به گزارش مشرق، خیلی وقت است که مخترعان و محققان کشور ما با مقوله مالکیت فکری بیگانه‌اند چرا که این واژه در لغت‌نامه‌های ما به کار می‌رود ولی آنچه در عمل می‌بینیم دلهره و دلواپسی مخترعان از ثبت اختراعاتشان است.
زمانی در کشور ما، ثبت اختراع شرایط خوبی نداشت و یک مخترع اصلا نمی‌دانست برای ثبت اختراعش باید چه کند ولی حالا وضعیت خیلی بهتر شده و ثبت اختراع ساماندهی شده است ولی تعدادی از مخترعان هنوز از برخی مراحل ثبت اختراعشان گلایه دارند و نگران مالکیت طرح‌هایشان هستند.
مالکیت فکری (معنوی) یا حقوق فکری (معنوی) (intellectual property یا intangible property) به حقوقی گفته می‌شود که به صاحبان آن حق بهره‌وری از فعالیت‌های فکری و ابتکاری انسان را می‌دهد و ارزش اقتصادی و قابلیت دادوستد دارد ولی موضوع آن شیء معین مادی نیست که ساماندهی صحیح موضوع مالکیت معنوی و ثبت اختراع می‌تواند تکمیل کننده چرخه تولید علم به محصول و بستری برای جلوگیری از خروج نخبگان از کشور محسوب شود.
محققان کشورمان که این روزها تا حدی نسبت به روند طولانی برخی مراحل ثبت اختراع گلایه دارند، می‌گویند: پیش از این روند ثبت اختراع برای طرح‌های محققان به این صورت بود که اگر شهرستان بودیم مدارک را به صورت فیزیکی به تهران و سازمان ثبت اختراع می‌بردیم و نواقص بررسی می‌شد، ولی در حال حاضر این فرایند به صورت آنلاین انجام می‌شود و افراد می‌توانند از تمام نقاط کشور طرح خود را به سازمان ثبت اختراع ارائه دهند که این کار بسیار اقدام خوبی است و در صورت شهرستانی بودن نیازی به مسافرت به تهران نداریم.
مدارک پس از تأیید کارشناس باید برای استعلام به مراکز معرفی شده ارسال شود و به این منظور 45 مرکز برای استعلام مشخص شده است.
فهرست مراکز استعلام بر روی سایت ثبت اختراع قرار دارد که این مراکز شامل دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری است که می‌توانند قابلیت ساخت و کاربردی بودن طرح‌ها را تأیید کنند.
روند استعلام به این صورت است که نامه سازمان ثبت اختراع از سوی مخترع طرح به مراکز مورداستعلام ارائه می‌شود که این مراکز نیز هزینه‌ای را به عنوان هزینه داوری دریافت می‌کنند.
یکی از مراکز استعلام، سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران است که مخترعان می‌گویند روند استعلام در این سازمان متفاوت است، به‌طوری‌که هزینه استعلام از این سازمان و داوری‌ها در حدود یک میلیون تومان است و استعلام طرح گاهی حدود دو یا سه سال به طول می‌انجامد.
محققان کشورمان عنوان کردند: ما طرح را به سازمان پژوهش‌ها ارائه می‌کنیم، ولی به دلیل طولانی بودن زمان استعلام تا زمانی که نتیجه داوری ارسال شود، ممکن است این طرح از سوی شخص دیگری نیز ارائه شود و مالکیت فکری طرح در معرض خطر باشد.
مخترعان ایرانی انتظار دارند اگر سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران با ازدحام طرح برای استعلام رو به روست طرح‌هایشان به مراکز دیگر استعلام ارائه شود تا کارشان در زمان کوتاه‌تری صورت گیرد.
* توضیحات رئیس سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران پیرامون روند استعلام
فتح‌الله مضطرزاده رئیس سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران در زمینه روند تائید استعلام طرح‌ها گفت: اختراعات ابتدا در سازمان ثبت اختراع به نام فرد ثبت می‌شود و پس از آن برای استعلام و تائید به سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی به عنوان یکی از مراکز استعلام ارائه می‌شود بنابراین حتی با گذر زمان نیز مالکیت فکری طرح‌ها با مشکل مواجه نمی‌شود ولی با این وجود سعی می‌کنیم در کوتاه‌ترین زمان ممکن استعلام‌ها صورت گیرد.
وی افزود: بیش از 1500 طرح در سال به سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران ارائه می‌شود که بررسی این طرح‌ها زمان‌بر است ولی مخترعان نباید از بابت این گذر زمان نگرانی داشته باشند.
زمانی در کشور ما، ثبت اختراع شرایط خوبی نداشت و یک مخترع اصلا نمی‌دانست برای ثبت اختراعش باید چه کند ولی حالا وضعیت خیلی بهتر شده و ثبت اختراع ساماندهی شده است ولی تعدادی از مخترعان هنوز از برخی مراحل ثبت اختراعشان گلایه دارند و نگران مالکیت طرح‌هایشان هستند.
مالکیت فکری (معنوی) یا حقوق فکری (معنوی) (intellectual property یا intangible property) به حقوقی گفته می‌شود که به صاحبان آن حق بهره‌وری از فعالیت‌های فکری و ابتکاری انسان را می‌دهد و ارزش اقتصادی و قابلیت دادوستد دارد ولی موضوع آن شیء معین مادی نیست که ساماندهی صحیح موضوع مالکیت معنوی و ثبت اختراع می‌تواند تکمیل کننده چرخه تولید علم به محصول و بستری برای جلوگیری از خروج نخبگان از کشور محسوب شود.
محققان کشورمان که این روزها تا حدی نسبت به روند طولانی برخی مراحل ثبت اختراع گلایه دارند، می‌گویند: پیش از این روند ثبت اختراع برای طرح‌های محققان به این صورت بود که اگر شهرستان بودیم مدارک را به صورت فیزیکی به تهران و سازمان ثبت اختراع می‌بردیم و نواقص بررسی می‌شد، ولی در حال حاضر این فرایند به صورت آنلاین انجام می‌شود و افراد می‌توانند از تمام نقاط کشور طرح خود را به سازمان ثبت اختراع ارائه دهند که این کار بسیار اقدام خوبی است و در صورت شهرستانی بودن نیازی به مسافرت به تهران نداریم.
مدارک پس از تأیید کارشناس باید برای استعلام به مراکز معرفی شده ارسال شود و به این منظور 45 مرکز برای استعلام مشخص شده است.
فهرست مراکز استعلام بر روی سایت ثبت اختراع قرار دارد که این مراکز شامل دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری است که می‌توانند قابلیت ساخت و کاربردی بودن طرح‌ها را تأیید کنند.
روند استعلام به این صورت است که نامه سازمان ثبت اختراع از سوی مخترع طرح به مراکز مورداستعلام ارائه می‌شود که این مراکز نیز هزینه‌ای را به عنوان هزینه داوری دریافت می‌کنند.
یکی از مراکز استعلام، سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران است که مخترعان می‌گویند روند استعلام در این سازمان متفاوت است، به‌طوری‌که هزینه استعلام از این سازمان و داوری‌ها در حدود یک میلیون تومان است و استعلام طرح گاهی حدود دو یا سه سال به طول می‌انجامد.
محققان کشورمان عنوان کردند: ما طرح را به سازمان پژوهش‌ها ارائه می‌کنیم، ولی به دلیل طولانی بودن زمان استعلام تا زمانی که نتیجه داوری ارسال شود، ممکن است این طرح از سوی شخص دیگری نیز ارائه شود و مالکیت فکری طرح در معرض خطر باشد.
مخترعان ایرانی انتظار دارند اگر سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران با ازدحام طرح برای استعلام رو به روست طرح‌هایشان به مراکز دیگر استعلام ارائه شود تا کارشان در زمان کوتاه‌تری صورت گیرد.
* توضیحات رئیس سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران پیرامون روند استعلام
فتح‌الله مضطرزاده رئیس سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران در زمینه روند تائید استعلام طرح‌ها گفت: اختراعات ابتدا در سازمان ثبت اختراع به نام فرد ثبت می‌شود و پس از آن برای استعلام و تائید به سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی به عنوان یکی از مراکز استعلام ارائه می‌شود بنابراین حتی با گذر زمان نیز مالکیت فکری طرح‌ها با مشکل مواجه نمی‌شود ولی با این وجود سعی می‌کنیم در کوتاه‌ترین زمان ممکن استعلام‌ها صورت گیرد.
وی افزود: بیش از 1500 طرح در سال به سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران ارائه می‌شود که بررسی این طرح‌ها زمان‌بر است ولی مخترعان نباید از بابت این گذر زمان نگرانی داشته باشند.