هوای آلوده این شهرها و ریزگردهایی که دائم در فضا معلق هستند زندگی شهروندان را مختل کرده است. ابتکار همواره رسیدگی به بحران ریزگردها را منوط بر صرف زمان و هزینه بسیاری دانسته و بیان کرده با این شرایط در کوتاه‌مدت نباید منتظر مقابله جدی و برطرف شدن پدیده شوم گردوغبار باشیم.

ابتکار در تیرماه امسال در جلسه علنی مجلس نیز آب پاکی را به دست وکلای ملت و مردم ریخت و بیان داشت:‌ «با بودجه فعلی 30 سال مبارزه با کانون‌های گردوغبار و بیابان‌زایی طول می‌کشد.»[1]

رئیس سازمان محیط زیست در مقاطع مختلف با بهانه‌های جدید برای پاسخ دهی به افکارعمومی در موضوع ریزگردها ظاهر شده است.

 

وی با تشدید بحران ریز گردها در استان خوزستان در اسفندماه سال 93 زمانی که حدود یک سال و اندی سکان‌دار سازمان محیط‌ زیست کشور بود، مانند رویه کلی دولت در سایر بخش‌ها انگشت اتهام خود را به سمت دولت قبل نشانه رفت و گفت: «در سال‌های گذشته فعالیت زیادی در این مورد و موارد مشابه انجام‌نشده است، به‌طوری‌که اکنون ناگهان با بحران‌های شدید در مورد این مسئله و مسائل بسیار دیگری مواجه شده‌ایم.» [2]

معاون روحانی سپس در اظهاراتی دیگر در 27 بهمن‌ماه همین سال درحالی‌که در مجلس نهم با اعتراض شدید نمایندگان و حضور برخی از نمایندگان شهرها و استان‌های جنوبی کشور با ماسک مواجه شده بود، درباره مقابله با پدیده ریزگردها گفت: «از نمایندگانی که دغدغه مقابله با گردوغبار را دارند درخواست می‌کنم مجدداً ردیف اعتباری مقابله با پدیده را در بودجه 94 لحاظ کنند. این ردیف اعتباری که برای مقابله و پایش گردوغبار تخصیص‌یافته بود از اعتبارات سازمان حفاظت محیط‌زیست حذف شد با این حساب این سازمان نمی‌تواند به وظایف خود در این زمینه رسیدگی کند.»[3]

این درحالی‌ بود که ابتکار در سفر دیرهنگام به اهواز نشست خبری برگزار کرد که خبرنگاران اهوازی نیز به نشانه اعتراض به وضعیت گردوخاک در هوای این شهر با ماسک در اجلاس خبری شرکت کردند و ابتکار در آنجا هم به خبرنگاران گفت: «دولت اهتمام جدی به حل این معضل دارد، ولی نمی‌تواند وعده‌ای به مردم بدهد که واقعیت نداشته باشد. واقعیت این است که کار زمان‌بر است. واقعیت این است که در وهله اول هواشناسی باید پیش‌بینی‌های لازم را انجام بده و اطلاع بدهند که زمانی که این پدیده به شکل حاد وقوع پیدا می‌کند حتی‌الامکان مردم نباید در فضای آزاد تردد داشته باشند و دستورالعمل‌ها و تدابیر بهداشتی داده شود. اما برای حل این مسئله چه در سطح بین‌المللی و چه منطقه‌ای به کار نیاز داریم.»[4]

وی بعدها در مصاحبه‌ای بیان کرد: « راهکار فوری برای چنین پدیده‌هایی در هیچ جای دنیا وجود ندارد، این کارها نیازمند زمان است، مردم باید زمانی که توفان گردوغبار رخ می‌دهد فعالیت‌های بیرون از منزل را کاهش دهند کودکان بیرون نیایند در صورت لزوم از ماسک استفاده کنند، این‌ها تنها کارهایی است که می‌توان انجام داد.»[5]

ابتکار در سال 95 نیز باوجوداینکه پدیده ریزگردها استان‌های جنوبی کشور را توأمان مورد هجوم خود قرار می‌دهد این بار در کنار دولت قبل و کمبود بودجه پدیده ریز گردها را موضوعی بین‌المللی و فراملی توصیف کرد و در صفحه اینستاگرام خود از مردم خواست که دعا کنند که مدافعان حرم در مقابله با داعش و پدیده شوم تروریست موفق و پیروز باشند تا بدین وسیله بتوان کاری برای حل پدیده ریزگردها انجام داد.[6]

 

معاون روحانی سپس در برنامه گفتگوی ویژه خبری تلویزیون حضور یافت و دگربار این موضع خود را تکرار کرد و گفت: «جنگ و ناامنی در عراق از علل ایجاد کانون‌های ریزگردها است و متأسفانه شرایط ناپایدار دولت عراق، حمله تکفیری‌ها و داعش فرصت اجرای توافق‌نامه‌ها برای مدیریت پدیده گرد و غبار را گرفت.»[7]

اما اینک ابتکار در جلسه بررسی موضوع گردوغبار استان خوزستان بیان می‌کند که با بررسی‌های اولیه مشخص شده که گرده‌افشانی علت اصلی تنگی نفس مردم این استان است.

گرده افشانی مهمترین عامل تنگی نفس خوزستانی‌ها

ابتکار درحالی که آبانماه سال 94 بعد از بارش باران تعداد زیادی از هموطنان خوزستانی راهی بیمارستان شدند، با تکذیب بارش باران اسیدی در کانال تلگرامی خود نوشت: «هواشناسی خوزستان اعلام کرده که بارندگی در این چند روز آزمایش شده و آنالیز آن نشان می‌دهد که باران اسیدی نبوده است.»[8]

ستاد بحران خوزستان بعد از این موضوع تشکیل جلسه داد و مهندس لاهیجان‌زاده – مدیرکل حفاظت محیط زیست استان- در این جلسه توضیح داد که بعد از هشدار هواشناسی درباره بارندگی، آمادگی دستگاه‌های سنجش آلودگی هوا در استان و نیروهای کشیک، در برنامه قرار گرفته است. این دستگاه‌ها مواردی مانند دی اکسید گوگرد، ترکیبات ازت، ترکیبات هیدروکربوری، ازن و غبار را اندازه‌گیری می کند. اما نتایج آزمایش باران‌های اخیر این نوع آلودگی‌ها را در شرایط ناسالم نشان نداده است.

ظاهرا در جلسه مطرح شد که در سال 92 حدود 22 هزار نفر و در سال 93 نیز حدود 16 هزار نفر به دلیل تنگی نفس به مراکز درمانی مراجعه کرده‌اند و گزارش دانشگاه علوم پزشکی نشان می‌دهد که عمده مراجعان، سابقه بیماری تنفسی و آلرژی داشته‌اند.

در آن زمان علت اصلی بروز تنگی تنفس در خوزستان به طور قطعی یافت نشد. پس از مشکل سال 92، سازمان حفاظت محیط زیست با همکاری وزارت نفت فرآوری حدود 30 هزار بشکه نفت سنگین و ترش در داخل شهر اهواز را متوقف کرد تا شاید این مشکل تنفسی پایان یابد.

به طور کلی 16 گزینه به عنوان علل این عارضه مطرح و مورد بررسی بوده که در نهایت چهار مورد از آنها شامل آلودگی فلرهای نفتی (دودکش)، سوزاندن مزارع نیشکر، سوزاندن لاستیک و زباله و گرده افشانی گیاهان در اولویت قرار گرفته است.

ابتکار اخیرا در نشست شورای حفاظت کیفی رودخانه کارون و ستاد مقابله با گرد و غبارخوزستان با اشاره به انجام مطالعات مشکلات تنفسی خوزستانی ها گفت: تا کنون 16 گزینه احتمالی به عنوان عوامل این عارضه مورد بررسی قرار گرفته است.

وی افزود: در مطالعات اولیه احتمال گرده افشانی گیاهی و تشدید آن با اولین بارندگی به عنوان مهم ترین عامل تنگی نفس مطرح شده است.[9]
ابتکار اقدامات پیشگیرانه قبل از فصل بارندگی را برای جلوگیری از ایجاد عارضه تنگی نفس برای خوزستانی ها ضروری دانست.

با این اوصاف به نظر می‌رسد که ابتکار در ارائه دلایل مختلف در تنگی‌نفس خوزستانی‌ها هر روز گزینه جدید تری را رو می‌کند و اینبار نیز گرده گیاهان را از مهمترین دلایل تنگی نفس خوزستانی‌ها پس از سه سال معرفی کرده است. تا به اینجا سازمان محیط زیست به عنوان یک مرکز تحقیقاتی عمل کرده و مانند یک گزارشگر نسبت به چرایی علل ایجاد چنین عواملی اطلاع رسانی کرده است و باید دید این سازمان تحت مدیریت ابتکار چه عملکردی در مدت باقی مانده یکسال برای بهبود شرایط زیست محیطی خوزستان و شهرهای جنوبی کشور ارائه می‌کند.