزیر امورخارجه به نیجریه به «مهر» گفت:«ما نمی‌خواهیم در امور داخلی کشوری دخالت کنیم، ولی آنچه که در مسئله زندانی شدن شیخ رهبر شیعیان نیجریه صورت گرفت، نتیجه مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم غربی‌ها با دولت نیجریه بود. رئیس‌جمهور فعلی نیجریه فردی مسلمان است و به ایرانی‌ها علاقه دارد و ما شاید بتوانیم از حسن نیت وی و در چارچوب مسائل مذهبی از ایشان پیگیر مسئله شیخ زکزاکی شویم».

وی تصریح کرد: «البته بهتر است که ما در دیپلماسی عمومی از اهرم‌های مختلف برخوردار باشیم و بتوانیم به طور مثال مسئله رهبر شیعیان نیجریه را که به ناحق گرفتار شده است در چارچوب‌های دیگری نیز پیگیری کنیم. شیخ زکزاکی هیچ گاه در پی براندازی حکومت نیجریه نبوده است و در مسیر مبارزه با تروریست‌های بوکوحرام همواره در کنار دولت و ارتش آن کشور بوده است».

وی با اشاره به اینکه جمعیت قابل توجه شیعیان نیجریه می‌توانند به دولت آن کشور کمک بزرگی کنند، اظهار داشت:« این جمعیت می‌تواند در رفع برخی مشکلات اجتماعی از جمله بی سوادی و یا مسائل مرتبط با امور اقتصادی و اشتغال زایی در آن کشور کمک شایانی کنند».

قنادباشی در پایان خاطرنشان کرد:« همان‌گونه که گفتم ما به هیچ عنوان قصد مداخله در امور داخلی نیجریه را نداریم و این کشور را کشوری بزرگ در قاره آفریقا می‌دانیم که بیش از نیمی از جمعیت آن را مسلمانان تشکیل می‌دهند (به روایتی تا حدود 70 درصد جمعیت) و اینها کسانی هستند که هر ساله در مناسبات و عبادات مشترک خود همچون حج با ایرانیان روابط مذهبی و قانونی دارند».

 با این حال آن چه تاکنون از ظاهر امر بر می آید این است که  این موضوع مهم در دیدار ظریف و مقامات نیجریه ای نمودی نداشته است. به این ترتیب دستگاه دیپلماسی کشور فرصت مناسبی را برای  احقاق حق از دست رفته یک چهره  علاقه مند به گفتمان انقلاب از دست داده و برای ازادی شیخ زکزاکی باید منتظر سیر حوادث و رویدادهای پیش رو بود.

پایگاه رصد