سرویس جنگ نرم مشرق- روزهای آخر شهریورماه "جیم داباکیس" سناتور ایالت یوتا آمریکا که همجنس‌باز است، در گفت‌وگویی با خبرگزاری آسوشیتدپرس اعلام کرد که تابستان امسال به همراه شریک جنسی خود در قالب یک تور به ایران سفر کرده و به مدت 6 روز در شهرهای تهران و اصفهان بوده است. وی بیان کرده که ویزا را از طریق دفتر حفاظت منافع ایران در سفارت پاکستان در واشنگتن گرفته است.

 سناتور همجنس‌باز آمریکایی در حالی هدف نهایی سفرش را "افزایش روابط تجاری و فرصت‌های اقتصادی در ایران و همچنین مبادله کارشناسان و ایده‌های مناسب میان ایران و آمریکا" عنوان می‌کند که با اسم واقعی خود وارد ایران شده و با یک جستجوی ساده در "فضای مجازی" به راحتی می‌توان به هویت واقعی او پی برد؛ اما ظاهرا وزارت امورخارجه هنوز به چگونگی استفاده از "فضای مجازی" برای تکمیل روند بررسی افراد متقاضی ورود به ایران دست نیافته است.

هر حکومتی برای ورود اتباع بیگانه به داخل خاک خود، ملاحظاتی را با توجه به شرایط سیاسی، اقتصادی، امنیتی و فرهنگی کشورش دارد و قوانین ورود اتباع بیگانه را با توجه به آن شرایط تعیین و تصویب می‌کند. با این که همیشه این امکان وجود داشته که افراد با نیت‌های متخاصم و تحت پوشش نامی غیر از هویت اصلی خود وارد کشورهای هدف شوند، اما بسیاری افراد نیز به دلیل اینکه در رسانه‌ها معروف نیستند، با نام اصلی سفر می‌کنند و اهداف رسمی و غیر رسمی خود را در کشور هدف دنبال می‌کنند.

اکنون در عصر حاضر به‌دلیل گستردگی فضای مجازی و حضور افراد در شبکه‌های اجتماعی، این امکان بوجود آمده که اطلاعات خوبی از شخصیت، شغل، اعتقادات و در کل هویت افراد از شبکه‌های اجتماعی قبل از ورود به کشور بدست آورد. جمع‌آوری اطلاعات آشکار موضوعی است که وزارت امورخارجه ایران از آن بهره‌ای نمی‌برد، اما آمریکا بررسی اطلاعات شبکه‌های اجتماعی مربوط به متقاضیان ورود به این کشور را شروع کرده است.

بررسی شبکه‌های اجتماعی متقاضیان ورود به آمریکا

دولت فدرال امریکا در اواخر ماه ژوئن پیشنهاد داده است که به فرم‌های تقاضای ویزای ورود به امریکا، موسوم به آی-94، و همچنین فرم آنلاین درخواست ویزا موسوم به «سیستم الکترونیکی مجوز سفر»(ای اس تی اِی) بندی اضافه شود که متقاضیان به طور داوطلبانه حساب‌های شبکه‌های اجتماعی خود را هم معرفی کنند، که اجرای این پیشنهاد طبق استدلال دولت می‌تواند به ردیابی پیوندهای افراد با تروریزم کمک کند.

بازدیدکنندگانی که تحت برنامه معافیت ویزا به آمریکا سفر می‌کنند (برنامه‌ای که به شهروندان کشورهای مشخص اجازه سفر به آمریکا را بدون نیاز به ویزا تا سقف 90 روز می‌دهد)، نیازی به ارایه حساب‌های شبکه اجتماعی خود ندارند، به علاوه فرم‌ها قرار نیست از متقاضیان رمز عبور این حساب‌ها را مطالبه کند. ولی آژانس حفاظت مرزی و گمرکی(سی‌بی‌پی) که بانی ارایه این پیشنهاد است، در توضیح آن گفته که داشتن اطلاعات شبکه‌های اجتماعی کاربران، ابزارهای تحقیقاتی بیشتری در اختیار این آژانس قرار می‌دهد. در توضیح این پیشنهاد آمده است: «جمع‌آوری اطلاعات شبکه‌های اجتماعی، روندهای تحقیقاتی موجود را ارتقاء می‌دهد و وضوح و شفافیت بیشتری به اطلاعات اداره امنیت سرزمینی(دی‌اچ‌اس) نسبت به فعالیت‌های نامطلوب احتمالی می‌بخشد».

«وِرن بوکانان»، نماینده جمهوری‌خواه از فلوریدا، که از طراحان یکی از این لوایح است، می‌گوید: «افشای داوطلبانه برای هیچ کس ایمنی ایجاد نمی‌کند. اگر می‌خواهیم در جنگ دیجیتال برنده شویم، باید بررسی اجباری (شبک‌ های اجتماعی متقاضیان) در دستور کار قرار بگیرد».

گفتنی است که چند لایحه در کنگره آمریکا در انتظار بررسی است که طبق آن‌ها اطلاعات شبکه‌های اجتماعی متقاضیان ورود به آمریکا باید به صورت اجباری توسط اداره امنیت سرزمینی اخذ شود. طبق یکی از این لوایح، اداره امنیت سرزمینی باید همه سوابق فعالیت‌های عمومی متقاضیان ویزا در اینترنت را شامل همه اطلاعات شبکه‌های اجتماعی، به آژانس‌های مربوطه ارایه دهند.

اداره امنیت سرزمینی، می‌گوید که قرار نیست همیشه و برای تک تک متقاضیان ورود به آمریکا یا مهاجرت به آن، بررسی شبکه‌های اجتماعی انجام بگیرد، بلکه فهرستی از چندین وضعیت مختلف برای بررسی اطلاعات شبکه‌های اجتماعی تهیه شده که متقاضیان در این زمینه دسته‌بندی می‌شوند.

هم اکنون 4 طرح آزمایشی برای بررسی سوابق شبکه‌های اجتماعی متقاضیان در  اداره امنیت سرزمینی در حال اجراست. البته آژانس حفاظت مرزی و گمرکی قبلا هم سابقه بررسی فعالیت‌های متقاضیان ورود به آمریکا را در شبکه‌های مجازی داشته است. در سال 2012، دو بازدیدکننده به محض ورود به آمریکا بازداشت و مورد بازجویی قرار گرفتند. آن‌ها 12 ساعت بعد دیپورت شدند و عامل این قضیه هم توئیت‌هایی بود که یکی از این دو مسافر، پیش از سفر به امریکا به اشتراک گذاشته بود. «لِی وان برایان»، تبعه ایرلند و همراه بریتانیایی او، «امیلی بونتینگ»، وقتی در لس آنجلس از هواپیما پیاده شدند، توسط ماموران آژانس حفاظت مرزی و گمرکی بازداشت و مورد بازجویی قرار گرفتند. برایان در یکی از توئیت‌های خود، یک هفته پیش از پرواز به آمریکا، گفته بود که می‌خواهد برود و "امریکا را نابود کند"(چیزی در مایه این که " بروم آمریکا و بترکانم!"). سه هفته قبل‌تر هم در توئیتی گفته بود که قصد دارد با همراهش به بلوار هالیوود برود و «مریلین مونرو»، هنرپیشه معروف آمریکایی را " از قبر بیرون بکشد." به دلیل همین دو توئیت آن دو را به آمریکا راه نداند.

وزارت خارجه با استفاده از فضای مجازی مانع ورود افراد نفوذی شود

ایران یکی از کشورهایی است که به دلیل تخاصم غرب با این کشور، همیشه یکی از اهداف جمع‌آوری اطلاعات و نفوذ در حوزه‌های مختلف آن توسط کشورهای غربی بوده و برای این کار از غربی‌هایی که وارد ایران می‌شوند، استفاده می‌کنند. البته بعضی افرادی که به‌طور مستقیم از طرف سرویس‌های جاسوسی غربی به ایران می‌آیند، با هویت جعلی وارد می‌شوند اما بسیاری از غربی‌ها که رویکرد خصمانه نسبت به ایران دارند، مانند خبرنگاران رژیم صهیونیستی و یا آمریکایی، با هویت اصلی خود به خاک ایران پا می‌گذارند و متاسفانه وزارت امورخارجه ایران نیز موفق به شناسایی این نوع از افراد نمی‌شود.

وزارت امورخارجه ایران نیاز دارد تا با افتتاح یک مرکز منابع آشکار (Open Source Center) برای جمع‌آوری اطلاعات از روش‌ها و منابع آشکار گوناگون از جمله شبکه‌های اجتماعی استفاده کنند. وزارت امور خارجه می‌تواند با استفاده از این روش از ورود هر فرد مسئاله‌داری جلوگیری کند؛ وظیفه‌ای که در بند "و" ماده دوم قانون راجع به ورود و اقامت اتباع خارجه در ایران آمده است که اگر حضور خارجی در ایران "بملاحظه حفظ الصحه عمومی و یا عملیات منافی عفت صلاح نباشد"، باید از دادن ویزا خودداری کرد.

کم نیستند نمونه‌هایی از ورود بعضی افراد به ایران که وزارت خارجه با یک جستجوی ساده در شبکه‌های اجتماعی وی، به هویت ضدایرانی طرف پی‌ببرد و جلوی ورودشان به ایران را بگیرند. برای نمونه اندرو استایلز، یکی از خبرنگاران پایگاه خبری «واشنگتن فری بیکن» (1)، که متخصص در امر اشاعه ایران‌هراسی است، پیش از نوروز 94 به ایران سفر کرده و به عنوان یک توریست از کشورمان دیدن کرده بود. یک نمونه دیگر "جرد کوهن" استراتژيست ديپلماسي ديجيتال آمريکا است (2) که چند سال پیش برای مصاحبه با رهبران مخالف دولت ايران و مقامات دولتي به ایران سفر کرده بود که توسط نيروهاي سپاه بازداشت شد.

"اورلی آزرلایی" خبرنگار روزنامه اسرائیلی "یدیعوت آخرونوت" (3) سال گذشته با گذرنامه آمریکایی و با یک گروه توریستی به ایران آمد و در دو هفته اقامت در ایران، گزارش‌هایی نیز برای روزنامه اسرائيلی تهیه کرده بود. نمونه آخر از این دست از نفوذها نیز به ورود یک بازیگر فیلم‌های مستهجن غربی (4) برمی‌گردد که جنجال زیادی در ایران به پا کرد و وزارت امورخارجه اعلام کرد که قرار نبوده که همکارانش "افراد آنچنانی" را بشناسند!

باتوجه به اینکه از سیاست‌های دولت پس از برجام، رونق گردشگری و ورود توریست خارجی است که از لحاظ اقتصادی نیز کار درستی محسوب می‌شود، لزوم راه‌اندازی مرکز منابع آشکار (Open Source Center) جهت جمع‌آوری اطلاعات به‌ویژه از فضای مجازی برای افراد متقاضی ورود به ایران، یک ضرورت به حساب می‌آید که با این کار، به‌صورت چشمگیری از شمار افرادی که با ورودشان ممکن است به مصالح عمومی کشور آسیب بزنند، کاسته و ضریب امنیت کشور افزایش پیدا خواهد کرد.