سرویس جهان مشرق- توافق‌نامه صلح میان دولت کلمبیا و سازمان چریگی فارک (FARC) امضا شد تا به 52 سال ناامنی پایان داده شود. بر اثر درگیری‌ها در این مدت، 220 هزار نفر کشته شدند و بیش از 5 میلیون آواره بر جای مانده است.

خبر توافق را رئیس‌جمهور سانتوس سه هفته پیش در شهر ساحلی کارتاگنا اعلام کرده بود، جایی که مذاکرات با رودریگو لاندونو معروف به تیموشنکو به نقطه نهایی رسید و آن دو با یکدیگر دست دادند. تیموشنکو رهبر فعلی فارک از نیروهایش در سراسر کشور خواسته به حملات پایان دهند و برای وداع با اسلحه آماده شوند.

متن توافق‌نامه طی 297 صفحه به مراحل اسکان حدود 7 تا 8 هزار جنگجوی فارک در 28 منطقه روستایی اشاره دارد تا به تدریج خلع سلاح شده و از مرکزیت گروهی خود تجزیه شوند. این مراحل طی 6 ماه و با نظارت هیأتی از سوی سازمان ملل صورت خواهد گرفت.

جنگجویانی که به جنایات جنگی اعتراف کنند، حبس خواهند شد اما نه صرفاً در زندان، بلکه در نهادهایی که به خدمت اجتماعی و بازسازی مناطق آسیب‌دیده طی 50 سال منازعه داخلی مشغولند. کودکانی که در فارک به خدمت گرفته شده بودند نیز تحویل یونیسف، صندوق کودکان ملل متحد می‌شوند.

در ازای خلع سلاح سازمان و مجازات برخی شورشیان، 10 کرسی از 268 کرسی کنگره کلمبیا برای دو دوره به افراد فارک تعلق می‌گیرد تا بتوانند تقاضاهای خود را از مجاری قانونی پیگیری کنند و به تدریج به عضوی از جامعه سیاسی کلمبیا تبدیل شوند. پس از آن تعداد کرسی‌های این سازمان مانند سایر احزاب سیاسی بنا به رأی مردم تعیین می‌شود. [1]

خوان مانوئل سانتوس اعلام کرده است یک هفته دیگر در روز 2 اکتبر، همه‌پرسی در همین زمینه برگزار می‌شود.

قرار است در این همه‌پرسی مردم به یک پرسش پاسخ آری یا خبر بدهند:«آیا از توافقی که به منازعه مسلحانه پایان دهد و بستر تشکیل یک کشور باثبات و ملت پایدار را فراهم سازد، حمایت می‌کنید؟» موفقیت همه‌پرسی تعهد دولت‌های بعد را به توافق‌نامه تضمین می‌‌‌کند. گزارش‌های اولیه نشان می‌دهد بیشتر مردم در همه‌پرسی رأی مثبت خواهند داد، گر چه بسیاری از سیاستمداران با اقدام سانتوس  رئیس‌جمهور کلمبیا موافق نیستند.

الوارو اوریبه، رئیس‌جمهور راستگرای پیشین یکی از مهمترین مخالفان داخلی سیاست سانتوس است. مهمترین موضوعات مطرح از سوی مخالفان توافق، چگونگی برخورد عادلانه با شورشیان فارک و ادغام موفقیت‌آمیز آنها در جامعه کلمبیا است.

سازمان فارک (نیروهای مسلح انقلابی کلمبیا) در سال 1964 میلادی با هدف سرنگونی رژیم حاکم بر این کشور و جایگزینی یک رژیم کمونیست، از حزب کمونیست کلمبیا منشعب شد.

پس از دو سه دهه فعالیت فرسایشی، سازمان برای تأمین هزینه‌‌های خود به مشکل برخورد. در نتیجه با شبه‌نظامیان راستگرایی که به تجارت مواد مخدر مشغول بودند، همدست شد و به تدریج از آرمان‌های کمونیستی اولیه فاصله گرفت.

در ابتدای هزاره جدید میلادی برآوردها حاکی از عضویت 16 هزار جنگجو در این سازمان بود اما پس از ریاست‌جمهوری اوریبه در سال 2002 میلادی حملات مشترک ارتش کلمبیا و ایالات متحده علیه فارک شدت گرفت که موجب ریزش گسترده نیروها شد. فارک از نظر اتحادیه اروپا و واشینگتن در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داشته است.

چهار رخداد مهم موجب تضعیف اعتبار و قدرت فارک شد: عملیات موفقیت‌آمیز ارتش کلمبیا با هدف آزادسازی 15 گروگان از دست فارک در سال 2008 میلادی (از جمله خانم اینگرید بتانکورت، سناتور فرانسوی-کلمبیایی و نامزد ریاست‌جمهوری)؛ مرگ مارولاندو رهبر بانفوذ سازمان در همان سال؛ کشته‌شدن فرمانده ارشد نظامی این سازمان یعنی سوارز روخاس در سال 2010؛ کشته‌شدن رهبر جدید یعنی آلفونسو کانو در سال 2011 میلادی. [2]

دقیقاً یک سال پس از مرگ کانو، لاندونو رهبر جدید تن به مذاکرات صلح داد تا از قدرت باقی‌مانده سازمان برای پیگیری اهداف آن بهره‌برداری کند، مذاکراتی که تا چند روز گذشته و نزدیک به 4 سال به طول انجامید.

1- در صورت عملیاتی‌شدن توافق‌نامه، الگوی مناسبی از حل مسالمت‌آمیز منازعات داخلی در اختیار کشورهای جهان سوم قرار می‌گیرد.

2- احتمال نارضایتی یکی از دو طرف طی اجرای توافق در کنار احتمال انشعاب یک هسته سرسخت از فارک برای پیگیری مجدد آرمان‌های کمونیستی یا اقدامات غیرقانونی، می‌تواند تهدیدی جدی در مسیر خلع سلاح فارک باشد.