به گزارش مشرق، پرده‌ای سبز مقابل چشمانت کشیده می‌شود؛ زیبا و خواستنی. نگاهت روی سایه روشن‌ها سر می‌خورد. سبز روشن، سبز تیره، مخمل سبز، حریر سبز... گیلان به همین زیبایی روی پرده نقش بسته است. گردشگران هم همین را می‌بینند.

 

گیلان همه چیز تمام. آینه‌ای که زیبایی‌ها را منعکس می‌کند. پشت پرده اما خبر دیگری است. اگر گوشه پرده را کنار بزنیم، آن سوی چهره گیلان پیداست. دردهای پنهان، پشت صورتی که گاه با سیلی سرخ نگه داشته می‌شود. دو سوی جاده را درختان و بوته‌های انبوه گرفته‌اند؛ جاده کوهستانی. کارگران در حاشیه جاده مشغول کارند.

 

لوله‌های پهن را به هم جوش می‌دهند. هوا گرم و شرجی است. قرار است این لوله‌ها آب را به روستاهای بالادست انتقال دهد؛ آب آشامیدنی. مشکلی که روستاهای گیلان با آن درگیر هستند. گیلان و مشکل آب؟! شاید برای شما هم همین قدر عجیب باشد. پرباران‌ترین استان کشور و کم آبی! مشکل گیلان، تنها کم آبی نیست، کیفیت آب هم است.

 

مشکل زمانی خودش را بیشتر نشان می‌دهد که بدانیم گیلان با داشتن 40 درصد جمعیت ساکن در روستا، بیشترین جمعیت روستایی را در کشور دارد. این در حالی است که این میانگین در کل کشور، 28 درصد است. واقعیت آن است که گیلان بافت روستایی را همچنان حفظ کرده است. از جمله دلایلی که سبب جذب گردشگر به این استان می‌شود هم همین است. مردم عاشق خانه‌های روستایی گیلان‌اند؛ خانه‌هایی که برای آبرسانی به آنها تلاش زیادی در حال انجام است.
 
اهل دشت مغان است. 20سال است اینجا کار می‌کند. آرماتوربندهای شاغل در گیلان بیشترشان مهاجرانی از آذربایجان شرقی هستند. می‌گویند کار آرماتوربندی‌شان درجه یک است. یکی‌شان با خنده می‌گوید: «از ما سلفی هم می‌گیرید؟ کجا نشانش می‌دهید؟» مرد مسن‌تر مسیر انتقال آب را نشان می‌دهد: «تمام اینجا را باید لوله رد کنیم. جابه‌جا کردن مصالح سخت است. منطقه، کوهستانی است. مصالح را بار چارپا می‌کنند. یک جاهایی ماشین داخل جنگل نمی‌رود. کار سخت و زمانبر می‌شود.»

محل اصلی تأمین آب، چشمه «مراپه» است که در جنگل‌های بالادست قرار دارد. آب را با لوله‌های پلی اتیلن انتقال می‌دهند. مجتمع آبرسانی سردار شهید املاکی در محدوده شهرستان لنگرود قرار دارد. این مجتمع 55 روستا را پوشش می‌دهد. قرار است تا یک هفته دیگر آبرسانی به 22 روستا آغاز شود. آبرسانی به باقی روستاها هم تا تیر ماه 96 به اتمام می‌رسد.

حسین ریحانی، ناظر عالی طرح می‌گوید: «این روستاها شدیداً با مشکل کمبود و کیفیت آب مواجه هستند. خصوصاً از اوایل بهار تا پایان تابستان. در حال حاضر هم آبرسانی سیار از سوی شرکت آب و فاضلاب روستایی استان در این مناطق صورت می‌گیرد.

 

تأسیسات آبرسانی روستا قدیمی است و برای انتقال تجهیزات جدید هم به دلیل صعب العبور بودن منطقه، مشکلات زیادی داریم. خیلی جاها داخل جنگل مجبور بودیم کاملاً به صورت دستی کار کنیم. چراکه امکان انتقال تجهیزات وجود ندارد. با اجرای این طرح که در سال 93 عملیات آن آغاز شد، به 10 هزار و 37 نفر جمعیت روستایی آبرسانی می‌شود و در مصرف انرژی، سالانه 50 میلیون تومان صرفه‌جویی خواهیم داشت.»

آن‌طور که می‌گویند این طرح با توجه به سختی کار، در گیلان و کل کشور بی‌نظیر است و آبی که از چشمه‌های بهسازی شده استحصال می‌شود، حتی قابلیت صادرات نیز خواهد داشت.

بستر متروک رودخانه جان می‌گیرد

برای ورود به کارگاه باید کلاه ایمنی به سر گذاشت. کلاه‌های نوی سفید روی هم گذاشته شده‌اند. درست همان جایی که تابلوی روستای «لات سرا» به چشم می‌خورد. «لات» در زبان محلی به بستر متروک رودخانه گفته می‌شود. مجتمع آبرسانی سایت بهشت آباد در محدوده رودسر- املش، کار آبرسانی به لات سرا و 20 روستای دیگر را انجام می‌دهند.

کارگرها روی میلگردها راه می‌روند. به کارشان واردند. راه رفتن روی میله‌های باریک مهارت خاصی می‌خواهد. یک دستگاه دارند که میلگردها را با آن خم می‌کنند. آذری هستند. می‌گویند دستگاه ابتکار خودمان است. لو ندهید! دست زیاد می‌شود. خوش اخلاقند. اینجا به هر کارگاهی سر بزنید کارگرها با لبخند به استقبال‌تان می‌آیند.

آبرسانی به روستاهای تحت پوشش این مجتمع با پیشرفت فیزیکی 11 درصد در حال انجام است تا 2 هزار و 89 نفر جمعیت روستایی این ناحیه را از آب آشامیدنی بهره‌مند کند.

بهزاد نیکو، نماینده مجری طرح آبرسانی به هزار روستای استان گیلان می‌گوید: «طرح آبرسانی به هزار و 42 روستا در واقع از سال 75 شروع شده ولی چون اعتبار کم بود، روند اجرای طرح کند بوده است.

 

در حال حاضر هم بجز رودبار و سیاهکل که شرایط خاص توپوگرافی دارند، کار آبرسانی به سایر مناطق استان در حال انجام است. در واقع از 2 هزار و 52 روستای گیلان، هزار و 600 روستا تحت پوشش مجتمع‌های آبرسانی هستند که تعدادشان 34 مجتمع است. این طرح برای روستاهای بالای 20 خانوار هدفگذاری شده است. همچنین طرح فاضلاب برای روستاهای بالای 100 خانوار استان انجام شده و در دو روستا در محدوده لاهیجان و آستارا به بهره‌برداری رسیده است.»

«روستا قطب تولید است. ما می‌توانیم تجلی اقتصاد مقاومتی را در روستا ببینیم. نباید بگذاریم داشته‌هایمان در روستا غبار فراموشی بگیرند. باید بستری در روستاها فراهم کرد تا مردم را جمع کند و آنها با آرامش، پتانسیل‌های منطقه را فعال کنند.»

محمد علی فر امینی، مدیر عامل شرکت آب و فاضلاب روستایی استان گیلان ادامه می‌دهد: «گیلان 14 هزار و 44 کیلومتر مساحت دارد و جمعیت آن 2 میلیون و 480 هزار و 874 نفر است اما ما در استان 8میلیون جمعیت شناور داریم یعنی چیزی حدود 4 برابر جمعیت استان.

 

در گیلان با دو پدیده مواجه هستیم؛ تراکم و پراکنش جمعیت. گیلان به لحاظ جمعیت، دارای تراکم بالایی است.

 

در کل کشور در هر کیلومتر مربع، به طور متوسط 47 نفر زندگی می‌کنند در حالی که این عدد برای استان گیلان 177 نفر است و بعد از تهران، دومین استان پرتراکم به لحاظ جمعیت محسوب می‌شود.

 

اما مسأله پراکندگی جمعیت هم خیلی مهم است. در گیلان فاصله خانه‌ها از هم زیاد است و در مناطق روستایی هر خانه با خانه دیگر، 200، 300 متر فاصله دارد و باید با توجه به این شرایط به آنها خدمات‌رسانی کرد. این مسأله سبب شده که در گیلان طول لوله‌گذاری به ازای هر خانوار 75 متر باشد در حالی که این عدد در کشور 14 متر به ازای هر خانوار است. بنابراین میانگین هزینه آبرسانی در گیلان بسیار بالاتر از متوسط کشوری است. در استان گیلان برای آبرسانی به هر خانوار روستایی 6 میلیون و 500 هزار تومان هزینه می‌شود که این مبلغ برای کل کشور، 2 میلیون و 400 هزار تومان است.»

ممکن است شما هم فکر کنید چرا گیلان با داشتن میزان بالای بارندگی، تا این حد با کمبود منابع آبی سالم مواجه است. فر امینی در پاسخ به این سؤال می‌گوید: «در گیلان به دلیل جلگه‌ای بودن، آب مناسب برای آشامیدن وجود ندارد. ساحل خزر 7/24 متر نسبت به آبهای آزاد دنیا پایین‌تر است.

 

این محدوده واقع در جلگه به دلیل اینکه آبگیر است، بافت نامناسبی دارد و آبی هم که از آن استحصال می‌شود، قابل آشامیدن نیست. به همین دلیل هم بود که برای آبرسانی به این جمعیت، طرحی تعریف شد که از محل صندوق توسعه ملی، آب باکیفیت را از مناطق دوردست شناسایی کند و به این منطقه بیاورد.»

پرده سبز گیلان مقابل چشمان گردشگران کشیده می‌شود. یکسر زیبایی. خانه‌های روستایی که در و دیوارشان بیننده را مجذوب می‌کند؛ آنقدر که دبه‌های آب ردیف شده و آفتابه‌های پلاستیکی به چشم نمی‌آیند. هنوز با تانکر آب را به روستاها می‌رسانند.